İdare tarafından ihalesi yapılan 01.10.2019 tarihi ile 31.12.2019 tarihini kapsayan 2019/435546 ihale kayıt numaralı “Beşiktaş Belediye Başkanlığı Araç Kiralama Hizmet İşi”nde pazarlık usulü ile ihale yapılmış ve sahte kefalet senedi bulunması sebebiyle söz konusu olan ihale fesih işlemleri gecikmeli gerçekleştirilmiştir.

  1. Pazarlık usulü ile ihale yapılması


    4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesinde; açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel ihale usulleri olduğu hüküm altına alınmış, diğer ihale usullerinin Kanun’da belirtilen özel hallerde kullanılabileceği belirtilmiştir. Dolayısıyla, 4734 sayılı Kanun’a göre yapılan hizmet alımı ihalelerinde anılan Kanun’da belirtilen özel haller dışında açık ihale usulünün kullanılması gerekmektedir.

    İdare tarafından 12.09.2019 tarihinde ihalesi yapılan 2019/435546 ihale kayıt numaralı Beşiktaş Belediye Başkanlığı Araç Kiralama Hizmet İşinde 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesini birinci fıkrasının (b) bendinde yer verilen; “Doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya idare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması” hükmüne istinaden pazarlık usulü ile işin süresi 3 ay olacak şekilde ihalesi gerçekleştirilmiştir.

    4734 sayılı Kanun’da belirtildiği üzere bir ihale usulü olarak pazarlık usulünün kullanılabilmesi için Kanun’da zikredilen özel durumların oluşması gerekmektedir. İdare tarafından ihale edilen iş 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde yer verilen özel hali sağlamamaktadır. Çünkü mevzuatta öngörülen doğal afetler, salgın hastalıklar, can veya mal kaybı tehlikesi gibi ani ve beklenmeyen veya İdare tarafından önceden öngörülemeyen olayların ortaya çıkması üzerine ihalenin ivedi olarak yapılmasının zorunlu olması gibi bir durum söz konusu değildir. Araç kiralama ihalesi, idare tarafından süreklilik arz eden bir iş niteliğinde olup düzenli olarak ihale edilmekte ve bir önceki ihalenin bitiş tarihi göz önünde bulundurularak 4734 sayılı Kanun çerçevesinde açık ihale usulü ile ihale edilmesi gerekmektedir.

    Söz konusu tespit sonrasında, kamu idaresi cevabında özetle; açık ihale yöntemiyle yapılan ihalenin iptal edilmesinden dolayı 21/b kapsamında pazarlık usulü ile ihalenin yapıldığı


    ifade edilmiş ise de; söz konusu ihale Kamu İhale Kurumu tarafından iptal edilmemiş, İdarenin planlama yaparken hatalı davranmasından dolayı (taşıt sayıları, türleri vb.) iptal edilmiştir. 4734 sayılı Kanun gereği idare tarafından gerekli planlamanın sağlıklı bir şekilde yapılması, ihale iş ve işlemlerinin bu şekilde yürütülmesi gerekmektedir. İdarece hatalı planlama yapılmasından dolayı açık ihalenin iptal edilerek 21/b kapsamında pazarlık usulü ile ihale yapılması mümkün değildir.

    Sonuç olarak, söz konusu işin yanlış ihale usulü seçilerek gerçekleştirildiği ve 4734 sayılı Kanun’un 5’inci maddesinde yer alan saydamlık, rekabet, eşit muamele, kamuoyu denetimi, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve kaynakların verimli kullanılması gibi temel ilkelere uygun bulunmadığı anlaşılmıştır.

  2. Sahte kefalet senedi bulunması sebebiyle söz konusu olan ihale fesih işlemlerinin gecikmeli gerçekleştirilmesi

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, “Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek.” yasak fiili ve davranışlar arasında sayılmıştır. 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Yasak fiil ve davranışlar” başlıklı 25’inci maddesinde de benzer düzenleme yer almaktadır.

4735 sayılı Kanun’un “İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20’nci maddesinde;


“Aşağıda belirtilen hallerde idare sözleşmeyi fesheder:


…


b) Sözleşmenin uygulanması sırasında yüklenicinin 25 inci maddede sayılan yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun tespit edilmesi,

Hallerinde, ayrıca protesto çekmeye gerek kalmaksızın kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.”

Kanun’un “Sözleşmeden önceki yasak fiil veya davranışlar nedeniyle fesih” başlıklı 21’inci maddesinde;


“Yüklenicinin, ihale sürecinde Kamu İhale Kanununa göre yasak fiil veya davranışlarda bulunduğunun sözleşme yapıldıktan sonra tespit edilmesi halinde, kesin teminat ve varsa ek kesin teminatlar gelir kaydedilir ve sözleşme feshedilerek hesabı genel hükümlere göre tasfiye edilir.

Ancak, taahhüdün en az % 80’inin tamamlanmış olması ve taahhüdün tamamlattırılmasında kamu yararı bulunması kaydıyla;

  1. İvediliği nedeniyle taahhüdün kalan kısmının yeniden ihale edilmesi için yeterli sürenin bulunmaması,

  2. Taahhüdün başka bir yükleniciye yaptırılmasının mümkün olmaması,


  3. Yüklenicinin yasak fiil veya davranışının taahhüdünü tamamlamasını engelleyecek nitelikte olmaması,

    Hallerinde, idare sözleşmeyi feshetmeksizin yükleniciden taahhüdünü tamamlamasını isteyebilir ve bu takdirde yüklenici taahhüdünü tamamlamak zorundadır. Ancak bu durumda, yüklenici hakkında 26 ncı madde hükmüne göre işlem yapılır ve yükleniciden kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların tutarı kadar ceza tahsil edilir. Bu ceza hakedişlerden kesinti yapılmak suretiyle de tahsil edilebilir.” hükümleri yer almaktadır.

    01.10.2019 tarihi ile 31.12.2019 tarihleri arasını kapsayan “Beşiktaş Belediye Başkanlığı Araç Kiralama Hizmet İşi” 12.09.2019 tarihinde ihale edilmiştir. 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesini birinci fıkrasının (b) kapsamında ihale edilen araç kiralama işine 3 istekli davet edilmiş, 2 istekli tarafından teklif verilmiş ve son teklifler alındıktan sonra 12.980.910 TL (KDV hariç) bedel üzerinden 20.09.2019 tarihinde … Şti. ile sözleşme imzalanmıştır.

    Yüklenici tarafından teminat olarak verilen kefalet senedinin sahte olduğu iddiasına ilişkin olarak 01.11.2019 tarihinde İstanbul Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü Mali Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü tarafından bilgi istenmiş, söz konusu yazı 11.11.2019 tarihinde evrak kayıta girmiştir. Ayrıca, 22.10.2019 tarihinde Türkiye Sigorta Birliği’nin internet sitesinde; “Chubb European Group LTD. hakkında önemli bilgi: Chubb European Group Sigota Brokerlik Ltd. ve Chubb European Group Ltd. adını kullanarak, kefalet senedi teklifi ile ruhsatsız sigortacılık faaliyetinde bulunduğu tespit edilen Adı geçen şirketin Chubb European Group ile bir bağlantısı bulunmamaktadır. Kamuoyuna arz ederiz.” duyurusu yapılmıştır.


    12.11.2019 tarihinde Destek Hizmetleri Müdürlüğü, Mali Hizmetler Müdürlüğüne savcılık soruşturmasının başlamasından dolayı, soruşturmada kefalet senedinin sahte olduğuna dair iddiaların olduğu belirtildiğinden kefalet senedi tutarı olan 800.000 TL’nin firmanın doğmuş veya doğacak hakedişinden kesilerek kesin teminat hesabına aktarılması ve mezkûr ihale kapsamında şoför personel maaşlarının ödendikten sonra doğmuş veya doğacak hakedişlerindeki kalan tutarın emanet hesabına alınmasının gereğini istemiştir.

    15.11.2019 tarihinde İstanbul Valiliği İl Emniyet Müdürlüğü Mali Suçlarla Mücadele Şube Müdürlüğü tarafından istenen belge asılları gönderilmiş olup 18.11.2019 tarihinde Destek Hizmetleri Müdürlüğü tarafından Hukuk İşleri Müdürlüğüne sürecin takip edilmesi ve yapılacak olan yasal işlemelerle ilgili bilgi verilmesini istenmiştir.

    20.11.2019 tarihinde söz konusu ihaleye ilişkin inceleme komisyonu oluşturulmuş, 21.11.2019 tarihinde kefalet senedinin sahte olduğu yönünde karar açıklamıştır. 22.11.2019 tarihinde İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmuş, ihalelere katılmaktan yasaklama kararı için Çevre ve Şehircilik Bakanlığına yazılmıştır.

    27.11.2019 tarihinde sunulan kefalet senedinin İdarece kurulan komisyon değerlendirmesi sonucu 4735 sayılı Kanun’un 25’nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında değerlendirildiği, aynı Kanun’un 20’nci maddesi kapsamında sözleşmenin fesih edileceği yüklenici firmaya bildirilmiştir. 03.12.2019 tarihinde ise sözleşme 4735 sayılı Kanun’un 20’nci maddesine göre idarece tek taraflı fesih edilmiştir.

    İşe ilişkin 15.11.2019 tarihinde 1 no.lu hakediş 3.198.852,22 TL olarak faturalandırılmış; ayrıca söz konusu hakedişte 778.854,60 TL mevzuat hükümleri gereği kesin teminat olarak kesilerek gelir kaydedilmiştir.

    -Bu tutarın 451.084,94 TL’si 18.11.2019 tarihinde ve 2.647,68 TL’si 19.11.2019 tarihinde doğrudan şoförlerin hesabına yatırılmıştır.

    -20.11.2019 tarihinde 1.200.000 TL, 25.11.2019 tarihinde 750.000 TL, 27.11.2019

    tarihinde 490.000 TL, 27.11.2019 tarihinde ise 305.119,60 TL … Şti.’ye ödenmiştir.


    İşe ilişkin 05.12.2019 tarihinde 2 no.lu hakediş 4.452.465,08 TL olarak faturalandırılmış;


    -Bu tutarın 228.989,93 TL’si 05.12.2019 tarihinde 13250 yevmiye numarası ile, 229.962,85 TL’si 13249 yevmiye numarası ile, 3.593.512,30 TL’si 13251 yevmiye numarası ile … Şti.’ye ödenmiştir.

    - 13.12.2019 tarihinde de 2’nolu hakedişten kalan 400.000 TL firmaya ödenmiştir.


    İşe ilişkin son hakediş 16.12.2019 tarihinde 560.125,76 TL olarak ödeme emrine bağlanmıştır.

    Bu tutar da 16.12.2019 tarihinde 560.125,76 TL olarak … Şti.’ye ödenmiştir. Toplamda … Şti.’ye ödene tutar 8.211.443,06 TL’dir.

    Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Süreklilik arz eden mal ve hizmet alımlarının kesintiye uğratılmadan temini” başlıklı 20’nci maddesinde;

    “4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin (b) bendinde ertesi mali yılda gerçekleştirilecek süreklilik arz eden mal ve hizmet alımları için bir önceki mali yıl sona ermeden ihaleye çıkılabileceği düzenlenmiştir. Böylece ihale ile ilgili ilan süresi ve ihale sürecinin belirli bir zaman alacağı da dikkate alınarak ertesi yılda gerçekleştirilecek bu tür mal ve hizmet alımı ihalelerine mali yıl sona ermeden çıkılabilmesine imkan tanınmıştır. Ancak yılın sonunda ya da ertesi yılın başında çıkılan ihalelerde önceden öngörülemeyen nedenlerle ihale sürecinin uzadığı durumlarda süreklilik arz eden bu alımların kesintiye uğratılmamasını teminen, ihale sonuçlandırılıncaya kadar geçecek süre içindeki ihtiyaçların 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin (b) bendindeki “idare tarafından önceden öngörülemeyen olaylar” kapsamında değerlendirilerek, anılan madde hükmü ve 62 nci maddenin (ı) bendinde yer alan esaslar da dikkate alınarak aynı Kanunun 21 inci maddesinin (f) bendi ya da 22 nci maddesinin (d) bendinde belirtilen tutarlara kadar olanların bu maddelere göre temin edilebilmesi idarenin yetki ve sorumluluğundadır.” düzenlemesi yapılmıştır.

    Ayrıca 4734 sayılı Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5’nci maddesinin birinci fıkrasında; “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü tesis edilmiştir.

    Yukarıda detaylı bir şekilde ortaya konulan mevzuat hükümleri doğrultusunda; İdarenin hak ve menfaatlerini korumak üzere, kefalet senedinin sahte olduğu şüphesinin ortaya


    çıkmasından itibaren idarenin hızlı bir şekilde gerekçe raporu hazırlayarak açık ihale yapana kadar geçen süre için 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (b) bendi kapsamında pazarlık ihalesi yapılması çalışmalarını başlatması gerekmekteydi. İdare tarafından kefalet senedinin sahteliğine ilişkin kanaate varıldığı anda da işin süreklilik arz eden bir iş olması hasebiyle ve hizmetlerin aksamamasını teminen ivedi bir şekilde ihale fesih işlemleri gerçekleştirilmeli, yeni bir pazarlık ihalesi için geçecek zamana kadar ise 4734 sayılı Kanun’un 21’inci maddesinin (f) bendi ya da 22’nci maddesinin (d) bendinde belirtilen tutarlara kadar pazarlık ile veya doğrudan temin yöntemi ile alım gerçekleştirilmeliydi. Ancak idare tarafından yürütülen süreç yukarıda da özetlendiği üzere bu şekilde yürütülmemiş sözleşmenin feshi gecikmeli bir şekilde gerçekleştirilmiştir.

    Söz konusu tespit sonrasında, Kamu idaresi cevabında özetle; söz konusu hizmet alımının 4734 sayılı Kanun’un 22’inci maddenin (d) bendi kapsamında hazırlanabilmesi için minimum 43 doğrudan temin dosyasının hazırlanmasının gerektiği ve bu hazırlığın mevcut personel durumu ile yetiştirilemeyeceği ifade edilmiştir.

    Sonuç olarak, mevzuat hükümleri gereği söz konusu ihalenin derhal feshedilmesi gerektiğinden, İdari işlemlerin bulguda belirtilen şekilde yapılması gerekmektedir.


Kararla ilgili sorunuz mu var?