2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “İşyeri açma izni harcı” başlıklı 81’inci maddesinde; “Belediye sınırları veya mücavir alanlar içinde bir işyerinin açılması “İşyeri Açma İzni Harcına” tabidir.” denilmektedir.

10.08.2005 tarih ve 25902 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatlarına İlişkin Yönetmelik'e göre; belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde Yönetmelik kapsamındaki işyerlerinin açılıp faaliyet gösterebilmesi için ilgili belediyeden alınmış işyeri açma ve çalışma ruhsatının olması gerekmektedir.

İdarenin yetki ve görev sınırları içinde 31.12.2018 tarihi itibariyle sadece 3176 adet işyeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği ve sadece bu işyerlerinden işyeri açma ve çalışma ruhsat harcı tahsil edildiği, işlemde ve müracaatta olan işyeri sayısının da 200 adet olduğu tespit edilmiştir. Ancak Başakşehir İlçesi sınırları içerisinde mükellefleri bulunan İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığından alınan verilere göre Başakşehir Belediyesi sınırları içinde 23048 aktif işyeri (Organize Sanayi Bölgesi içerisinde 13102 adet) olduğu tespit edilmiştir. Bu işyeri sayısı içerisinde avukatlık büroları, eczaneler, doktor muayenehaneleri, muhasebe büroları, özel eğitim kurumları, noterler gibi belediyeden ruhsat almak zorunda olmayan işyerleri bulunmamaktadır.

Bu verilerden hareketle, belediye sınırlarında aktif olarak faaliyet gösteren ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı almak zorunda olan 9946 (Organize sanayi bölgelerindeki işyerleri hariç) işyerinin olduğu ve bunların 6770’sinin ruhsatsız faaliyet gösterdiği; buna bağlı olarak da İdarenin, işyeri açma ve çalışma ruhsat harcı geliri kaybının olduğu değerlendirilmektedir.

Netice olarak; işyeri denetim ve kontrol görevinin mevzuatında belirtilen şekliyle

yapılmaması, İdarenin harç gelirlerinden mahrum kalmasına neden olmuştur.

Kamu idaresi cevabında; “Mevzuat hükümleri doğrultusunda yetki ve sorumluluğumuzda bulunan işyeri sayılarının yeni ve gelişen bir ilçe olmamızdan kaynaklı olarak artması kaçınılmazdır. 4562 sayılı Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu’nun 4. maddesinde “Yürürlüğe giren imar plânına göre arazi kullanımı, yapı ve tesislerinin projelendirilmesi, inşası ve kullanımıyla ilgili ruhsat ve izinler ile işyeri açma ve çalışma ruhsatları OSB tarafından verilir ve denetlenir. İşyeri açma ve çalışma ruhsatının verilmesi sırasında işyeri açma ve çalışma ruhsatına ilişkin harçlar, OSB tarafından tahsil edilerek ilgili belediye veya il özel idaresi hesabına yatırılır.” hükmüne yer verilmiştir. Hemen hemen tümü ilçemizde bulunan İkitelli Organize Sanayi Bölgesi işyerlerinin ruhsat ve denetim yetkisi mevzuat gereği idaremizde değildir. Sorumluluğumuz dahilinde bulunan işyeri sayısı sürekli takip edilmekte ve yıllar içerinde yaklaşık olarak şu şekilde değişim gösterdiği görülmektedir:

• 2010 yılında 2750 faal işyeri

• 2013 yılında 3300 faal işyeri

• 2016 yılında 3600 faal işyeri

• 2018 yılında 4100 faal işyeri

Bununla birlikte 2018 yılı içinde dönemsel sayım ve tespit anlayışı terk edilerek, sürekli denetim anlayışına geçilmiştir. Bu amaçla döngüsel olarak tüm ilçeyi taramak üzere bir ekip tesis edilmiş ve bu ekip çalışmalarına başlamıştır. Bu sayede sahanın dinamik olarak izlemi yapılarak kayıpların önüne geçilmesi hedeflenmektedir. İşyeri denetim ve kontrol görevimizi daha aktif bir şekilde icra edip idaremizin işyeri açma izni harcı gelirinden mahrum kalmaması hususunda hassasiyetle hareket edilecektir.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; Organize Sanayi Bölgesi işyerlerinin ruhsat ve denetim yetkisinin mevzuat gereği idarelerinde olmadığı, 2018 yılı içinde dönemsel sayım ve tespit anlayışının terk edilerek sürekli denetim anlayışına geçildiği, bu amaçla döngüsel olarak tüm ilçeyi taramak üzere bir ekip tesis edildiği ve bu ekibin çalışmalarına başladığı, İşyeri denetim ve kontrol görevinin daha aktif bir şekilde icra edilip idarenin işyeri açma izni harcı gelirinden mahrum kalmaması hususunda hassasiyetin gösterileceği belirtilmiştir.

Ruhsatsız işyerlerinin tespiti yapılırken, idarenin ruhsat ve denetim yetkisi olmayan

organize sanayi bölgelerindeki işyerleri dahil edilmemiştir. İşyeri açma izni harcı gelirinden mahrum kalınmaması hususunda gerekli hassasiyetin gösterileceği belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.