Şirket mali tablolarında yer alan “255 Demirbaşlar hesabının” incelenmesi sonucunda; söz konusu hesapta yer alan bazı varlıkların fiziki olarak Şirkette bulunmadığı görülmüştür. Ayrıca 2005 yılı demirbaş alımları için ayrılan amortismanın bu alımların tutarından daha fazla olduğu ve “26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubuna” kaydedilmesi gereken bilgisayar programlarının “Demirbaşlar hesabına” kaydedildiği tespit edilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64’üncü maddesinin birinci fıkrasında tacirlerin defter tutma yükümlülüğünden detaylı bir şekilde bahsedilmiş, aynı maddenin beşinci fıkrasında bu Kanun’a tabi gerçek ve tüzel kişilerin, 213

sayılı Vergi Usul Kanunu’nun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanun’un 175 ve mükerrer 257’nci maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorunda olduğu belirtilmiştir.

Söz konusu yetkiye istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 1 Seri No’lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği 26.12.1992 tarihinde yayımlanmış ve 1.1.1994 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

Mezkûr Tebliğ’in “II– Düzenlemenin Amacı” başlıklı maddesinde Tebliğ’in amacı, bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması olarak belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in “V– Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları başlıklı bölümünde; 255 Demirbaşlar Hesabı; “İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro makine ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya gibi maddi varlıkların izlendiği hesap” olarak tanımlanmış,

257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı; “Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre içerisinde hesaben yok edilebilmesini sağlamak amacıyla kullanılan hesap” olarak ifade edilmiştir.

Aynı Bölümde 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubunun tanımı;

“Herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve işletmenin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar ve şerefiyelerin izlendiği hesap grubudur” şeklinde yapılmıştır.

Buna göre; mali tabloların fiili durumu gerçeğe uygun olarak yansıtması gerektiği, Demirbaşlar Hesabına fiilen işletmede bulunan varlıkların kaydedileceği, amortisman uygulamasının varlık bedelinin yok edilmesi amacıyla yapıldığı, dolayısıyla söz konusu bedeli geçmesinin mümkün olmadığı, fiziksel varlığı bulunmayan lisans, hak gibi çeşitli unsurların 26 Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubunda izleneceği hususlarında herhangi bir tereddüt bulunmamaktadır.

Yapılan incelemelerde;

255 Demirbaşlar Hesabında, fiilen işletmede bulunmayan ve toplam tutarı 6.135,00 TL olan “Tarihi Türk Müziği Müzik Aletleri” yer aldığı,

2005 yılı demirbaşları için 255- Demirbaşlar Hesabında 28.108,96 TL kayıtlı tutar bulunmasına rağmen 257 Birikmiş Amortismanlar (-) hesabında söz konusu yıl demirbaşları için 32.781,54 TL amortisman ayrıldığı,

Ayrıca muhasebe ve inşaat işlerinde kullanılan ve toplam tutarı 11.169,29 TL olan çeşitli yazılım programlarının 26-Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubu yerine 255- Demirbaşlar hesabında takip edildiği görülmüştür.

Muhasebenin temel işlevlerinden birisi de fiili durumun mali tablolara yansıtılmasıdır. Söz konusu işlem yapılırken gerçeklik en önemli unsurlardan biridir. Bunula birlikte yapılacak kayıtlar ve ayrılacak amortismanlarda mevzuatta öngörülen ilkelere riayet edilmesi Şirket tablolarının ilgililer tarafından rahatlıkla anlaşılmasını, karşılaştırılmasını ve denetlenebilmesini sağlayacaktır. Bu nedenle mali tablolar hazırlanırken yukarıda bahsedilen ilke ve uygulamalara riayet edilmeli, hatalı işlemler yine muhasebe ilkeleri gözetilerek düzeltilmelidir.

Fiilen işletmede bulunmayan ve toplam tutarı 6.135,00 TL olan bazı demirbaşların kayıtlarda yer alması ve toplam tutarı 11.169,29 TL olan çeşitli yazılım programlarının Maddi Olmayan Duran Varlıklar Hesap Grubu yerine Demirbaşlar Hesabında izlenmesi Şirket bilançosunda yer alan 255- Demirbaşlar Hesabının 17.304,29 TL fazla, 260 Haklar Hesabının ise 11.169,29 TL eksik gösterilmesine sebebiyet vermiştir. Ayrıca Demirbaşlar Hesabına kayıtlı tutardan daha fazla amortisman ayrılarak 257- Birikmiş Amortismanlar Hesabının(-) 4.672,58 TL hatalı oluşmasına neden olunmuştur.