İhale dokümanının ihtiyacı tam olarak tanımlayabilecek şekilde hazırlanmaması, sözleşmenin yürütülmesi aşamasında ihale dokümanındaki belgelerin değiştirilmesi, işin sözleşmedeki şartlara uygun yürütülmemesi sonucunda uygulanması gereken yaptırımların öngörülmemesi veya uygulanmaması ve muayene kabul işlemlerinin mevzuatın öngördüğü şekilde yapılmaması nedeniyle sözleşmelerin ihale şartlarına uygun yürütülmesini sağlayacak mekanizmaların yeterince güçlü olmadığı değerlendirilmiştir.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun bütçe ilkelerini düzenleyen 13’üncü maddesinde, harcama yetkisinin mevzuat ile yükümlü kılınan görev ve hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla kullanılacağı açıkça hükme bağlanmıştır. Bütçeden karşılanacak alımların ve yapım işlerinin bu koşulu sağlayacak şekilde tesis edilmesi noktasında kamu hizmetinin gerektirdiği ihtiyacın, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda öngörülen proje, şartnameler ve diğer dokümanlara eksiksiz ve yoruma mahal bırakmayacak kadar açık ve ayrıntılı olarak yansıtılması önem arz etmektedir. Nitekim istekliler ihale dokümanında yazılı şartlarda işi ifa etmeyi kabul ederek tekliflerini sunacaklarından bu aşamadaki eksiklikler ve belirsizlikler, hem hizmetin etkin olarak tesis edilmesi hem de sözleşmenin yürütülmesinde zafiyet oluşturacaktır. Hizmetin gerekli kıldığı ihtiyacın, ihale sürecinde öngörülen şartlarda karşılanmasını teminen 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 4’üncü maddesinde sözleşmenin ihale dokümanına aykırılık teşkil edemeyeceği ve istisnai haller dışında değişiklik yapılamayacağı hükümlerine yer verilmiştir.

Sözleşmenin belirlenen şartlarda yürütülmesini sağlamak üzere, 4735 sayılı Kanun’un 11’inci maddesinde, muayene ve kabul işlemlerinin en az üç kişiden oluşan komisyon tarafından yapılması gerektiği ifade edilmiştir. Diğer bir düzenleme işin zamanında bitirilmesini teminen 4734 sayılı Kanun’un 27’nci ve 4735 sayılı Kanun’un 7’nci maddelerinde yer alan, gecikme halinde uygulanacak cezaların şartnamede ve sözleşmede belirlenmesine ilişkin zorunluluktur.

Taahhüdün sözleşme hükümlerine göre yerine getirilmemesi veyahut sözleşmenin

uygulanması sırasında ortaya çıkabilecek sözleşmeye fesat karıştırılması, sahte belge düzenlenmesi gibi durumlar ise 4735 sayılı Kanun’un 25’inci maddesinde yasak fiil ve davranışlar kapsamında değerlendirilmiş ve bunlara ilişkin yaptırımlar 26 ve 27’nci maddelerde düzenlenmiştir.

Özetle; ihale dokümanının hizmetin gerektirdiği ihtiyacı tam ve açık olarak ortaya koyacak şekilde hazırlanması, sözleşmenin bu şartları tesis edecek şekilde kurulması ve yürütülmesi, muayene ve kabul işlemlerinin sağlıklı bir şekilde tesis edilmesi, aykırılık tespit edilmesi halinde mevzuatta öngörülen yaptırımların uygulanması gerekmektedir.

Ancak Eyüpsultan Belediyesinde, aşağıda yer verildiği üzere, ihale dokümanında eksiklikler bulunduğu, muayene ve kabul işlemlerinin sağlıklı bir şekilde yürütülemediği ve aykırılıklara ilişkin yaptırımların uygulanmadığı görülmüştür. Bahse konu olan tespit ve değerlendirmeler özetle: