Belediyenin bazı gelir kalemlerinin tahakkuk tahsilât oranları düşük düzeyde kalmış ve toplam tahakkuk tutarının önemli bir kısmı gelecek yıla devredilerek tahsil edilememiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesinin birinci fıkrasının (f) bendinde “belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek” belediye başkanının görev ve yetkileri

arasında sayılmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 60’ıncı maddesi birinci fıkrasının (e) bendinde ise, ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek mali hizmetler biriminin görevleri arasında sayılmış; mezkûr Kanun’un 61’inci maddesinde muhasebe yetkilisinin, gelirlerin ve alacakların tahsili, giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması ile muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un, 37’nci maddesinde; amme alacaklarının hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödeneceği, hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının ise Hazine ve Maliye Bakanlığınca (Kanun’da: Maliye Vekâleti) belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği, 55’inci maddesinin birinci fıkrasında, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, yedi gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumu bir "ödeme emri" ile tebliğ olunacağı düzenlenmiştir.

Belediyelerin tahakkuk tahsilat oranını artırabilmeleri için; Mali Hizmetler Müdürlüğünün borcunu ödemeyen kişiler hakkında borcun ödenmesi ve yasal işlemlerin başlatılabilmesi için ödeme emirlerini zamanında düzenleyip daha sonra bu borçluları Hukuk birimine havale etmesi gerekmektedir.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; İdarenin Gelir Kesin Hesap Cetvelini oluşturan bazı gelir kalemlerinin tahakkuk tahsilât oranlarının düşük düzeyde kaldığı ve toplam tahakkuk tutarı olan 259.050.461,90 TL’den 73.225.806,79 TL'nin gelecek yıla devredilerek tahsil edilemediği tespit edilmiştir. Belediyenin gelirlerinin tahsilat oranı % 72’dir. Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelinde önemli görülen ancak tahakkuk/tahsilat oranı düşük kalarak gelecek yıla devreden bazı gelir kalemleri aşağıda gösterilmiştir:

Tablo 5:Gelir Tahsilat Oranı Düşük Olan Vergi Türleri

Yukarıda yer alan denetim tespiti sonrasında, Kamu idaresi cevabında özetle; tahakkuk etmiş gelirlerin tahsilatlarının sağlanabilmesinin her halükarda belediye uhdesinde olan bir durum olmadığı, muhtelif kanunlardan kaynaklanan ve belediye tarafından tahakkuk ettirilen gelirlerin tahsilatı için belediyenin ilgili birimlerinin başta 6183 sayılı Kanun olmak üzere diğer mevzuatın vermiş olduğu yetkilerin kullanılarak gerekli her türlü işlemlerin yerine getirmekte olduğu, süreç içerisinde takibatın daha kapsamlı yapılabilmesi için ayrı takip birimi kurularak, tahsilatı yapılamayan tahakkukların tahsili yoluna gidildiği, tahsilat miktarlarında kayda değer artış gözlendiği, yasal mevzuat çerçevesinde tahsilat işlemlerine devam edileceği, ifade edilmiştir.

Kamu idaresince, tahakkuk etmiş gelirlerin tahsilatının sağlanması hususunun İdare uhdesinde olmadığı belirtilmiş ise de, bu cevaba katılmak mümkün görünmemektedir. Kamu idaresi, tahsilatı oranını arttırıcı her türlü önlemi almakla sorumludur, Bunun için, öncelikle, yeterli bir saha denetim ekibi oluşturmalı ve ekibin sahada topladığı verileri hızlı bir şekilde işleyebilmelidir. Ayrıca, bu doğrultuda bilişim sistemlerinden etkin bir şekilde yararlanıp, diğer kurumlarla olan bilgi transferini hızlı bir şekilde yapmalıdır.

Netice olarak; yukarıda yer alan tabloda görüleceği üzere, İdarenin 2019 yılı sonu

itibariyle bazı gelir kalemlerinde tahakkuk tahsilat oranı düşük düzeyde kalmıştır. Tahsilat oranının düşük gerçekleşmesi tahsil ve takip hususunda yeterli özenin gösterilmesini ve yukarıda mezkûr mevzuat hükümlerine uygun hareket edilmesini gerektirmektedir.