Şirket tarafından ihraç edilen e-Paranın, üye işyerine ait ulaşım vasıtalarında bulunan sistemde kullanılarak ödemesi yapılan taşıma bedellerinin Şirket tarafından raporlanarak üye işyerine ödenmesi ve bu kapsamda verilecek hizmetler ile Şirketin sağlayacağı ödeme hizmetlerinin ve diğer hizmetlerin karşılığı olarak öngörülen komisyon (hizmet) bedelinin benzer araç sayısına sahip üye işyerleri için farklı tutarlarda belirlendiği tespit edilmiştir.

Şirket ihraç etmiş olduğu e-Paranın üye işyeri olarak tanımlanan kişi/kurum/kuruluş/firma/şirkete vs. ait ulaşım vasıtalarında kullanılması nedeniyle bir taraftan bu işyerlerine hakediş ödemekte, diğer taraftan yapılan iş kapsamında üye işyerinin hakedişinin hesaplanıp raporlanması, ödeme hizmetinin sağlanması ve diğer hizmetlerin karşılığı olarak bu

üye işyerlerinden komisyon adı altında bir hizmet bedeli tahsil etmektedir. Bunlar için de bahsi geçen işyerleri ile Üye İşyeri Sözleşmesi imzalamaktadır.

Yapılan incelemede, Şirketin üye işyerleri ile yapmış olduğu sözleşmelerde bahsi geçen komisyon bedelini farklı oran/tutarlar üzerinden belirlediği görülmüştür. Üye İşyeri Sözleşmeleri incelendiğinde, komisyonun farklı oran/tutarlar üzerinden belirlenmesinin üye işyerine ait araç sayısı, araçların sefer sayısı, araçlardaki kullanıcı geçiş sayısı vb. açılardan farklı belirlenmesinin makul olabileceği değerlendirilmekle birlikte; benzer araç sayısı ve yaklaşık olarak aynı kullanıcı geçiş sayısına sahip üye işyerlerinden farklı oran/tutarlarda komisyon (hizmet) bedeli alınmasının uygun olmadığı düşünülmektedir.

Şirket ile üye işyerleri arasında yapılan Üye İşyeri Sözleşmesinin işyerlerinden maktu tutar üzerinden komisyon (hizmet bedeli) alınmasını öngören “Hizmet Bedelleri” başlıklı 8 inci maddesinin ilgili fıkraları şu şekilde düzenlenmiştir;

“8.1 Belbim, Bilet entegrasyonu kapsamındaki Üye İşyerinden aylık 260/500 tam geçiş ücreti tutarında hizmet bedeli alacaktır.

8.2. Hizmet bedellerine KDV dahil değildir.

…”

Şirket ile üye işyerleri arasında yapılan Üye İşyeri Sözleşmesinin işyerlerinden belli bir oran üzerinden komisyon (hizmet bedeli) alınmasını öngören “Hizmet Bedelleri” başlıklı 8 inci maddesinin ilgili fıkraları ise şu şekilde düzenlenmiştir;

“8.1. Belbim, ….’nın aylık hakediş tutarının %..’i oranında aylık komisyonu, Hakediş yapılan ayı takip eden ay içinde …’ya fatura edecektir.

8.2. Hizmet komisyon bedeline KDV dahil değildir.

…”

Sözleşmede yer alan bu maddelere göre Şirket uygun bir gerekçe olmaksızın maktu komisyon bedeli için aynı araç sayısına sahip üye işyerlerinin bir kısmından aylık 260 tam geçiş ücreti + KDV tutarında komisyon alırken, bir kısım üye işyerinden ise 500 tam geçiş ücreti + KDV tutarında komisyon (hizmet bedeli) almaktadır. Aynı şekilde, oransal komisyon bedeli için de benzer bir durum söz konusudur.

Şirketin uygulamada birlik sağlanması açısından komisyon bedellerini belirlerken belirli standartlara uygun hareket etmesinin şirket menfaatleri açısından uygun olacağı değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “üye işyerlerinden alınan komisyon oranlan ticari faaliyet gereği yapılan pazarlıklar neticesinde belirlenmektedir. Her üye işyerinin farklı statüsü bulunmakta olup, sunulan hizmet karşılığı harcanan emek ve efor da farklılık arz etmektedir. Bazen ise ticari faaliyetin genişletilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla farklı uygulamalara da gidilebilmektedir. Bu nedenle de farklı komisyon oranları belirlenmektedir.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında özetle komisyon oranlarının ticari faaliyet gereği yapılan pazarlıklar neticesinde belirlendiği; her üye işyerinin farklı statüsü bulunduğu; sunulan hizmet karşılığı harcanan emeğin farklı olabildiği; bazen ticari faaliyetin genişletilmesi ve yaygınlaştırılması amacıyla farklı uygulamalara gidilebildiği ve bu nedenlerle komisyon oranlarının farklı belirlenebildiği ifade edilmiş olmakla birlikte, BELBİM AŞ. ile üye işyerleri arasında imzalanan “Üye İşyeri Sözleşmeleri” incelendiğinde, komisyonun farklı oran/tutarlar üzerinden belirlenmesinin üye işyerine ait araç sayısı, araçların sefer sayısı, araçlardaki kullanıcı geçiş sayısı vb. açılardan farklı belirlenmesinin makul olabileceği, ancak, benzer araç sayısı ve yaklaşık olarak aynı kullanıcı geçiş sayısına sahip üye işyerlerinden farklı oran/tutarlarda komisyon (hizmet) bedeli alınmasının uygun olmadığı değerlendirilmiştir.

Şirketin uygulamada birlik sağlanması açısından komisyon bedellerini belirlerken belirli standartlara uygun hareket edip etmediği hususu izleyen denetim dönemlerinde takip edilecektir.