Karar Künyesi
İdare tarafından tahakkuku yapılan bazı gelir kalemlerinin tahsilat oranlarının düşük olduğu görülmüştür.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediye başkanının görev ve yetkileri” başlıklı 38 'inci maddesi, belediye başkanına, belediye teşkilâtının en üst amiri olarak belediye teşkilâtını sevk ve idare etmek, belediyenin hak ve menfaatlerini korumak, belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmek gibi görevler vermiş ve sorumluluk yüklemiştir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun “Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve Sorumlulukları” başlıklı 61'inci maddesinde; gelirlerin ve alacakların tahsili işlerinin muhasebe yetkilisinin yürüteceği ve bu işlerin yapılmasından sorumlu tutulacağı, 38'inci maddesinde de kamu gelirlerinin tarh, tahakkuk, tahsiliyle yetkili ve görevli olanların, ilgili kanunlarda öngörülen tarh, tahakkuk ve tahsil işlemlerinin zamanında ve eksiksiz olarak yapılmasından sorumlu oldukları, ifade edilmiştir.
6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre; amme alacaklarına ilişkin olarak amme borçlusuna bir “ihbarname” düzenlenmeli ve tebliğ edildikten sonra 1 ay içinde ödeme yapılması istenmelidir. Buna rağmen ödeme yapılmazsa borçluya, 7 gün içinde borçlarını ödemesi veya mal bildiriminde bulunması için bir “ödeme emri” düzenlenerek tebliğ edilmelidir. Düzenlenen ödeme emrinde kişiye, borcunu zamanında ödemez veya mal bildiriminde bulunmazsa borcunun cebren tahsil edileceği ve mal bildiriminde bulununcaya kadar üç ayı geçmemek üzere hapis ile cezalandırılacağı, mal bildirimini gerçeğe aykırı surette yaptığı takdirde ise 3 aydan 1 yıla kadar hapis ile cezalandırılacağı bildirilmelidir. Ödeme emri üzerine hala ödeme yapılmamış ise “Haciz Varakası” düzenlenmeli ve haciz işlemlerine başlanmalıdır. Bununla birlikte istenen bilgileri zamanında vermeyenler için hem adli para cezası hem de hapis cezası öngörülmüş, bu suçların takibi için ise idarenin o mahaldeki en büyük memuruna Cumhuriyet Savcılığına ihbar yükümlülüğü getirilmiştir.
Yukarıda anılan Kanun hükümleri birlikte değerlendirildiğinde üst yönetici ve muhasebe yetkilisine gelirlerin toplanması konusunda sorumluluklar yüklenmiş olmasına rağmen; cari yıl tahakkuk ve tahsilat miktarları incelendiğinde;
2023 yılı Bütçe Gelirlerini gösteren aşağıdaki tablolarda bazı gelir kalemlerinde Vergi Gelirleri tahsilat oranının düşük olduğu görülmektedir.
Tablo 10: 2023 Yılı Bütçe Gelirleri Tablosu
Bütçe Gelirinin Ekonomik Kodu | Bütçe Gelir Tahmini (TL) | Tahsilat Tutarı (TL) | Red ve İadeler (TL) | Net Tahsilat (TL) | Gerçekleşme Yüzdesi (%) |
01- Vergi Gelirleri | 76.948.000,00 | 56.792.648,44 | 671.853,97 | 56.120.794,47 | 72,93 |
03- Teşebbüs ve Mülkiyet Gelirleri | 29.702.000,00 | 30.010.995,14 | 70.238,91 | 29.940.756,23 | 100,80 |
04- Alınan Bağış ve Yardımlar | 42.500.000,00 | 67.833.128,05 | 0,00 | 67.833.128,05 | 159,61 |
05- Diğer Gelirler | 391.630.000,00 | 300.259.396,01 | 21.371,35 | 300.238.024,66 | 76,66 |
06-Sermaye Gelirleri | 139.200.000,00 | 123.599.421,47 | 99.674,58 | 123.499.746,89 | 88,72 |
08-Alacaklardan Tahsilat | 0,00 | 0,00 | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
09- Red ve İadeler | -175.000,00 | 0,00 | 0,00 | 0,00 | 0,00 |
Toplam | 679.805.000,00 | 578.495.589,11 | 863.138,81 | 577.632.450,30 | 84,97 |
Tablo 11: 2023 Yılı Vergi Gelirleri Tahsilatı Ayrıntı Cetveli
HESAP ADI | DEVREDEN TAHAKKUK | 2023 YILI TAHAKKUK | TOPLAM TAHAKKUK | 2023 TAHSİLATI | TAHS. ORANI% |
Beyana Dayanan Gelir Vergisi | 0 | 131,42 | 131,42 | 0,2 | 0,15 |
Bina Vergisi | 4.497.855,57 | 16.481.666,59 | 20.979.522,16 | 19.568.755,93 | 93,28 |
Arsa Vergisi | 551.652,03 | 2.178.080,77 | 2.729.732,80 | 2.403.208,83 | 88,04 |
Arazi Vergisi | 909.523,42 | 804.899,38 | 1.714.422,80 | 1.209.396,82 | 70,54 |
Haberleşme Vergisi | 0,00 | 66.035,25 | 66.035,25 | 66.035,25 | 100,00 |
Konutlara Ait Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi | 0,00 | 18.346.784,12 | 18.346.784,12 | 18.346.784,12 | 100,00 |
İşyerlerine Ait Elektrik ve Havagazı Tüketim Vergisi | 0,00 | 2.735.212,75 | 2.735.212,75 | 2.735.212,75 | 100,00 |
İlan ve Reklam Vergisi | 1.190.316,81 | 60.878,69 | 1.251.195,50 | 541.917,52 | 43,31 |
Biletle Girilen Yerlere Ait Eğlence Vergisi | 725,00 | 0,00 | 725,00 | 0,00 | 0,00 |
Konutlara Ait Çevre Temizlik Vergisi | 161,04 | 233,08 | 394,12 | 0,00 | 0,00 |
İşyeri ve Diğer Şekillerde Kullanılan Binalara Ait ÇTV | 1.339.672,85 | 321.745,21 | 1.661.418,06 | 1.156.027,34 | 69,58 |
İşgal Harcı | 450.943,25 | 1.522.571,80 | 1.973.515,05 | 985.956,56 | 49,96 |
İşyeri Açma İzni Harcı | 3.907,00 | 89.689,27 | 93.596,27 | 85.846,53 | 91,72 |
Tellallık Harcı | 0,00 | 55.510,86 | 55.510,86 | 55.510,86 | 100,00 |
Toptancı Hali Resmi | 0,00 | 5.290.015,50 | 5.290.015,50 | 5.290.015,50 | 100,00 |
Konutlara Ait Yapı Kullanma İzni Harcı | 93,75 | 187.920,56 | 188.014,31 | 187.663,95 | 99,81 |
İşyerlerine Ait Yapı Kullanma İzni Harcı | 0,00 | 13.660,14 | 13.660,14 | 12.089,14 | 88,50 |
Konutlara Ait Bina İnşaat Harcı | 13.967,86 | 1.873.526,88 | 1.887.494,74 | 1.765.309,97 | 93,53 |
İşyerlerine Ait Bina İnşaat Harcı | 0,00 | 18.658,71 | 18.658,71 | 203,00 | 1,09 |
İfraz ve Tevhit Harcı | 14.045,00 | 325.595,00 | 339.640,00 | 331.130,00 | 97,49 |
Plan ve Proje Tasdik Harcı | 5.545,73 | 267.208,50 | 272.754,23 | 259.017,40 | 94,96 |
Zemin Açma ve Toprak Hafriyatı Harcı | 329,09 | 103.061,72 | 103.390,81 | 99.844,76 | 96,57 |
Diğer Harçlar | 11.393,05 | 1.049.264,29 | 1.060.657,34 | 1.020.868,04 | 96,25 |
TOPLAM | 8.990.131,45 | 51.792.350,49 | 60.782.481,94 | 56.120.794,47 |
Kamu İdaresi cevabında bulguda belirtilen hataya itirazda bulunmamıştır. Vadesi geçen borçlarla ilgili yasal süreçler başlatıldığını, takip işlemlerinin devam ettiğini belirtmiştir.
Sonuç olarak; tahsilat oranlarının düşük seviyede gerçekleşmemesi için tahsil ve takip hususunda yukarıda mezkûr mevzuat hükümleri doğrultusunda hareket edilmesi gerekmektedir.