Belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların üzerinde işgal olup olmadığına ilişkin takip ve kontrollerin yapılmadığı görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38’inci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendinde belediyenin taşınır ve taşınmaz mallarını idare etme görev ve yetkisi belediye başkanına verilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde taşınmazlar kamu kaynakları arasında sayılmıştır. Aynı Kanun’un “Üst yöneticiler” başlıklı 11’inci maddesinin birinci fıkrasında, belediyelerde üst yöneticinin belediye başkanı olduğu; ikinci fıkrasında mahalli idarelerde üstyöneticilerin, sorumlulukları altındaki kaynakların etkili, ekonomik ve verimli şekilde elde edilmesi ve kullanımını sağlamaktan, kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden meclislerine karşı sorumlu oldukları belirtilmiştir. Söz konusu mevzuat hükümlerine göre, taşınmazlar kamu kaynağı olup belediyelerde bu kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılması ile kayıp ve kötüye kullanımının önlenmesinden üst yönetici olan belediye başkanı sorumludur.

5393 sayılı Kanun’un “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı ifade edilmiştir.

2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde ecrimisil ve tahliye süreci düzenlenmektedir. Madde hükümlerine göre; idarenin mülkiyetinde bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanun’un 9’uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil isteneceği ve idarenin talebi üzerine işgal edilen taşınmaz malın bulunduğu yer mülkiye amirince engeç 15 gün içinde tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede, işgal durumuna yönelik olarak muhasebe kayıtlarında ecrimisil tahakkuk ve tahsilat tutarlarına rastlanmadığı gibi Belediyenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınmaz mallarının gerçek veya tüzel kişilerce işgal edilip edilmediği noktasında Belediye tarafından düzenli kontrol faaliyeti yapılmadığı görülmüştür.

Belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazların üzerinde işgal olup olmadığına ilişkin kontrollerin yapılmaması hususu 2022 Sayıştay Denetim Raporunda da konu edilmiş ve tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen ve aşağıda yer alan Tablodaki taşınmazların durumu ile ilgili olarak kontrol işlemlerinin yapılmadığını belirten Bulgu düzenlenmiş olup, Belediye tarafından halen kontrol ve takip işlemlerinin başlatılmasına ilişkin bir girişimde bulunulmadığı görülmüştür.

‌Tablo 15: Üzerinde İşgal Olan Ancak İşlem Yapılmayan Belediyeye Ait Bazı Taşınmazlar

Sonuç olarak Belediyenin mülkiyetinde bulunan taşınmazlar üzerinde işgal olup olmadığının tam olarak takip edilmemesi buna bağlı olarak herhangi bir yaptırım uygulanmaması hususu devam etmektedir. Anılan mevzuat hükümleri gereği taşınmaz işgallerinin tespit edilerek yaptırımların uygulanması ayrıca işgallerin engellenmesi için gerekli kontrol mekanizmasının kurulması gerekmektedir.