Karar Künyesi
Pamukkale Üniversitesinin ihalesini gerçekleştirdiği bazı yapım işlerinde; yeni birim fiyatlara Ticaret ve/veya Sanayi Odasınca onaylanmış yerel rayiçlerin uygulanması yerine, piyasadan fiyat araştırması yapılmak suretiyle yeni birim fiyat tespitinin yapıldığı görülmüştür.
Yapım İşleri Genel Şartnamesinin “Sözleşmede bulunmayan işlerin birim fiyatının tespiti” başlıklı 22'nci maddesinde; proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının bedelleri belirtilen usuller çerçevesinde yüklenici ile birlikte tespit edilen yeni birim fiyatlar üzerinden yükleniciye ödeneceği hüküm altın alınmıştır.
Aynı maddenin 3’üncü fıkrasında; yeni birim fiyatın tespitinde iş kalemi veya iş grubunun niteliğine uygun olarak analizlere, kaynakların verimli kullanılması gözetilerek aşağıdaki rayiçlerden biri, birkaçı veya tamamı uygulanabilir denilmiştir.
Bu rayiçler sırası ile;
Varsa yüklenicinin teklifinin ekinde (Ek ibare: 08.08.2019-30856 R.G./28. md., yürürlük: 18.08.2019) veya aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında idareye verdiği teklif rayiçler.
İdarede veya diğer idarelerde mevcut rayiçler.
İhaleyi yapan idarenin daha önce gerçekleştirdiği ve ihale konusu işe benzer nitelikteki yapım işlerinin sözleşmelerinde ortaya çıkan fiyatlar.
ç) İdarece kabul edilmek şartıyla, ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış uygulama ayına ait yerel rayiçleri,
Olarak sayılmıştır.
12.09.2005 tarihli ve 25934 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Oda Muamelat Yönetmeliği’nin;
“Rayiç fiyat tespiti” başlıklı 35'inci maddesinde; “Odalar ve bunların şubeleri, çalışma alanları içerisinde üretilen veya satılan mal ve hizmetlerin fiyat tespitini yapmaya yetkilidir.
Ancak, imalata ilişkin fiyat tespitlerinde yetki münhasıran imalatın yapıldığı yerdeki sanayi odasına veya ticaret ve sanayi odasına aittir.
Rayiç fiyat tespiti, yazılı talep üzerine yapılır. Talepte bulunanlar, mal veya hizmetin fiyatını etkileyecek hususları açıkça yazılarında belirtir.
…”
“Rayiç fiyat tespit usulü” başlıklı 36'ncı maddesinde; “Rayiç fiyatlar, rayiç fiyat tespiti istenilen mal veya hizmetle iştigal eden en az üç işletmeden mümkünse belgelendirilmek suretiyle alınacak fiyatların ortalaması veya birbirine en yakın değeri dikkate alınarak tespit edilir. Bu sayıda işletmenin bulunmaması halinde, kaç işletmeden fiyat alındığı ayrıca belirtilir. Borsaya tabi maddelerin rayiç fiyatı, istenilen tarihte borsada tescil edilen fiyatlar dikkate alınarak belirlenir.
Rayiç fiyat tespitinin istenildiği tarihte fiyat tespiti istenen mal veya hizmetin piyasada bulunmaması veya görülmemesi halinde, bu durum yazılı olarak ilgililere bildirilir.”
“Faturaların rayice uygunluğunun onayı” başlıklı 38'inci maddesinde de; “Faturaların rayice uygunluğunun onayı; faturaya konu mal veya hizmetle iştigal eden en az üç işletmeden belgelendirilmek suretiyle alınacak fiyatların ortalaması veya alınan fiyatlardan birbirine en yakın olanlar dikkate alınarak yapılır. Bu sayıda işletmenin bulunmaması halinde, ilgili meslek komitesinin görüşü veya gerekli durumlarda meclis tarafından onaylanan eksper listeleri arasından yönetim kurulu kararı ile görevlendirilecek eksper heyetinin raporu üzerine işlem yapılır. Ancak, özel imalata ilişkin faturaların, görevlendirilecek eksper heyeti tarafından düzenlenecek rapora göre onaylanması zorunludur. Onay işlemi, fatura asılları üzerine yapılır.
Rayice uygunluğu istenen fatura, özel imalatı gerektiren bir iş için düzenlenmişse yapılan işin numunesinin faturaya eklenmesi, bu mümkün olmadığı takdirde yapılan işin teknik özelliklerini gösterir açıklama, resim ve benzeri belgelerin faturaya eklenmesi zorunludur.
Proforma faturalar ile birim fiyatı belirlemek için düzenlenen faturalar alım satım akdi hukuken gerçekleşmediğinden onaylanmaz. Ancak, birim fiyatı belirlemek için düzenlenen faturalarda işin tamamının belirtilmesi halinde bu faturaların onaylanması mümkündür. Ayrıca, sadece montaj, işçilik veya nakliye bedeli için düzenlenen faturalar ile malzeme fiyatı, işçilik, nakliye ve montaj bedeli dahil olarak düzenlenen faturalar, fiyat tespiti usullerinin uygulanmasına imkan vermediğinden onaylanmaz.
Faturaların tasdiki, satış yapan ve faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer odası veya şubesi tarafından yapılır. Projeye müstenit özel imalatlara ilişkin fatura tasdikleri ise, bu maddede belirtilen usul ve esaslara göre satışı yapan ve faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer sanayi odasınca veya ticaret ve sanayi odasınca, bu odalarca yapılamaması ve bu hususun tevsik edilmesi durumunda ise en yakın sanayi odası veya ticaret ve sanayi odasınca yapılır.” Denilmiştir.
Faturaların tasdiki, satış yapan veya faturayı düzenleyen satıcının bulunduğu yer odası veya şubesi tarafından yapılacaktır. Rayiç tespitinin veya faturanın rayice uygunluk onayının yetkili oda tarafından yapılması, işlemin geçerlik şartıdır.
Kamu idaresince; Ticaret Odalarının proforma faturaları onaylamadığı, bu yüzden kurumun almış olduğu 3 adet proforma fatura içinden en düşük olanının kullanılarak yeni fiyat tespitinin yapıldığı ifade edilmiştir.
Yapım İşleri Genel Şartnamesi ve Oda Muamelat Yönetmeliği’nin ilgili maddeleri birlikte değerlendirdiğinde yeni fiyat tespiti için malın üretildiği veya satıldığı yer ticaret ve/veya sanayi odasınca onaylanmış faturanın yeni fiyata kaynak teşkil etmesi gerekmektedir. Yeni birim fiyat tespitinde kurumun almış olduğu 3 adet proforma fatura içinden en düşük olanının kullanılması uygulaması mevzuata aykırıdır. Yeni birim fiyat analizlerine uygulanan yerel rayiçlerin Ticaret ve/veya Sanayi Odasına onaylatılarak kullanılması yönündeki düzenlemelere uyulması sağlanmalıdır.