Belediye tarafından, indirimli emlak vergisinden yararlanan mükelleflere ilişkin olarak gerekli kontrollerin yapılmadığı görülmüştür.

1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu’nun “Nispet” başlıklı 8’inci maddesinde Cumhurbaşkanı, kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup on sekiz yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenlerin, gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları aylıktan ibaret bulunanların, gazilerin, engellilerin, şehitlerin dul ve yetimlerinin Türkiye sınırları içinde brüt 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olması (intifa hakkına sahip olunması hali dahil) halinde, bu meskenlerine ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkilidir ifadesine yer verilerek belli şart ve durumda olanlar için vergi oranlarının Cumhurbaşkanı (02.07.2018 tarihinden önce Bakanlar Kurulu) Kararı ile sıfıra kadar indirilebileceği düzenlenmiştir.

2006/11450 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile 2007 ve müteakip yıllar için yukarıda bahsedilen durumlarda bina vergisi oranının sıfır olarak uygulanacağı belirlenmiştir.

İndirimli bina vergisinden (‘0’ oranlı vergi) yararlanacak kişi ve kişilerin sağlaması gereken şartlar yukarıda yer alan Kanun hükmüyle birlikte Emlak Vergisi Kanunu Genel Tebliğlerinde ayrıntılı olarak düzenlenmektedir. Buna göre, çeşitli tarihlerde yürürlüğe giren ve uygulamaya yönelik düzenlemeleri içeren Genel Tebliğler ile Bakanlar Kurulunca belirlenecek indirimli vergi oranından, Türkiye'de brüt yüz ölçümü 200 m²’yi geçmeyen tek meskeni olan

veya tek meskenin intifa hakkına sahip bulunan; Kendisine bakmakla mükellef kimsesi olup 18 yaşını doldurmamış olanlar hariç olmak üzere hiçbir geliri olmadığını belgeleyenler, Gelirleri münhasıran kanunla kurulan sosyal güvenlik kurumlarından aldıkları emekli, dul, yetim, ölüm ve malûliyet aylığından ibaret bulunanlar, gaziler, şehitlerin dul ve yetimleri ve engelliler şartlarını taşımaları ve gerekli belgeleri ibraz etmeleri halinde istifade edeceklerdir.

Yapılan incelemede, İdare tarafından muafiyet hakkı tanınan ve ‘0’ oranlı Emlak Vergisi uygulanan 762 adet emekli, 129 adet geliri bulunmayan, 352 adet engelli ve 7 adet şehitlerin dul ve yetimleri olmak üzere mükellefin bulunduğu, bu kapsamda bulunan toplam 1250 kişinin bulunduğu tespit edilmiştir. Söz konusu mükelleflerle ilgili olarak, indirim şartlarını taşıma durumlarının her yıl kontrol edilmesi ve gerekirse vergi tahakkuku yapılması gerekmektedir.

İndirimli emlak vergisinden yararlanmak isteyen veya mevcut haktan yararlanan kişilerin beyanları üzerinden hareketle, aktif sigortalı olarak çalışıp çalışılmadığı, emekli aylığı dışında herhangi bir gelir, ücret ya da kazanç elde edilip edilmediği araştırılmalıdır. Sosyal Güvenlik Kurumu ile yapılacak protokolle veri tabanı üzerinden aktif çalışma, işe girişi veya çıkışı, emekli aylığı dışında gelir veya ücretin olup olmadığının elektronik ortamda sorgulaması ya da belirli dönemlerde bilgi alınarak güncel durumların takip edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca vergi daireleri üzerinden Hazine ve Maliye Bakanlığı veya Gelir İdaresi Başkanlığı ile yapılacak protokolle ya da belirli dönemlerde yapılacak kontrollerle ticari, sınaî ve meslek kazanç kapsamında gelir elde edilmesi durumunda mükellefiyet tesisi sorgulanmalı ve araştırılmalıdır.

Sonuç olarak, indirimli emlak vergisi uygulanacak mükelleflerin gerekli şartları sürdürmelerinin kontrolünü teminen etkin bir takip, tetkik ve araştırma mekanizmasının kurulması gerekmektedir. Önerimiz doğrultusundaki uygulamayla, emlak vergisi gelir kaybının önleneceği, gerçek dışı taahhütte bulunmak suretiyle indirimli vergi oranından yararlanan mükelleflerin tespit edileceği ve durumunda meydana gelen değişikliği bildirmeyen mükelleflerden alınması gereken verginin, cezalı ve gecikme faizi ile birlikte tahsili sağlanacak olup İdare gelirlerinin olumlu etkileneceği değerlendirilmektedir.