Belediyenin birleştirilmiş veriler defteri incelendiğinde, bazı kayıtların geriye dönük olarak değiştirildiği, bazı yevmiyelerin ise boş bırakıldığı, bunların daha sonra ileri tarihli yeni kayıtlarla doldurulmak suretiyle giderildiği tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği'nin “Yevmiye sistemi, muhasebeleştirme belgeleri ve açılış kayıtları” başlıklı 43'üncü maddesinde;

“(1) İşlemler, yevmiye tarih ve numara sırasına göre ve maddeler halinde yevmiye defterine günlük olarak kaydedilir; buradan da usulüne göre büyük defter ve yardımcı defterlere sistemli bir şekilde dağıtılır.

(2) Gerçekleşen işlemler muhasebeleştirme belgeleriyle kaydedilir. Belge olmadan kayıt yapılmaz. Gerçekleşen işlemler, hesaplara ait “hesabın işleyişi” bölümlerinde belirtilmiş olup olmadığına bakılmaksızın, bu Yönetmelikte belirtilen hesapların niteliğine uygun bir biçimde kaydedilir...

(4) Muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye tarih ve numarası sütunlarına, gerçekleşen işlemlerin kayda geçirildikleri tarih ile hesap döneminin başında (1)'den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara verilir. Gerek yevmiye defteri ve gerekse büyük defter ve yardımcı defter kayıtlarında bu yevmiye numaraları esastır. " denilmektedir.

Mevzuat hükmünden açıkça anlaşıldığı üzere, muhasebeleştirme belgelerinin yevmiye numarası sütunlarına hesap döneminin başında (1)'den başlayıp, hesap döneminin sonuna kadar devam eden birer numara verilir.”

“Kayıt Yanlışlıklarının Düzeltilmesi” başlıklı 503'üncü maddesinde de;

“Kurumsal, fonksiyonel ve finansman tipi sınıflandırma kodlarında yapılan kayıt hatalarının düzeltilmesi durumu hariç olmak üzere, yevmiye kayıtlarında meydana gelebilecek her türlü yanlışlık ancak muhasebe kaydıyla düzeltilir.<span>” hükümleri yer almaktadır.</span>

Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere yevmiye kayıtlarında yapılan muhasebe hataları ancak başka muhasebe kaydıyla düzeltilebilecek, bunun aksine hiçbir düzeltme yapılamayacaktır.

Belediye tarafından Sayıştay Başkanlığı Birleşik Veri Aktarım Sistemine (BVAS) 2023 yılına ilişkin 6 defa birleştirilmiş veriler defteri yüklendiği anlaşılmıştır. Yapılan kontrollerde örneğin 05.10.2023 tarihinde yüklenen defterde 42, 10.11.2023 tarihinde yüklenen defterde 128, 05.12.2023 tarihinde yüklenen defterde 5, 13.02.2024 tarihinde yüklenen defterde 1 adet yevmiye kaydında geriye dönük değişiklikler yapıldığı; bunların bazılarının aynı hesap kodunda alt kodlar arasında hatalı kod satırını silip yeni doğru kod satırı ekleme ve 1955 yevmiye ile 190-Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı ile 391-Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı ayrımında kayma nedenli 33,80 TL sehven hatalı hesaplanan tutarın ilgili hesaplar arasında doğru şekle getirilmek amaçlı düzeltilmesi şeklinde hata düzeltmeye yönelik işlemler olduğu görülmüştür.

Ayrıca 31.07.2023 tarihli verileri içeren defterde 3, 31.12.2023 tarihli verileri içeren defterde ise 0 adet yevmiye kaydının boş bırakıldığı, iki veri tarihi arasında 3 adet yevmiyenin ileri tarihli yeni kayıtlarla doldurulduğu böylece yevmiye defterinde her bir yevmiye kaydına ait tarih değerinin, kendisinden önce gelen yevmiye numaralarına ilişkin tarih değerlerinden büyük veya ona eşit olması gerekirken sonraki yevmiyenin daha önceki bir tarihe ait olduğu, dolayısı ile yevmiye kayıtlarının müteselsil sıra numarası verilerek yapılmadığı tespit edilmiştir.

İdare tarafından verilen cevapta, bulguya iştirak edilmiş olup, uygulamada 01.01.2024 tarihli 1 numaralı yevmiyeden itibaren yevmiye tarih ve numaralarının sıralı bir şekilde devam ettirildiği, bundan sonra da yevmiye tarih, numara sırasının düzenli bir şekilde takip edilmek ve boş yevmiye bırakılmamak suretiyle mevzuata uygun olarak işlem yapılacağı ifade edilmiştir.

Muhasebe kayıtlarında yapılacak değişikliklerin yukarıda yer alan Yönetmelik'in ilgili madde hükümlerince gerçekleştirilmesi ile yevmiye kayıtlarının boş bırakılmadan ve müteselsil sıra numarası verilerek yapılması gerektiği, aksi takdirde mali tabloların güvenirliğinin zedeleneceği değerlendirilmektedir.