Yağmur sularının uzaklaştırılması kapsamında ilgili belediyelerden tahsil edilmesi gereken tüm harcamaların 31.12.2022 tarihi itibarıyla ilgili belediyelerden tahsil edilmediği ve tahsil edilmeyen tutarlara gecikme cezasının uygulanmadığı görülmüştür. Ayrıca, dere ıslahı kapsamında yapılan harcamaların ilgili belediyelerden alınması yönünde herhangi bir tahakkuk kaydının bulunmadığı tespit edilmiştir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nda yağmur sularının uzaklaştırılması ile beraber altyapı anlamında bütün görevlere ayrıntılı bir şekilde yer verilmiştir. Kanun’un “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinde ise “ …atık su ve yağmur suyunun uzaklaştırılmasını sağlamak…” yetkisi belediyelere verilmiştir.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun'un “Yağmur sularının uzaklaştırılması” başlıklı 25’inci maddesinde yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi için yapılan gerekli harcamaların ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirileceği, bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamaların tarifelere dahil edilemeyeceği, ek 5’inci maddesinde bu Kanun’un diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanacağı belirtilmiştir.

Su ve kanalizasyon hizmetleri, aboneler için ücret karşılığında yapılmakta ve bu hizmetten yararlananlar bunun bedelini ödemektedirler. Oysa yağmur suyunun uzaklaştırılmasına ilişkin tesislerle ilgili harcamalar, 2560 sayılı Kanun'a göre ilgili su ve kanalizasyon idaresi tarafından yapılmakta ancak buna ilişkin harcamalar tarifelere dahil

edilememektedir. Bunun en önemli nedeni, bir kamu hizmeti olan yağmur suyunun uzaklaştırılması işlerinin ilgili belediyelerin görev ve sorumluluğu altında olmasıdır. Bu sebeple, İdarece bu maksatla yapılan harcamaların tümüne ilişkin giderlerin ilgili belediyelerden alınması gerekmektedir.

Konu ile ilgili yapılan incelemede, BUSKİ tarafından yağmur suyu uzaklaştırma tesislerine ait harcamaların büyükşehir ve ilçe belediyeleri bazında hesaplanıp muhasebeleştirildiği görülmüştür. Buna göre 2015 yılından 31.12.2022 tarihine kadar olan dönemde ilgili belediyeler tarafından BUSKİ’ye ödemesi yapılmayan tutarlara ait detaylar aşağıdaki tabloda gösterilmektedir.

Tablo 14: Yağmur Suyu ve Dere Islahı Alacak Tutarları

Buna göre BUSKİ’nin ilgili belediyelerden toplam 389.386.264,45 TL yağmur suyu uzaklaştırma bedeli alacağı bulunmaktadır. Bu rakam geçmişten bu yana birikerek gelen bir alacak olup, tahsil edilmesi gereken ana parayı ifade etmektedir. Ödenmeyen tutarlara dair gecikme bedelleri ise hesaplanmamaktadır. Dolayısıyla BUSKİ’nin ilgili belediyelerden olan yağmur suyu alacağının daha fazla olduğu ortaya çıkmaktadır.

Diğer taraftan, dere ıslahı kapsamında yapılan harcamalar da yağmur suyu uzaklaştırma tesisleri içerisinde olmasına rağmen, bu konuda yapılan harcamaların ilgili belediyelerden tahsil edilmesi yönünde herhangi bir tahakkuk kaydı yapılmadığı görülmüştür. Yerinde yapılan denetimde, 2015 yılından 31.12.2022 tarihine kadar BUSKİ’nin toplamda 86.022.768,09 TL dere ıslahı harcaması yaptığı görülmüştür. Bu rakamın ilgili belediyelerden tahsil edilmesi yönünde tahakkuk girişi bulunmadığından, borcunu zamanında ödemeyenlerle ilgili gecikme faizi hesaplanması süreci de işletilememiştir.

Kamu İdaresi cevabında, yukarıda yer alan eksikliklerin giderilmesi adına çalışmaların başlatıldığı ifade edilmiştir. Bu bakımdan, yağmur suyu ve dere ıslahı kapsamındaki tüm harcamaların ilgili belediyelerden tahsil edilmesi ve borcunu zamanında ödemeyenler hakkında da gecikme cezası uygulanarak hukuksal süreçlerin devam ettirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.