Kartal Belediyesinin taşınmaz kiralamaları incelendiğinde, taşınmazların kiralanmasında sıklıkla 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51/g maddesinin kullanıldığı görülmüştür.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “İlkeler” başlıklı 2’nci maddesinde;

“Bu Kanunun yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.

…” hükmü,

Anılan Kanun’un “İhalelerde kapalı teklif usulünün esas olduğu” başlıklı 36’ncı maddesinde;

“Bu Kanunun 1 inci maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulü esastır.

Ancak, 44 üncü maddede gösterilen işler belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45 inci maddede gösterilen işler açık teklif usulüyle, 51 inci maddede sayılan işler pazarlık, 52 nci maddede gösterilen işler de yarışma usulüyle yaptırılabilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Pazarlık usulüyle yapılacak işler” başlıklı 51’inci maddesinin (g) bendinde ise;

“Kullanışlarının özelliği, idarelere yararlı olması veya ivediliği nedeniyle kapalı veya açık teklif yöntemleriyle ihalesi uygun görülmeyen, Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi,

…” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden; ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının, Kanun'un temel ilke ve prensiplerinden olduğu ve bu ilke ve prensibin gereği olarak, Kanun’un 36’ncı maddesinde yer alan kapalı teklif usulünün esas usul, diğer usullerin ise belirli şartlar dahilinde uygulanacak istisnai usuller olduğu anlaşılmaktadır.

2886 sayılı Kanun'un 51/g maddesi; Devletin özel mülkiyetindeki taşınır ve taşınmaz malların kiralanması, trampası ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ile Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerlerin kiralanması ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisine izin vermekte ve dolayısıyla Belediyelerin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazlar için söz konusu hüküm doğrultusunda pazarlık ihalesi yapılmasına ise imkân vermemektedir. Bahsi geçen “Devletin özel mülkiyetindeki” ve “Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler” ifadeleri ile; Belediyelerin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların değil, bilakis Hazineye ait olan taşınmazların tarif edildiği açıktır.

Nitekim Danıştay 13' üncü Dairesinin 21.10.2008 tarih ve E:2007/4476, K: 2008/6874 sayılı Kararı’nda; “Belediyenin mülkiyetindeki taşınmazın, 2886 sayılı Kanun'un 51. Maddesinin (g) bendi uyarınca, pazarlık usulü ile turizm amaçlı tesis yapılmak ve işletilmek üzere mülkiyetten gayri ayni hak tesis edilmek suretiyle, (daimi ve sürekli üst hakkı kurulmak suretiyle) 30 yıllığına kiralanmasına ilişkin belediye encümeni kararını, belediyelere ait taşınmazların "devletin özel mülkü" ve "devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yer" lerden olmadığı, bu nedenle 2886 sayılı yasa'nın 51/g maddesi kapsamında kiralanmasının, trampasının ve mülkiyetin gayri ayni hak tesisi yoluyla devrinin, olanaklı olmadığı gerekçesiyle, iptal eden mahkeme kararının hukuka uygun olduğu” belirtilmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde 2886 sayılı Kanun’un aktarılan hükümlerine aykırı hareket etmek suretiyle kiralamaları pazarlık usulü (51/g) ile ihale edildiği tespit edilen taşınmazlara ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda yer almaktadır:

Tablo 7: Devlet İhale Kanunu'nun 51/g Maddesi Kapsamında İhalesi Yapılan Taşınmazlar

Kamu idaresi cevabında; “Belediyemiz mülkiyetinde bulunan, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihaleye çıkılarak kiralanan taşınmazlar kira süresi sonunda; 20.10.2005 tarih ve 25972 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 300 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nin İhale Usulü konu başlıklı “X. İhale Usulü” başlıklı maddesinin 7. fıkrasındaki “Sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından kiralanması talep edilen taşınmazlar (otoparklar hariç)” hükmü kıyas edilerek sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getiren eski kiracısı tarafından kiralanması talep edilen taşınmazlar 2886 sayılı Kanunun 51/g maddesi hükümlerine göre Pazarlık Usulü ile ihaleye çıkılmakta aksi takdirde taşınmaz boş olarak teslim alınıp yeniden 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihaleye çıkılmaktadır.

İlk defa ihaleye çıkılması uygun görülen kiraya verme işlemlerinde yine aynı tebliğin “X. İhale Usulü” başlıklı maddesi, Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 67inci ve 71inci maddeleri kıyas edilerek 2886 sayılı Kanunun 36ıncı, 45inci ve 51/g maddeleri

hükümlerine göre kiralanacak alana veya kiralama sebebine uygun işlemler yürütülmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında, belediye taşınmazlarının pazarlık usulü ile kiraya verilmesinde, 300 Sıra Sayılı Milli Emlak Genel Tebliği’nin “X. İhale Usulü” başlıklı maddesinin yedinci fıkrasındaki hüküm ile Hazine Taşınmazlarının İdaresi Hakkında Yönetmeliğin 67’inci ve 71’inci maddelerinin, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun ilgili hükümlerine kıyas edilerek uygulandığı ifade edilmiş ise de, bahsi geçen mevzuatta belediyelerin özel mülkiyetinde bulunan taşınmazların değil, bilakis Hazineye ait olan taşınmazların tarif edildiği açıktır. Bulguda aktarılan Danıştay 13’üncü Dairesinin Kararında da belediye taşınmazlarının devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerler olmadığından bahisle, pazarlık usulü ile kiralanmasının mümkün olmayacağı belirtilmiştir.

Bu itibarla, İdare tarafından bulgu konusu husus ile ilgili herhangi bir işlem tesis edilmediğinden, bahsi geçen hatanın tekrar etmemesini takip için konu izlenecektir.