İdare ile Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. Tic. AŞ arasında bilet toplama ile ilgili bir ihale veya protokol olmaksızın bilet toplama hizmetinin Estram’a yaptırıldığı görülmüştür.

Eskart, Eskişehir’de toplu taşımada kullanılan bir akıllı karttır. Eskişehir Büyükşehir Belediyesi'ne bağlı otobüs ve tramvaylarda Eskart kullanılmaktadır. Eskart işlemleri Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. Tic. AŞ tarafından yürütülmektedir.

23.07.2004 tarihli ve 25531 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinde;

“Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

…

p) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde taksi ve servis araçları dahil toplu taşıma araçlarına ruhsat vermek. (Ek cümle: 16/5/2018- 7144/14 md.) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hatlarıyla ilgili olarak; şehir merkezine olan uzaklık, nüfus ve hattı kullanan sayısı kriterleri esas alınarak tespit edilecek hatlarla ilgili toplu taşıma hizmetlerinin işlettirilmesine karar vermek.

…

Büyükşehir belediyeleri birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkilerini, imar plânlarına uygun olarak kullanmak ve ilgili belediyeye bildirmek zorundadır. (Değişik ikinci cümle: 12/11/2012-6360/7 md.) Büyükşehir belediyeleri birinci fıkranın (l), (s), (t) bentlerindeki görevleri ile temizlik hizmetleri ve adres ve numaralandırmaya ilişkin görevlerini belediye meclisi kararı ile ilçe belediyelerine devredebilir, birlikte yapabilirler. (Ek üç cümle: 16/5/2018-7144/14 md.) Büyükşehir belediyeleri, birinci fıkranın (p) bendinin ikinci cümlesinde yer alan kriterler esas alınarak büyükşehir belediye meclisi kararıyla belirlenen yerlerdeki toplu taşıma hatlarının işletmesinin o bölgede kurulu taşıma birlik veya kooperatiflerinden temin edilmesine karar verebilir. Bu durumda ihaleye katılacaklarda ve kullanılacak taşıma araçlarında aranacak şartlar belediyelerce belirlenir. (Değişik cümle:22/12/2021-7349/9 md.) Büyükşehir belediyeleri, kendisinden izin veya ruhsat almak ya da hat kiralamak suretiyle çalışan ve toplu taşıma hizmeti yürüten gerçek ve tüzel kişilere; nüfus, hattın uzunluğu ve hattı kullanan sayısı kriterlerini esas alarak tespit edeceği hatlardaki toplu taşıma hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli olarak yararlananlara ilişkin gelir desteği ödemesi yapabilir.”

Denilmekte iken aynı Kanun’un “Şirket kurulması” başlıklı 26’ncı maddesinde;

“Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye şirketleri kurabilir. Genel sekreter ile belediye ve bağlı kuruluşlarında yöneticilik sıfatını haiz personel bu şirketlerin yönetim ve denetim kurullarında görev alabilirler. Büyükşehir belediyesi, mülkiyeti veya tasarrufundaki hafriyat sahalarını, toplu ulaşım hizmetlerini, sosyal tesisler, büfe, otopark ve çay bahçelerini işletebilir; ya da bu yerlerin belediye veya bağlı kuruluşlarının %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketler ile bu şirketlerin %50’sinden fazlasına ortak olduğu şirketlere, 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine tabi olmaksızın belediye meclisince belirlenecek süre ve bedelle işletilmesini devredebilir. (Ek cümle: 12/11/2012-6360/10 md.) Ancak, bu yerlerin belediye şirketlerince üçüncü kişilere devri 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabidir.”

Denilmektedir.

Uygulamada, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nin raylı sistemlerinin işletmesi 5216 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesinde yer alan istisna hükmüne dayanılarak Eskişehir Büyükşehir Belediyesi meclis kararı ile Estram Hafif Raylı Sistemler Ulaşım San. Tic. AŞ’ne verilmiştir. Ancak söz konusu devir kararında “Elektronik Ücret Toplama Sistemi İşi” bulunmamaktadır.

Öte yandan, “Eskart ile Elektronik Ücret Toplama Sistemi İşi” ayrıca da ihale edilmediği gibi, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi ile Estram arasında düzenlenmiş bir sözleşme veya protokol de bulunmamaktadır.

Sonuç olarak; Eskart ile Elektronik Ücret Toplama Sistemi Hizmet Alımı İşi olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre hizmet alımı yapılmalı veya Eskart ile Elektronik Ücret Toplama Sistemi İşi adı altında işletme hakkı devri şeklinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre ihale yapılarak bu hizmet yürütülmelidir.