Konya Büyükşehir Belediyesinde taşınmaz iş ve işlemleri, envanterine ve muhasebe kayıtlarına yönelik yapılan inceleme neticesinde aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Bazı Taşınmazların Emlak Vergi Değeriyle Kayıt Altına Alınması

   
   

   İdarenin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazların, kayıt altına alınması ve taşınmaz envanterinin oluşturulması Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik, bunlara yönelik muhasebeleştirme ve taşınmaz hesaplarının çıkarılması da Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği hükümleri uyarınca yerine getirilmektedir. Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik gereği, tapuda kayıtlı olan taşınmazların maliyet bedeli, maliyet bedeli belirlenemeyenlerin rayiç değer; tapuda kayıtlı olmayan taşınmazlardan maliyet bedel ve rayiç değeri belirlenemeyenler ile orta malları ve genel hizmet alanları iz bedel üzerinden kayıtlara alınmalıdır.

   Yapılan incelemeler ışığında, 2019 itibariyle taşınmaz envanterinde yer alan birçok taşınmazın özellikle arsa ve arazi niteliğindeki taşınmazların emlak vergi değeriyle izlenmeye devam edildiği görülmüştür.

   Genel hizmet alanı içinde bulunan otopark, mesire alanı, yeşil alan ve rekreasyon alanı ile mezarlıkların, mali tablolarda yer alan tutarlarıyla taşınmaz envanterindeki kayıtlı değerlerinin örtüşmediği ve değer tespit işlemlerinin sağlıklı yapılmadığı görülmüştür.

   Bahsedilen durumlar, taşınmaz değerlerinin sağlıklı ve gerçeğe uygun olmamasına, genel amaçlı mali tablolarda doğru ve güvenilir bilgi sunulmamasına ve taşınmaz yönetiminde saydamlığın ve etkinliğin sağlanamamasına yol açacaktır. Çünkü emlak vergi değeri asgari

   
   

   ölçülere göre tespit edilen ve emlak vergisi matrahını oluşturan değer olup gerçeğe uygun değerin ya da piyasadaki rayiç değerinin çok altında olacaktır. Bundan dolayı, taşınmaz envanterinde ve 2019 yılı mali tablolarında taşınmaz hesapları gerçek durumu yansıtmayacaktır.

2. Cins Tashihi Yapılmayan Taşınmazlar ile Fiili-Kaydi Durumu Farklı Olan Taşınmazların Bulunması

   Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in 4’üncü maddesinde cins tashihi tanımlanmaktadır. Aynı Yönetmelik’in 10’uncu maddesinde ise, cins tashihinin nasıl yapılacağı belirtilmektedir.

   Emlak Yönetimi Dairesi Başkanlığından alınan taşınmaz envanterinde; bazı taşınmazların mevcut kullanım şekli ile tapuda yer alan bilgilerinin farklı olduğu tespit edilmiştir. Tapu kayıtlarında tarla, bağ, bahçe niteliğinde olan taşınmazların kullanım şekilleri arsadır. Ayrıca fiili kullanım ile kaydi kullanımı farklı olan taşınmazların olduğu da görülmüştür. Örneğin, tarla ve bahçe olarak kayıtlarda yer alan bazı taşınmazların fiili kullanımları otopark, yeşil alan ve rekreasyon alanıdır.

   Anılan mevzuat hükümleri uyarınca, tapuda kayıtlı olan taşınmazların kullanım şekilleri ile tapu bilgilerinin uyumlu hale getirilerek cins tashihlerinin yapılması ve fiili durumu ile kaydi durumu farklı olan taşınmazların fiili duruma uyarlanması doğru olacaktır.

3. İdarenin Mülkiyetinde ya da Sorumluluğunda Olmaması Gereken Taşınmazların Kayıtlarda İzlenmesi

   2019 yılı mali tablolarla taşınmaz envanterinin incelenmesi sonucunda, su isale hatları, kanalizasyon hatları ve su kuyularının idare kayıtlarında görüldüğü tespit edilmiştir. Bu şekilde kayıt yapılması taşınmaz hesaplarının 4.173.172,57 TL fazla gözükmesine yol açmıştır. İdarenin mülkiyetinde ya da sorumluluğunda olmayan taşınmazların hesaplarda yer almaması, buna ilişkin devir ya da düzeltme işlemlerinin yapılması gerekmektedir.

4. Taşınmazın Değerini Etkileyen Harcamaların Envanterde Güncellenmemesi

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 187'nci maddesine göre, maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı artıran her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilmesi ayrıca taşınmaz iş ve işlemlerini yürüten ilgili birim tarafından da taşınmaz envanterinde değerleme yapılması gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde, ilgili birimlerce yapılan veya inşa edilen ya da değer artırıcı nitelikte harcama yapılan taşınmaz bilgilerinin, Emlak Yönetim Dairesi Başkanlığına bildirilmediği ya da eksik bildirildiği görülmüştür. Örneğin, Yapı Kontrol Dairesi Başkanlığı ve Park ve Bahçeler Dairesi Başkanlığından alınan verilerde 2019 yılında gerek yapım, inşa ve imalleri yapılan taşınmazların gerekse de değer artırıcı harcamaların, taşınmaz envanterindeki kayıtlı değerlerine ilave edilmediği görülmüştür. Bu durum, yapılan harcamaların taşınmazın kayıtlı değerinde gerçek değeri yansıtacak şekilde görülememesine yol açmıştır.

İdarenin mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanımında bulunan taşınmazlara yönelik yapılan değer artırıcı her türlü harcamanın taşınmaz envanterinde izlenebilmesi için taşınmaz üzerinde harcama yapmak suretiyle işlem tesis eden harcama birimlerinin (Fen İşleri Dairesi Başkanlığı, Park ve Bahçeler Dairesi, Yapı Kontrol Dairesi Başkanlığı vs.) gerekli verileri taşınmaz birimine bildirmesi ve birimler arası koordinasyonun etkin bir şekilde sağlanması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında, bulgumuza iştirak etmiş olup gerekli çalışmaların yürütüleceğini belirtmiştir. Konu, sonraki denetimlerde takip edilecektir.