Belediyenin yetki ve görev sınırları içinde işyeri açma ve çalışma ruhsatı olmaksızın faaliyette bulunan birinci sınıf gayrisıhhî işletmelerin bulunduğu görülmüştür.

5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun, büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarını düzenleyen 7’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) ve (j) bentlerine göre; büyükşehir belediyesi tarafından yapılan veya işletilen alanlardaki işyerleri, büyükşehir belediyesinin sorumluluğunda bulunan alanlarda işletilecek yerleri ve birinci sınıf gayrisıhhî müesseseleri ruhsatlandırma yetkisi büyükşehir belediyesinin görev ve sorumlulukları arasındadır. Kanun’un “Büyükşehir belediyesinin gelirleri” başlıklı 23’üncü maddesi birinci fıkrasının (h) bendinde, ceza gelirleri de büyükşehir belediyelerinin gelirleri arasında yer almıştır.

Diğer yandan, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun "İşyeri Açma İzni Harcı" başlıklı 81’inci maddesinde; “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması "İşyeri Açma İzni Harcına" tabidir.” hükmü yer almaktadır.

10.08.2005 tarihli ve 25902 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik’in 6’ncı maddesi uyarınca, belediye sınırları içinde anılan Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinin açılıp faaliyet gösterebilmesi için ilgili belediyeden işyeri açma ve çalışma ruhsatının alınmasının gerektiği, usulüne uygun olarak işyeri açma ve çalışma ruhsatı alınmadan işyeri açılamayacağı ve çalıştırılamayacağı düzenlenmiştir.

Yönetmelik’in “Geçici süreyle faaliyetten men ve idarî para cezası” başlıklı 39’uncu maddesinde:

“(…) bu işyerlerinin mevzuat hükümlerine aykırı olarak ruhsatsız işletildiğinin tespiti halinde ise süresiz olarak ya da ruhsat alıncaya kadar mahallin en büyük mülki idare amiri tarafından faaliyetten men edilir. Faaliyetten men’e ilişkin onay uygulanmak üzere yetkili idareye bildirilir. Yetkili idare en geç üç işgünü içinde faaliyetten men’e ilişkin kararı işyerini mühürlemek suretiyle uygulayarak buna ilişkin tutanağın bir suretini ilgili mülki makama gönderir. Yetkili idare, işyerinin faaliyetten men’ine ilişkin kararı süresinde uygulamazsa, sorumluluğu yetkili idareye ait olmak üzere kapatma kararı kolluk güçleri tarafından re’sen uygulanır ve yetkili idareye bilgi verilir.” denilmektedir.

Yukarıda verilen mevzuat hükümlerinden büyükşehir belediyelerinin bazı işletmelere ruhsat verme yetkisinin bulunduğu, söz konusu ruhsat verme işlemine istinaden ilgililerden ruhsat harcı alınması, söz konusu ruhsatı almadan faaliyet gösteren işletmelerin tespiti halinde prosedürlerin yerine getirilerek ilgili işletmelerin faaliyetten men edilmesi gerektiği anlaşılmaktadır. Söz konusu işletmeler ruhsatsız olarak işletilmeleri nedeniyle süresiz olarak faaliyetten men edilecek, daha sonra ruhsat almaları halinde faaliyetten men kararı kaldırılacaktır.

Yapılan inceleme neticesinde; Hatay Vergi Dairesinden temin edilen il sınırları içerisindeki işyerleri listesinden belediyenin yetki ve görev sınırları içinde olup ruhsatı bulunmayan 1052 adet işyeri ile ilgili Zabıta Daire Başkanlığından inceleme istenmiş ve büyükşehir belediyesi yetki alanında bulunan 47 adet birinci sınıf gayrisıhhî müessese olarak faaliyet gösteren işletmenin ruhsat almaksızın çalışmaya devam ettiği tespit edilmiştir.

Sonuç olarak; yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve açıklamalar gereğince, ruhsatsız çalıştığı tespit edilen işletmelerin faaliyetten men edilmesi ve gerekli diğer yasal işlemlerin yapılması gerekmektedir. Söz konusu işyerlerinin ruhsatsız olarak faaliyette bulunması mevzuat hükümlerine uygun düşmediği gibi Kurumun işyeri açma izin harcından da mahrum kalmasına sebep olmaktadır.