Mülkiyeti İstanbul Büyükşehir Belediyesine ait olan Beşiktaş İlçesi, Rumeli Hisarı Mahallesi, 32 pafta eski 981 yeni 1297 ada 31 parsel sayılı 10.240 metrekare yüzölçümlü taşınmaz, 06.10.1992 tarihinde Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Taahhütnamesi ile “Açık Spor Turizm ve Eğlence Merkezi” olarak kullanılmak üzere 49 yıllığına, Beşiktaş Belediye Başkanlığına intifa hakkı ile verilmiştir.

Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Taahhütnamesi’nin 7’nci maddesinde; “Hak lehtarı Beşiktaş İlçe Belediyesi bu hakkını kendisi veya iştiraki bulunduğu şirketler aracılığıyla kullanır. Devredemez, hak tesis edilen yeri genişletemez, değiştiremez ve mer’i plan şartları dışında kullanamaz.” düzenlemesi yer almıştır.

Beşiktaş Belediye Meclisinin 21.12.1994 tarih ve 1994/92 sayılı Kararıyla Çilekli Spor

Tesislerinin 10 yıl süre ile kullanılması 16.02.1995 tarih ve K/331-224 sayılı kararıyla Beşiktaş Jimnastik Kulübü (BJK)’ne ihale edilmiştir. BJK, Beşiktaş Belediye Başkanlığına başvurarak tesislerde lokanta olarak öngörülen bölümde anaokulu ve ilkokul (BJK Koleji) kurulmasını talep etmiştir. Bu talep 26.06.1996 tarih ve 1996/18 sayılı Beşiktaş Belediye Meclis Kararı ile onaylanmıştır. Beşiktaş Belediye Meclisinin Kararı, İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığının 20.02.1997 tarih ve S/147 sayılı kararıyla 3030 sayılı Kanun’un 14’üncü maddesi ve Uygulama Yönetmeliği’nin 42’nci maddesine istinaden onaylanmıştır.

İdare tarafından 24.02.2011 tarihinde yapılan tespitte, söz konusu taşınmazın üzerinde okul binası yapıldığı görülmüştür. Konuya ilişkin olarak İmar Müdürlüğü, 14.12.2011 tarih ve 5063 sayılı yazısı ile Beşiktaş İlçesi 1297 ada 31 parsel sayılı taşınmazın, 18.06.1993 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli Beşiktaş Geri Görünüm ve Etkilenme Bölgesi Nazım İmar Planında “Spor+Turizm ve Eğlence Merkezi+Kısmen Yol” alanında kaldığının belirtilmesi üzerine söz konusu taşınmazın üzerinde bulunan kolej binasının imara aykırı olarak yapıldığı ortaya konulmuştur. Bu bağlamda, intifa hakkının belirtilen amaç doğrultusunda kullanılmadığı da anlaşılmaktadır. Ayrıca yukarıda belirtilen Taahhütname’nin 7’nci maddesi Beşiktaş Belediye Başkanlığı tarafından uygulanmamıştır. Yapılan kolej binası ve tesislerin işletilmesi BJK’nin Beşiktaş Belediye Başkanlığı’nın bir iştiraki olmaması nedeniyle akde aykırılık teşkil etmektedir.

Hali hazırda, söz konusu kolej binasından işletilmesinden kaynaklı elde edilen bir gelir söz konusu olup bu gelir BJK’nin geliri olmaktadır. 2011, 2012, 2013 ve 2014 yılları Sayıştay Denetim Raporlarında da taşınmazın tahsis amacının dışında kullanılması sonucu kişilere menfaat sağlandığı, tahsis edilen alan içerisinde özel bir spor kulübüne ait kolej binasının yapılması ve buna izin verilmesinin kamu yararı ilkesi ile bağdaşmadığı gerekçesiyle intifa hakkının iptaline ilişkin gerekli işlemlerin yapılması gerektiği vurgulanmıştır.

Tesis edilen intifa hakkına ilişkin olarak yıllar itibariye çeşitli komisyon görüşleri ve meclis kararları alınmış, yazışmalar yapılmış olup en son alınmış meclis kararı olan 18.03.2016 tarih ve 516 sayılı Büyükşehir Meclis Kararında; talebe konu taşınmaz ile alakalı Sayıştay Raporları ve sözleşmede “tahsis” işlemi yapıldığı belirtilmişse de tapu kaydı incelendiğinde hukuki ilişkinin taşınmaz kaydına “intifa hakkı” olarak tescil edildiğinden dosyadaki çelişkilerin giderilmesini teminen dosyanın Müdürlüğüne iadesi oybirliği ile kabul edilmiştir. Ancak gerek 06.10.1992 tarihli Mülkiyetin Gayri Ayni Hak Taahhütnamesi’nde gerekse tapu kaydında tesis edilen hakkın bir intifa hakkı olduğu açıktır.

Söz konusu intifa hakkına ilişkin son olarak 03.06.2016 tarihinde Büyükşehir Belediyesi tarafından Beşiktaş Belediye Başkanlığına intifa hakkını iptaline ilişkin yazı gönderilmiş olmasına karşın herhangi bir gelişme olmamıştır. Hali hazırda Beşiktaş Belediye Başkanlığına tesis edilen intifa hakkı devam etmekte olup İstanbul 15. Asliye Hukuk Mahkemesinde 2016/350 Esas sayıyla devam eden dava da söz konusudur.

Diğer yandan; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesinde; “Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.”

Kanun’un 62’nci maddesinde; “Sözleşme yapıldıktan sonra 63 üncü maddede yazılı hükümler dışında müteahhit veya müşterinin taahhüdünden vazgeçmesi veya taahhüdünü, şartname ve sözleşme hükümlerine uygun olarak yerine getirmemesi üzerine, idarenin en az 10 gün süreli ve nedenleri açıkça belirtilen ihtarına rağmen aynı durumun devam etmesi halinde, ayrıca protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın kesin teminatı gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir. Gelir kaydedilen kesin teminat, müteahhit veya müşterinin borcuna mahsup edilemez.”

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinin altıncı fıkrasında ise; “Belediye mallarına karşı suç işleyenler Devlet malına karşı suç işlemiş sayılır. 2886 sayılı Devlet İhale Kanununun 75 inci maddesi hükümleri belediye taşınmazları hakkında da uygulanır.” hükmü ile 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesinde ise; “İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek idareye teslim edilir.” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda ortaya konulan gerekçeler ve açıklanan nedenlerle; Beşiktaş Belediye Başkanlığına tesis edilen intifa hakkının taahhütname hükümlerine aykırı hareket edilmesi ve imar planlarına aykırı olarak kullandırılması gerekçeleriyle Büyükşehir Belediye Meclisinin alacağı karara istinaden iptali gerekmektedir.

Bulgu konusuna 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda yer verilmiş ancak söz konusu mevzuata aykırı uygulama, 2018 yılında da devam etmiştir.

Kamu idaresi cevabında; “İntifa Hakkı Sözleşmesi hükümlerinin ihlal edildiğinden bahisle İntifa Hakkının iptal edilmesi için Belediyemiz tarafından dava açılmıştır. Dava İstanbul 15. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde devam etmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak Beşiktaş Belediye Başkanlığına tesis edilen intifa hakkı taahhütname hükümlerine aykırı olup aynı zamanda imar planlarına aykırı olarak kullandırılma söz konusudur. Bu bağlamda, Büyükşehir Belediye Meclisinin alacağı karara istinaden intifa hakkının iptali gerekmektedir. Kamu idaresi vermiş olduğu cevabında dava sürecinin devam ettiğini ifade etmiş olup bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.