Samsun Büyükşehir Belediyesinin 2019 yılı mali tabloları ve eki belgelerinin incelenmesinde; 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (696 sayılı KHK) ile belediye şirketlerinde işçi statüsüne geçirilen bir kısım personele mali ve sosyal haklarının, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi ile belirlenen tutarlardan fazla verildiği görülmüştür.

Belediyelerde “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri” kapsamında çalıştırılan personelin, belediye şirketlerinde işçi statüsüne geçirilmesine ilişkin yasal düzenleme, 375 sayılı KHK’ye 696 sayılı KHK ile eklenen geçici maddelerle yapılmıştır.

Bu düzenlemeye ilişkin usul ve esaslar, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından yayımlanan ve 375 sayılı KHK’ye 696 sayılı KHK ile eklenen Geçici 25’inci maddeye dayanılarak çıkarılan, “Kamu Kurum ve Kuruluşlarında Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımı Sözleşmeleri Kapsamında Çalıştırılmakta Olan İşçilerin Sürekli İşçi Kadrolarına veya Mahalli İdare Şirketlerinde İşçi Statüsüne Geçirilmesine İlişkin 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 ve Geçici 24 Üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar” ile belirlenmiştir.

Anılan yasal düzenlemelere göre; personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı sözleşmeleri ile yükleniciler tarafından 4/12/2017 tarihi itibarıyla çalıştırılmakta olan personelin belediye şirketinde işçi statüsüne geçirilmesinde, aşağıdaki hususların yerine getirilmesi gerekmektedir:

• Geçiş aşamasında sınav yapılması (375 sayılı KHK’ye, 696 sayılı KHK ile eklenen Geçici Madde 24) ve sınavda başarılı olanların mahalli idare şirketlerinde, en son 02.04.2018 tarihine kadar topluca işe başlatılması. (Geçici 23 ve Geçici 24’üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar madde 31 )

• Geçiş işlemi yapılacak personelin kapsamı, 375 sayılı KHK’nin Geçici 23’üncü maddesinin onuncu fıkrasında belirlenmiştir. “Bu maddenin uygulanmasında personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı; 4734 sayılı Kanun ve diğer mevzuattaki hükümler uyarınca ihale konusu işte çalıştırılacak personel sayısının ihale dokümanında belirlendiği, bu personelin çalışma saatlerinin tamamının idare için kullanıldığı ve yaklaşık maliyetinin en az %70’lik kısmının asgari işçilik maliyeti ile varsa ayni yemek ve yol giderleri dahil işçilik giderinden oluştuğu, yıl boyunca devam eden ve niteliği gereği süreklilik arz eden işlere ilişkin hizmet alımlarını ifade eder…”

• Belediye şirketlerinde işçi statüsünde geçirilenlerin mali ve sosyal hakları, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi ile belirlenecektir. (375 sayılı KHK’nin geçici 24’üncü madde, 4’üncü fıkra).

• Bu işçilere ödenecek ücret, mali ve sosyal haklar Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan bu toplu iş sözleşmesi ile belirlenen tutarlardan fazla olmayacaktır. (Geçici 23 ve Geçici 24’üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul ve Esaslar madde 49)

Yapılan incelemede; Samsun Büyükşehir Belediyesinin, 4/12/2017 tarihi öncesinde, 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihale sonucunda, belediyenin şirketi ve özel şirket ile

“personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmesi” imzaladığı; bu yasal düzenleme öncesi belediye şirketi ile imzalanan 12 ayrı sözleşme kapsamında çalıştırılan personele mevzuata aykırı şekilde ve Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi ile belirlenen tutarlardan fazla mali ve sosyal haklar verildiği görülmüştür. Buna karşılık, aynı yasal düzenleme ile özel şirketten belediye şirketinde işçi statüsüne geçirilen 136 personelin geçişinde, mevzuatta belirtilen bütün hususlar yerine getirilmiştir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri çerçevesinde, belediye şirketlerinde işçi statüsünde göreve başlatılanların ücret ile diğer mali ve sosyal haklarının belirlenmesinde esas alınacak ve 30.06.2020 tarihine kadar uygulanacak olan Toplu İş Sözleşmesi, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan bağlanmış ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca 12.04.2018 tarihinde yayımlanmıştır.

Samsun Büyükşehir Belediyesinin 4/12/2017 tarihi öncesinde, 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihale sonucunda özel şirket ve belediyenin şirketi ile imzalanmış olduğu personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alım sözleşmeleri kapsamında çalıştırılan personelden, özel şirketten belediye şirketinde işçi statüsüne geçiş yaptırılan 136 kişiye Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi hükümleri uygulanmıştır. Buna karşılık, belediye şirketinden geçiş yaptırılanlara farklı bir toplu iş sözleşmesi uygulanmış; Samsun Anakent Tur. Tic. Ltd. Şti. ile ….. –İş Sendikası arasında 21.11.2018 tarihinde imzalanan toplu iş sözleşmesiyle, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesinde yer almayan veya daha düşük miktarlarda yer alan, aşağıda tabloda gösterilen bazı ek sosyal ve mali hak sağlanmıştır.

Tablo 8:Mali ve Sosyal Hakların Karşılaştırılması

Böylece, 696 sayılı KHK ile belediye şirketlerinde işçi statüsüne geçirilen personelin bir kısmına (özel şirketten geçenlere) Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu

sözleşme hükümleri uygulanırken, belediye şirketinden geçen personele mevzuatta yer almayan mali ve sosyal haklar tanınmıştır. Aynı yasal düzenleme ile belediye şirketinde işçi statüsüne geçiş yapan personel arasında farklılık yaratılması, kuşkusuz işgücünün verimliliğini olumsuz etkileyecektir.

Yukarıda açıklandığı üzere, belediye şirketinde işçi statüsüne geçişin düzenlendiği 696 sayılı KHK ile 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Geçici 23 Ve Geçici 24’üncü Maddelerinin Uygulanmasına Dair Usul Ve Esaslar’da, 4/12/2017 tarihi öncesinde 4734 sayılı Kanun kapsamında yapılan ihale sonucunda belediye şirketinde çalışan personele, belediye şirketinde işçi statüsüne geçişte mali ve sosyal haklar bakımından istisna getiren bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, belediye şirketinde işçi statüsünde çalışan bütün personelin mali ve sosyal haklarının, Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmesi ile belirlenen tutarlara ve hükümlere uygun hale getirilmesi uygun olacaktır.