Belediyenin 2018 yılı mali tabloları esas alınarak yapılan analiz neticesinde gerçekleşen yatırımlar sebebiyle sürdürülemeyecek borç yükü altında olduğu görülmüştür.

Belediyenin son üç yıla ilişkin mali tabloları incelendiğinde 05.06.2017 tarihinde faiz dahil borç yükü 69.429.191,87 TL iken 12.06.2018 tarihinde piyasa borçları ile vergi borcu hariç bu tutar 341.775.772,93 TL olarak tespit edilmiştir. Bir içinde belediyenin borç yükü yaklaşık % 500 artarak borçlanma limitinin aşmıştır. Ayrıca bu tarihten sonra belediye borçlanmaya devam etmiş olup borç toplamı 357.037.621,71 TL’ ye yükselmiştir.Belirtilen borç piyasa borçlarının muhasebeleştiği bütçe emanetleri, vergi, sosyal güvenlik primleri ile diğer kamu idare payları toplamıyla 414.638.094,91 TL’ye çıkmaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunun Belediyenin görev ve sorumlulukları başlıklı 14 üncü maddesinin ilk fıkrasında; “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla;

a) İmar, su ve kanalizasyon, ulaşım gibi kentsel alt yapı; coğrafî ve kent bilgi sistemleri; çevre ve çevre sağlığı, temizlik ve katı atık; zabıta, itfaiye, acil yardım, kurtarma ve ambulans; şehir içi trafik; defin ve mezarlıklar; ağaçlandırma, park ve yeşil alanlar; konut; kültür ve sanat, turizm ve tanıtım, gençlik ve spor; sosyal hizmet ve yardım, nikâh, meslek ve beceri kazandırma; ekonomi ve ticaretin geliştirilmesi hizmetlerini yapar veya

yaptırır. Büyükşehir belediyeleri ile nüfusu 50.000'i geçen belediyeler, kadınlar ve çocuklar için koruma evleri açar.” Denilmekte olup belediyelerin zorunlu görevleri sayılmıştır.

Aynı maddenin devamında; “Okul öncesi eğitim kurumları açabilir; Devlete ait her derecedeki okul binalarının inşaatı ile bakım ve onarımını yapabilir veya yaptırabilir, her türlü araç, gereç ve malzeme ihtiyaçlarını karşılayabilir; sağlıkla ilgili her türlü tesisi açabilir ve işletebilir; kültür ve tabiat varlıkları ile tarihî dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekânların ve işlevlerinin korunmasını sağlayabilir; bu amaçla bakım ve onarımını yapabilir, korunması mümkün olmayanları aslına uygun olarak yeniden inşa edebilir. Gerektiğinde, öğrencilere, amatör spor kulüplerine malzeme verir ve gerekli desteği sağlar, her türlü amatör spor karşılaşmaları düzenler, yurt içi ve yurt dışı müsabakalarda üstün başarı gösteren veya derece alan sporculara belediye meclisi kararıyla ödül verebilir. Gıda bankacılığı yapabilir.” Şeklinde ifade edilmiş olup ihtiyari görevleri sayılmıştır.

Belediyelerin bu görevlerin yerine getirilmesinde öncelik sırası olarak belediyenin mali durumunu ve hizmetin ivediliğini dikkate alması gerekliliği mezkur Kanunda açıkça hüküm altına alınmıştır.

Tüm bu mevzuat ışığında belediyenin borçlanma sebepleri ve borç yükü incelendiğinde yapılan yatırımlar ve yatırımın gerçekleşme tutarları ile tarihleri aşağıda özetlenmiştir.

• 4 Adet Mescid Yapımı İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 5.528.720,00 TL

• Cami yapım işi 2018 yılı 1.090.320,00 TL

• Kent-Park Yapım İşi 2015-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 35.935.494,94 TL ( 2017 yılı 8.223.784,94 TL ödeme, 2018 yılı 22.338.135,89 TL ödeme yapılmıştır.)

• Kent Meydanı Yapım İşi 2016-2017 yılları arasında 22.269.366,07 TL (2017 yılı 17.857.411,83 TL ödeme yapılmıştır.)

• Mezbaha Yapım İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 19.636.579,64 TL

• 15 Temmuz Şehitler Müzesi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 3.901.500,15 TL

• Mahalle Spor Salonları Yapım İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 6.798.146,25 TL

• Spor Salonu Yapım İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 32.301.315,45

  
  

  TL

• Bahçelievler Kültür Merkezi Yapım işi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup

  olup 2.582.692,61 TL

• 3 Adet Mahalle Mescid Yapım işi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 3.540.000,00 TL

• Belediye Hizmet Binası Yapım İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 51.132.940,00 TL

• Çorum Şehir Stadyum Yapım İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 71.049.106,04 TL

• Velipaşa Hanı Restorasyon Yapım İşi 2017-2018 yyıllarında gerçekleşmiş olup 3.376.334,00 TL

• LeitnerRüzgar Enerji Santral Yapım İşi 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup olup 34.317.035,22 TL

• Meslek Lisesi Yapım İşi 2018 yılına kalan borç 22.240.713,16 TL

• Kent Park Ağaç Mal Alımı 2017-2018 yıllarında gerçekleşmiş olup 6.481.179,07 TL

Yukarıda belirtilen yatırımlar incelendiğinde yatırımların birçoğunun başlangıç tarihi 2017 yılı olup ödemeleri devam etmektedir. Yatırımların detayına inildiğinde 5393 sayılı Belediye Kanunun Belediyenin görev ve sorumlulukları başlıklı 14’üncü maddesinin ikinci bendinde belirtilen ihtiyari görevleri sebebiyle yapılmış olduğu görülmüştür. Yine bu yatırımlarından Meslek Lisesi Okulu Yapım İşinde ve Spor Salonu Yapım İşinde nakit yetersizliği sebebiyle krediye başvurulmuş olup toplamda 19.434.299,70 TL iller bankasına ve özel bir bankaya faiz tutarı borçlanılmıştır.

Sonuç olarak önceki bulgumuzda da belirttiğimiz üzere 2017-2018 yılları belediye gelirleri incelendiğinde gelirlerin giderleri karşılayamadığı tespit edilmiştir. Belediyede nakit yetersizliği bulunmasına rağmen yapılan yatırımlar nedeniyle yüklendiği krediler ve faizleri ile birlikte diğer giderleri düşünüldüğünde sürdürülemeyecek bir borç sarmalı içinde olduğu görülmüştür.

Kamu idaresi cevabında; "2017 ve 2018 yılında Belediyemizin taahhüttü altında yapımına başlanan büyük yapım projelerinin 2018 yılının sonunda tamamlanması nedeniyle borç stokumuz artmış olup 2019 yılı içerisinde yüksek maliyetli yapım işimiz bulunmamakta olup, 2018 yılından devir olan borç stokumuzun ödemeleri yapılacak olup borç stokumuz

azaltılacaktır. Belediyemiz bütçesinden yapımı tamamlanan Yeni Çorum Şehir Stadyumunun ve Kapalı Spor Salonunun Gençlik Spor Bakanlığına devir edilmesi ve Belediyemiz bütçesinden harcanan miktarın, Gençlik Spor Bakanlığı tarafından Belediyemiz bütçesine aktarılması hususunda gerekli çalışmalar ivedi olarak yapılmaktadır. Bu sayede Belediyemizin borç stoku yükü önemli ölçüde azalacaktır." Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle; 2018 yılında yüksek maliyetli yapım işlerinin bulunmadığı, stadyum ve spor salonunun devri suretiyle borçların ödenmesinin sağlanacağını ifade edilmiştir.

Belediyenin 2018 yılı hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde gelirlerin giderleri karşılayamadığı tespit edilmiştir. Belediyede nakit yetersizliği bulunmasına rağmen yapılan yatırımlar nedeniyle yüklendiği krediler ve faizleri ile birlikte diğer giderleri düşünüldüğünde sürdürülemeyecek bir borç sarmalı içinde olduğu görülmüş olup bulgu konusu hususun müteakip denetim döneminde yapılacak incelemelerde izlenmesi uygun olacaktır.