Büyükşehir belediyelerince işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesi öngörülen yerler arasında sayılan ve 1.sınıf gayrı sıhhi müesseseler arasında yer alan akaryakıt istasyonları özelinde yapılan incelemede; Belediye tarafından işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilen işyerlerinden bazılarının ilan ve reklam vergisi mükellefiyetinin bulunmadığı görülmüştür. Belediyenin yetki alanında bulunan ve büyükşehir belediyelerince ruhsatlandırılan 170 akaryakıt istasyonuna ilişkin hiçbir İlan ve Reklam Vergisi beyanının bulunmadığı, İlan ve Reklam Vergisi tahakkuk kaydının yapılmadığı, bu suretle belediye bütçesinin gelir kaybına uğratıldığı belirlenmiştir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Konu” başlıklı 12’nci maddesinde:

Belediye sınırları ile mücavir alanları içinde yapılan her türlü İlan ve reklam, İlan ve Reklam Vergisine tabidir.

Aynı Kanun’un “Mükellef ve Sorumlu” başlıklı 13’üncü maddesinde:

İlan ve Reklam Vergisinin mükellefi, yurt dışından gönderilen ilan ve reklamlar dâhil olmak üzere, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzelkişilerdir.

İlan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenler, başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilgili belediyeye yatırmaktan sorumludurlar" ve yine “Verginin tarhı ve ödenmesi” başlıklı 16’ncı maddesinde;

Vergiye tabi ilan ve reklamlarda, ilan ve reklam işinin mükellefçe yapılması halinde ilan veya reklam işinin yapılmasından önce mükellef tarafından, ilan ve reklam işinin bu işi mutad meslek olarak ifa edenler tarafından yapılması halinde ilan ve reklam işini yapanlarca ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20 nci günü akşamına kadar verilecek beyanname üzerine, tarh ve tahakkuk ettirilir. Beyannameler vergi tarifesinin 1, 2, 3, 4, 5 ve 6 ncı bentlerinde yazılı ilan ve reklamlarda bunların yayınlandığı, dağıtıldığı veya teşhir edildiği mahallin belediyesine verilir.

İlan ve Reklam Vergisi, beyanname verme süresi içinde ödenir. Şu kadar ki belediye meclisleri vergi tarifesinin 1, 2 ve 4 üncü bentlerinde yazılı yıllık ilan ve reklamlara ait vergileri, yılı içinde, iki eşit taksitte almaya yetkilidirler.

İlan ve Reklam Vergisinin ödendiğinin belgelendirilmesi yönünden ilgili belediyeler gerekli usulleri ihdas edebilirler.”

denilmektedir.

Yukarıda yer verilen hükümlerden de anlaşılacağı üzere; İlan ve Reklam Vergisi mükellefinin, ilan ve reklamı kendi adına yapan veya yaptıran gerçek veya tüzel kişiler olduğu ve bu kişiler tarafından ilan ve reklam işinin yapılması halinde ilan veya reklam işinin yapılmasından önce ilgili belediyeye beyan edilmesi gerektiği, ilan ve reklam işlerini mutat meslek olarak ifa edenlerin ise başkaları adına yaptıkları ilan ve reklamlara ait vergileri mükellefler adına ilan veya reklamın yapıldığı ayı takip eden ayın 20'nci günü akşamına kadar beyanname ile ilgili belediyeye bildirmek ve aynı süre içerisinde ilgili belediyeye yatırmakla yükümlü olduğu belirtilmektedir.

Belediye'de gerçekleştirilen denetim çalışmaları esnasında; Ruhsat Müdürlüğünden alınan, Belediye tarafından ruhsat verilen işyerlerini göstermek üzere hazırlanan ruhsat listeleri ile Gelir Müdürlüğü’nden alınan ilan reklam vergisi mükelleflerinin karşılaştırılmak suretiyle birlikte değerlendirilmesi sonucunda, akaryakıt istasyonlarına ilişkin ilan reklam vergisinin işyerlerince beyan edilmediği ve Belediye tarafından istasyonlara ilişkin İlan ve Reklam Vergisi tahakkuk kayıtlarının yapılmadığı, böylece İlan ve Reklam Vergisi gelirinden mahrum kalındığı tespit edilmiştir.

Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nce; 170 akaryakıt istasyonuna mükellefiyet tesis ettirilerek Gelir Müdürlüğünce hesaplanacak tutarda İlan ve Reklam Vergisinin tahakkuk ettirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; "Büyükşehir belediyemiz tarafından 171 akaryakıt istasyonuna vermiş olduğu ruhsatlara ilişkin yapılan tespitlerde ek’li listede İlan ve Reklam Vergilerine ilişkin beyannameleri alınmak suretiyle tahakkukları oluşturulmuş olup tahsilatlarına ilişkin iş ve işlemler devam edilmektedir. Ayrıca diğer akaryakıt istasyonlarına ilişkin ise tespit çalışmalarımız devam etmektedir. Aynı zamanda ilçe sınırları içerisinde bulunan akaryakıt istasyonlarına ait İlan ve Reklam Vergilerinin ilçe belediyeler tarafından alındığı tespit edilmiştir. İlgili mevzuat hükümleri doğrultusunda işlemler takip edilecektir." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında; akaryakıt istasyonlarına ilişkin İlan ve Reklam Vergisinin bir kısmının alınamadığını kabul edilerek Bulgumuz doğrultusunda işlem tesis edileceği ifade edilmektedir. İlan ve Reklam Vergisi gelirinden mahrum kalınmamak adına ilgili işyerlerine yönelik denetimlerin geçekleştirilerek gerekli tahakkuk ve takip işlemlerine başlanılması gerekmektedir. .