İnönü Üniversitesi İdari ve Mali İşler Daire Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “Personel Taşıması için Servis Kiralaması ile Hizmet Araçları Kiralama” ihalesinde;

1. Yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığı görülmüştür.

   Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinde;

   “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir.

   …” Hükmü,

   Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde;

   “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir.

   (2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde;

   1. Kamu kurum ve kuruluşlarınca işin niteliğine göre belirlenmiş fiyatlar,

   2. İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar,

   3. İlgili odalarca belirlenmiş fiyatlar,

   ç) İhale konusu işi oluşturan iş kalemlerine veya gruplarına ilişkin olarak piyasadan yapılacak fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin aritmetik ortalaması alınmak suretiyle ya da konusunda uzman bilirkişi ve ekspertizlerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar,

   …

   Esas alınır.”

   
   

   Hükmü yer almaktadır.

   Yukarıda yer verilen mevzuat düzenlemelerine göre; ihale konusu işin, ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılarak KDV hariç olarak hesaplanan yaklaşık maliyetinin dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilmesi gerekmektedir. Ayrıca fiyat araştırması kapsamında elde edilecek fiyat tekliflerinin ise aritmetik ortalaması alınmak suretiyle söz konusu cetvele geçirilmesi gerekmektedir.

   Bahse konu ihaleye ait Teknik Şartname’de personel taşıma işinde kullanılacak 16 adet en az 45 kişilik büyük aracın ve 5 adet en az 25 kişilik küçük aracın 2005 model ve üzeri olacağı, 9 adet hizmet aracının ise 2016 model ve üzeri olacağı düzenleme altına alınmıştır.

   Yapılan incelemede, İdare tarafından yaklaşık maliyet hesaplanırken farklı iki meslek odasından her bir araçla ilgili ayrı ayrı fiyat teklifi alındığı, söz konusu fiyatların aritmetik ortalaması alınmak suretiyle yaklaşık maliyet hesap cetveline yansıtıldığı görülmüştür. Ancak ilgili odalardan;

   -Malatya Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odasının en az 45 kişilik 2005 model ve üstü otobüs için günlük 750,00 TL, en az 25 kişilik 2005 model ve üstü otobüs için 550,00 TL fiyat teklifi verdiği ancak İdare tarafından bu fiyatların yaklaşık maliyet hesap cetveline sırasıyla 700,00 TL ve 500,00 TL olarak geçirildiği, ayrıca söz konusu oda tarafından binek hizmet araçları için verilen teklifin 2015 model ve üzeri (2015 model dahil) araçlara ilişkin olduğu,

   -Malatya Ticaret ve Sanayi Odasının ise en az 45 kişilik 2005 model ve üstü otobüs için günlük 750,00 TL, en az 25 kişilik 2005 ve model ve üstü otobüs 450,00 TL fiyat teklifi verdiği ancak İdare tarafından bu fiyatların yaklaşık maliyet hesap cetveline sırasıyla 650,00 TL ve 400,00 TL olarak geçirildiği, ayrıca söz konusu oda tarafından binek hizmet araçları için verilen teklifin 2015 model ve üzeri (2015 model dahil) araçlara ilişkin olduğu görülmüştür.

   Yapılan tespitler ile aktarılan mevzuat ve Teknik Şartname düzenlemeleri birlikte değerlendirildiğinde; ihale konusu işe ait yaklaşık maliyet hesap cetveli ile dayanaklarının birbiri ile uyumsuz olduğu, personel taşımasında kullanılacak araçlar için yapılan fiyat araştırması kapsamında elde edilen fiyatların yaklaşık maliyet hesap cetveline daha düşük olarak yansıtıldığı, binek araçlar için alınan fiyat tekliflerinin ise söz konusu araçların asgari model yılını tam olarak kapsamayacak şekilde elde edildiği tespit edilmiştir.

   Kamu idaresi cevabında EKAP’a yüklenilen teknik şartnamede personel servisi 45 kişilik ve 25 kişilik otobüslerin 2005 model, hizmet aracı olarak kullanılacak araçların 2016 model olarak düzenlemesi yapılmış fakat yaklaşık maliyetin ve ihale onayının tekrar düzenlenmesinin sehven unutulduğu belirtilmiş ve bulgu konusu hususa iştirak edilmiştir.

   
   

2. İhale dokümanında mevzuata aykırı düzenlemelere yer verildiği tespit edilmiştir. 17.03.2006 tarih ve 2006/10193 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan

Hizmet Alımı Suretiyle Taşıt Edinilmesine İlişkin Esas Ve Usuller’in “Genel esaslar” başlıklı 6’ncı maddesinin ikinci fıkrasında; belirtilen istisnalar hariç, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı döner sermayelerin, hizmetleri için ihtiyaç duydukları binek araçları hizmet alımı yöntemiyle ediniminde; şoför giderleri hariç aylık kiralama bedelinin (katma değer vergisi hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil), taşıtın Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve harcama talimatının verildiği yılın ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşamayacağı hüküm altına alınmıştır.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhale dokümanında değişiklik veya açıklama yapılması” başlıklı 29’uncu maddesinde; ilân yapıldıktan sonra, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek maddi veya teknik hatalar veya eksikliklerin idarece tespit edilmesi veya isteklilerce yazılı olarak bildirilmesi halinde, ihale dokümanında değişikliklerin yapılabileceği belirtilmiş, yapılan bu değişikliklere ilişkin ise ihale dokümanının bağlayıcı bir parçası olan zeyilnamenin, son teklif verme gününden en az on gün öncesinde ihale dokümanı alanların tamamına gönderilmesi gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İhale veya son başvuru saatinden önce ihalenin iptal edilmesi” başlıklı 27’nci maddesinde; idarenin gerekli gördüğü ya da dokümanda yer alan belgelerde ihalenin yapılmasına engel olan ve düzeltilmesi mümkün bulunmayan hususların tespit edildiği hallerde ihale veya son başvuru saatinden önce, ihalenin iptal edilebileceği ifade edilmiştir.

İhale konusu işe ait İdari Şartname’nin “Diğer hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde; “İhalenin 2. kısım: Hizmet Araçlarında yer alan 2 adet Panelvan Türü Araç, 3 adet

Sedan Tipi Binek Otomobil, 1 adet 9+1 Yolcu kapasiteli Minibüs, 1 adet Tek Kabinli Kamyonet ve 2 adet Çift Kabinli Kamyonet için Bakanlar Kurulu'nun 02/10/2014 tarih ve 2014/6814 sayılı kararı gereğince teklif kapsamında sunulan listede belirtilen her bir aracın aylık kiralama bedeli (KDV Hariç, her türlü bakım-onarım, sigorta ve benzeri giderler dahil) aracın Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği tarafından yayımlanan ve 2020 Ekim ayı itibariyle belirlenmiş olan Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan Kasko Sigorta Değerinin %2'sini aşmayacaktır, aştığı tespit edilen teklifler değerlendirmeye alınmayacaktır.”

Düzenlemesi yer almaktadır.

Yapılan incelemede söz konusu ihaleye ait harcama talimatının (ihale onay belgesi) 2020 yılında düzenlendiği görülmekle birlikte söz konusu ihale kapsamında kiralanacak binek araçlara ait aylık kiralama bedelinin de 2020 yılının Ocak ayı itibarıyla uygulanacak Motorlu Kara Taşıtları Kasko Değer Listesinde yer alan kasko sigortası değerinin %2’sini aşamayacağı Usul ve Esaslar hükmüyle sabittir. Dolayısıyla İdari Şartname’de söz konusu araçlara ait aylık kiralama bedelinin 2020 yılının Ekim ayı kasko değerinin %2’sini aşamayacağına dair düzenlemeye yer verilmesi mevzuata aykırılık teşkil etmektedir.

Yukarıda yer verilen Kanun ve Yönetmelik hükümleri de birlikte değerlendirildiğinde, tekliflerin hazırlanmasını veya işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek bu tür maddi veya teknik hataların ihale dokümanında yer aldığının tespitinin ihale tarihinden 10 gün öncesine kadar yapılması halinde idarelere dokümanda zeyilname ile değişiklik yapılabilmesi yetkisi verilmiştir. Ancak zeyilname yapılamayacak bir durum oluşması halinde ise ihalenin iptal edilmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak bahse konu ihalede zeyilname yapılması durumu da ortadan kalktığından, teklifin hazırlanmasını ve işin gerçekleştirilmesini etkileyebilecek nitelikteki söz konusu hatanın, ihale yapılmadan ihalenin iptaline sebebiyet verecek türde olduğu değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi tarafından, 2020 yılı Ekim ayında ihale çalışmalarına başlanıldığı, ihale konusu işe ait idari şartnamenin “Diğer Hususlar” başlıklı 47’nci maddesinde 2. Kısım hizmet araçları için esas alınması gereken kasko ayının sehven ihalenin hazırlandığı 2020 Ekim ayı olarak yazıldığı bundan sonraki ihalelerde söz konusu hususa azami hassasiyet gösterileceği ifade edilmiştir.