A- Belediye taşınmazları için taşınmaz icmal cetvellerinin düzenlenmemesi

Yunusemre Belediyesinin yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde, taşınmaz kayıtlarının Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde yapılmadığı ve icmal cetvellerinin hazırlanmadığı görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 44'üncü maddesinde kamu idarelerinin taşınmazlarının kaydına ilişkin usul ve esasların çıkarılacak yönetmelik ile belirleneceği belirtilmiştir.

Buna istinaden 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik çıkarılmıştır. Yönetmeliğin "Kayıt Şekli" başlıklı 7'nci maddesinde:

“(1) Kamu idareleri;

1. Tapu kütüğünde adlarına tescilli olan ve Ek 1'deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar ” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 2'deki 'Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu'nda,

2. Tapu kütüğünde kayıtlı olmayan ve Ek 1'deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 3'teki 'Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu'nda,

3. Ek 1'deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 4'teki 'Orta Malları Formu'nda,

   
   

   ç) Ek 1'deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazların kaydını Ek 5'teki 'Genel Hizmet Alanları Formu'nda,

4. Tapu kütüğünde üçüncü kişiler adına tescilli veya diğer kamu idarelerinin yönetiminde olmakla birlikte irtifak hakkı tesisi, tahsis, kiralama, kullanma izni verilmesi gibi yollarla kullanım hakkı kendilerine verilen taşınmazların kaydını Ek 6'daki “Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu'nda” yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydını tutarlar.

1. Kamu idarelerinin taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince hazırlanan bu formlar taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Mali hizmetler birimince bu formlar konsolide edilerek bu Yönetmeliğin ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulur.

2. İcmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılır ve bu taşınmazlara ilişkin adet ve yüzölçüm toplamları belirtilir.”hükümleri yer almaktadır.

Bu hükümlere göre, belediye taşınmazlarının söz konusu yönetmelik eki Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar Formu'nda, Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar Formu'nda, Orta Malları Formu'nda, Genel Hizmet Alanları Formu'nda, Sınırlı Aynî Haklar ile Kişisel Haklar ve Tahsis Formu'nda yer alan bilgileri içerecek şekilde bilgisayarda veya deftere yazarak kaydının tutulması ve bu formların esas alınarak taşınmaz icmal cetvellerinin oluşturulması gerekmektedir.

Yapılan denetim ve kurum yetkililerinden alınan bilgilere göre kuruma ait taşınmaz varlıklar için henüz mevzuat hükümlerine uygun icmal cetvellerinin hazırlanmadığı, kuruma ait tüm taşınmazların tapuda kayıtlı taşınmazlar formunda takip edildiği görülmüştür.

B- Kurum mülkiyetinde bulunan taşınmaz varlıklar için bedel tespiti yapılmaması ve taşınmazların değerleri ile muhasebe kayıtları arasında fark bulunması

Yunusemre Belediyesinde taşınmazların değer tespitlerinin yapılmadığı ve mevcut haliyle taşınmaz kayıtlarıyla muhasebe verileri arasında uyumsuzluk olduğu görülmüştür.

02.10.2006 tarih ve 26307 sayı ile yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5'inci maddesinde, “Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte

içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.” hükmü yer almakta ve maddenin devamında hangi değer üzerinden taşınmazların kayda alınacağı belirlenmiştir. Maddede tapuda kayıtlı olan taşınmazların maliyet bedeli üzerinden veya bu bedel belirlenemiyorsa rayiç değer üzerinden kayda alınması gerektiği ifade edilmiştir.

Yunusemre Belediyesine ait taşınmaz varlıklar için şimdiye kadar herhangi bir değer tespit çalışması yapılmadığı görülmüştür. Kurum henüz icmal cetvellerini de hazırlamamış olup taşınmazların takibi ise tapuda kayıtlı taşınmazlar formu üzerinden yapılmaktadır.

Ayrıca tapuda kayıtlı taşınmazlar formunda belirtildiğine göre, belediyenin sahip olduğu taşınmaz varlıklarının toplam rayiç bedeli 110.709.371,01 TL’dir. Ancak muhasebe kayıtlarına bakıldığında 250 Arazi ve Arsalar, 251 Yollar ve 252 Binalar Hesaplarının toplam tutarının 131.364.114,23 TL olduğu görülmektedir. Hem taşınmaz değer tespitlerinin yapılmaması hem de icmallerin çıkarılmaması taşınmazların miktar ve değer itibariyle takibini zorlaştırdığı gibi aynı zamanda doğru ve tutarlı bilgi alınabilmesini de engellemektedir. Bu nedenle yukarıda yer verilen rakamlardan hangisinin gerçeğe daha yakın olduğu ve hesaplarda ne kadarlık bir hata bulunduğu net olarak tespit edilememiştir.

Dolayısıyla Belediye adına tapuda kayıtlı olan taşınmazların değer tespitinin Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğe uygun olarak yapılması ve taşınmazların ilgili muhasebe hesaplarına kaydedilmesi sağlanmalıdır.

Kamu idaresi cevabında; bulgunun (a) bendiyle ilgili olarak, Emlak İstimlak Müdürlüğü’nün taşınmaz icmal cetvellerini hazırlamaya başladığı; bulgunun (b) bendiyle ilgili olarak ise taşınmazların, tapuda kayıtlı olan taşınmazlar formu üzerinden takip edildiği; tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlar formu, orta malları formu, genel hizmet alanları formu, sınırlı ayni haklar ile kişisel haklar ve tahsis formlarının düzenlenmesi için çalışmaların başladığı ve en kısa sürede tamamlanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak; kamu idaresi cevabında taşınmazların tamamının tapuda kayıtlı olan taşınmazlar formunda takip edildiği belirtilmiştir. Ancak taşınmazların bedeli tapuda kayıtlı olan taşınmazlar formuna göre 110.709.371,01 TL iken muhasebe kayıtlarına göre ise 131.364.114,23 TL’dir. Buna göre 250 Arazi ve Arsalar, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ile 252 Binalar 2018 yılı mali tablolarında 20.654.743,22 TL fazla yer almaktadır.