Kamu İdaresi tarafından mal ve hizmet alımlarının parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölündüğü bu suretle alımların, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen ihale usulleri yerine doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde; idarelerin bu Kanun'a göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olduğu, eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin kısımlara bölünemeyeceği, bu Kanun’a göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulünün temel usuller olduğu ifade edilmiştir.

Diğer yandan Kanun’un “Doğrudan Temin” başlıklı 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendi kapsamında yapılacak alımlar için parasal limitler öngörülmüş olup 25.01.2023 tarih ve 32084 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2023/1 No.lu Kamu İhale Tebliği’ne göre bu limit, büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idareler için 431.810,00 TL olarak belirlenmiştir.

22.08.2009 tarih ve 27327 sayılı Resmi Gazete ile yürürlüğe giren Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 Sayılı Kanunun 22’nci Maddesinin (d) Bendi Gereğince İhtiyaçların Temini” başlıklı 22.5’inci maddesine göre de; belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanun’un ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, 4734 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temininin gereken ihtiyaçların, Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle, anılan madde hükmüne göre temini, Kamu İhale Kanunu'nun temel ilkelerine aykırılık teşkil edeceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede, İdarenin aynı kapsam ve çerçevedeki işlerini ihale yöntemini tercih etmeyip, 2023 yılı doğrudan temin üst sınırı olarak belirlenen 431.810,00 TL tutarındaki parasal limitin altında kalacak şekilde kısımlara bölerek doğrudan temin yöntemiyle gerçekleştirdiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında; Fen İşleri Müdürlüğü tarafından 2023 yılında 371 adet yapım, mal ve hizmet alımı karşılığında 58.005.333,59 TL ödeme yapıldığını, aynı müdürlük tarafından yapılan doğrudan temin yöntemiyle yapılan satın alımların ortalama harcama değerinin 156.348,61 TL olduğunu, ayrıca 4734 sayılı Kanun’un “Açık ihale usulü” başlıklı 19’uncu maddesine göre 8 adet satın alım gerçekleştirdiklerini, bazı satın alımların pratikte açık ihale usulü ile gerçekleştirilmesinin mümkün olmamasından dolayı aynı Kanun’da yer alan doğrudan temin yöntemini kullandıklarını belirtmişlerdir.

Her ne kadar Kamu İdaresi cevabında bulguda yer alan tespitlere katılmadığını ifade etse de; yapılan incelemeler sonucunda aynı mahiyette olan birden fazla yapım işinin aynı firmadan parçalar halinde 4734 sayılı Kanun’un “Doğrudan temin” başlıklı 22’inci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendine göre satın alındığı tespit edilmiştir. Kamu İdaresinin yapım işlerini 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Açık ihale usulü” başlıklı 19’uncu maddesine uygun olarak yapması gerekmektedir. Yapılan açıklamalar bulgu konusu tespitler için geçerli değildir.

Kamu ihale mevzuatının temel ilkelerinden olan rekabet ve ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanmasını teminen mal ve hizmet alımlarının, parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölünmemesi, parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde söz konusu alımların ihale suretiyle gerçekleştirilmesi gerekmektedir.