2021 yılında Üniversite tarafından yapılan yemek hizmet alımları ile ilgili olarak; ilk altı ay için 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/b pazarlık usulü ile alım yapılmasının ardından, üç aylık yemek hizmeti alımının ihale yapılmaksızın, kısımlara bölünerek doğrudan temin yoluyla gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde özetle; idarelerin, bu Kanun’a göre yapacağı ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu diğer ihale usullerinin Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği açıklanmıştır.

Kanun’un “Görevlilerin ceza sorumluluğu” başlıklı 60’ıncı maddesinde, Kanun’da belirtilen temel ilkelere aykırı olarak alım yapılmasına izin verenler ile alım yapanlar hakkında görevlilerin ceza sorumluluğu bulunduğu ifade edilmiştir

Yine aynı Kanun’un 22’nci maddesinde ise ilân yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin usulü ile alım yapılabileceği açıklanmış ve ilgili maddenin birinci fıkrasının

(d) bendinde diğer idarelerin 40.443 TL’ye kadar ihtiyaçlarını bu bent kapsamında temin edebileceği belirtilmiştir.

Anılan Kanun’a göre çıkarılan Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinin üçüncü fıkrasında ise eşik değerlerin veya parasal limitlerin altında kalmak ya da bu Yönetmelik’te yer alan diğer hükümlerin uygulanmasından kaçınmak amacıyla hizmet alımlarının kısımlara bölünemeyeceği düzenlemesine yer verilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 Sayılı Kanunun 22’nci Maddesinin (d) Bendi Gereğince İhtiyaçların Temini” başlıklı 22.5’inci maddesinde;

“22.5.1.1. Bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanunun ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.

22.5.1.2. Ayrıca 4734 sayılı Kanunun 19'uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22'nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22'nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir”

Hükümlerine yer verilmiştir.

Doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımların incelenmesi neticesinde personel ve öğrencilere verilmek için alımı yapılan “Malzeme Dâhil Yemek Hazırlama, Dağıtım ve Sonrası Hizmetler” işinin, 2021 yılı Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarında aynı firmadan doğrudan temin yöntemi ile gerçekleştirilerek belirlenen parasal sınırın (40.443 TL) altında kalacak şekilde ve kısımlara bölündüğü, Ağustos ayında yapılan alımın fiyatı parasal sınırı geçtiği için sınırın üzerindeki tutara ilişkin yemek öğün ücretinin Eylül ayındaki doğrudan temin yöntemi ile yapılan alımda ödendiği tespit edilmiştir.

Kamu idaresi tarafından, Covid-19 pandemisi nedeniyle yaşanan belirsizlik, yaz tatili döneminde personel yemek hizmetinin kesintisiz devamını sağlamak, idarenin iş eksilişi ödeme durumuyla karşı karşıya kalmasını önlemek, pandemiden normale dönülmesi halinde öğrenci yemek hizmetinin hiçbir aksamaya meydan vermeden devamını sağlamak gibi nedenlerle önceki ihale bedeli birim fiyatı üzerinden üç adet doğrudan teminle alım yapıldığı belirtilmiştir. Ayrıca yemek alımı ihalelerinin Kanun’da belirtildiği şekilde parçalara bölünmeden ve açık ihale usulü ile yapılması gerektiği konusunda gerekli hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Kamu idaresi tarafından üç ay boyunca yapılan yemek hizmeti alımları, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda ve Hizmet Alım İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nde öngörülen temel ilkelere, Kamu İhale Genel Tebliği’nde düzenlenen doğrudan teminle ilgili hükümlere aykırılık teşkil etmekte olup açık ihale usulü veya özel şartların var olması halinde diğer ihale usulleri ile karşılanması gereken ihtiyaçların parçalara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle alınmaması gerektiği değerlendirilmektedir.