Hazineye ait taşınmazların satışlarından gelen ve bir fonda toplanması gereken paraların, bir kısmının vadeli bir hesapta, kalan kısmının vadesiz başka bir hesapta tutulduğu, vadesiz hesapta tutulan paraların ise 775 sayılı Gecekondu Kanunu'nda belirtilen amaçlar dışında kullanıldığı görülmüştür.

775 sayılı Gecekondu Kanunu'nun 12'nci maddesinde, belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin ilgili belediyelerce açılacak özel hesaplarda toplanarak birer fon teşkil edileceği, aynı Kanun’un 13’üncü maddesinde ise, toplanan bu kaynakların hangi amaçlar için kullanılacağı açık bir şekilde belirtilmektedir.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir’’ başlıklı 5’inci maddesinde;

‘’… Belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak şartıyla % 10'u, ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarihli ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılır. Kalan kısmından ise ilgili belediyeye % 30, varsa büyükşehir belediyesine % 10 oranında pay verilir. Bu paylar tahsilini

takip eden ayın yirmisine kadar ilgili idarelerin hesaplarına aktarılır.…’’ hükmü yer almaktadır.

Seyhan Belediyesinin 2019 yılı denetiminde adı geçen Kanun maddesine istinaden yapılan taşınmaz satışlarından Belediyeye aktarılması gereken payların Hazine tarafından aktarıldığı görülmüştür. Ancak Seyhan Belediyesi 2011 yılından itibaren 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fona aktarılması gereken tutarları Vakıfbank’ta açtırılan hesap yerine diğer vadesiz banka hesabında takip ettiği ve buradan gelir hesaplarına aktararak amacı dışında kullandığı görülmüştür.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci

maddesinde; belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, Türkiye Emlak Kredi Bankasında, ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanacağı, 13’üncü maddesinde ise bu fonlarda toplanan paraların nerelerde kullanılması gerektiği açıklanmıştır.

Kanun’un 13’üncü maddesinde; “…Buna göre 12’nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartıyla:

1. Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,

2. Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,

3. Kendi bütçe imkânlarıyla karşılanamayan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tespit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.” denilmektedir.

Yukarıda mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere ilgili fonda biriken paralar, 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde açıklanan yerlerde kullanılabilecek, bunun dışındaki yerlerde kullanılamayacaktır.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belirli Bir Amaca Tahsisli Gelirler ve Alınan Paylar” başlıklı 18’inci maddesinin ikinci fıkrasında; “20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 12 nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.” denilmektedir. Dolayısıyla Gecekondu Kanunu kapsamında kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilecek, gider bütçesinin ilgili tertibine de tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulacaktır.

Yapılan incelemede, belediyenin bu amaçla Vakıfbank’ta vadeli bir hesap açtırdığı, buna ilaveten 2011’den sonra, ikinci bir vadesiz hesap daha açtırdığı, doğal olarak vadesiz hesapta tutulan paralara faiz işletilmediğinden faiz gelirinden mahrum kalındığı, Belediyenin bu fon gelirini 775 sayılı Kanun’un 13'üncü maddesinde belirtilen yerlere harcaması

gerekmekte iken normal bir gelir gibi kayıtlara alarak amacı dışında harcadığı anlaşılmıştır.

İdare tarafından bulguda belirtilen hususa ilişkin olarak düzeltmeye yönelik işlemlerin devam etmekte olduğu bildirilmişse de yapılacak düzeltme kaydı/kayıtları 2020 yılına ait olacağından, yapılan işlemin 2019 yılı mali tablolarında oluşan hatayı düzeltici etkisi bulunmamaktadır.

Seyhan Belediyesinin, 2011 yılına kadar gecekondu fonuna aktarımı yapılan Vakıfbank vadeli hesabında yer alan 798.855,09 TL’yi ve 2011 yılından sonra diğer banka hesaplarında takip edilen 2.489.257,12 TL’yi Vakıfbank vadeli mevduat hesabında takip etmesi ve gecekondu fonundaki paraları amacı dışında kullanmaması uygun olacağı değerlendirilmektedir.