İdarenin, kaynak suyu kullanım hakkını ihale ile kiraya verilmeden tahsis suretiyle devrettiği tespit edilmiştir.

167 sayılı Yeraltı Suları Hakkında Kanun’un 4’üncü maddesinin üçüncü fıkrası gereği, Hazinenin özel mülkiyetinde veya Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerdeki kaynak suları, 2886 sayılı Kanun hükümlerine uyularak il özel idarelerince kiraya verilebilmektedir.

6360 sayılı “On Dört İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Yedi İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”un 1’inci maddesi ile Mersin il mülki sınırları içerisinde bulunan köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak bağlı bulundukları ilçe belediyelerine mahalle olarak katılmışlardır. Aynı Kanun maddesiyle bu ildeki il özel idarelerinin tüzel kişiliği de kaldırılmıştır.

6360 sayılı Kanun’un 3’üncü maddesinin 2’nci fıkrası gereğince mevzuatla il özel idarelerine yapılan atıfların, bu Kanun kapsamında tüzel kişiliği kaldırılan il özel idareleri için ilgisine göre bakanlıklara, bakanlıkların bağlı veya ilgili kuruluşları ile bunların taşra teşkilatına, Hazineye, valiliklere, büyükşehir belediyelerine ve bağlı kuruluşlarına veya ilçe belediyelerine yapılmış sayılacağı hüküm altına alınmıştır. Tüzel kişiliği kaldırılan il özel idarelerine 22/2/2005 tarihli ve 5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu ve diğer mevzuatla verilmiş olan yetki, görev ve sorumluluklarında ilgisine göre bu kurum ve kuruluşlar tarafından kullanılıp yerine getirileceğini düzenlemektedir.

Mersin İl Özel İdaresinin tüzel kişiliğinin sonlandırılması üzerine 167 sayılı Kanun’da il özel idareleri için tanınan kaynak sularının işletilmesi hakkı Mersin Su ve Kanalizasyon

İdaresi tarafından kullanılmaktadır.

2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un 22’nci maddesine göre, MESKİ’nin işlemleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na tabi değildir ve idarenin alım, satım ve ihalelerinde uygulanacak usul ve esaslar bir yönetmelikle belirlenir. Anılan madde gereğince İdarenin kaynak sularının kiralanmasına ilişkin MESKİ tarafından “Taşınır, Taşınmaz, Kaynak ve Hakların Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” yayımlanmıştır. Bu Yönetmelik’te de, kaynak sularının işletilmesi hakkının, İstanbul Su ve Kanalizasyon Genel Müdürlüğü Taşınır, Taşınmaz, Kaynak ve Hakların Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’te belirtilen ihale usullerinden biriyle kiraya verileceği düzenlenmiştir.

Ancak yapılan incelemede Mersin ili Tarsus ilçesi Belen köyü, Çevlik mevkii Berdan Irmağı kollarından birisi olan Pamukdere Havzasında yer alan ve Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan kaynak suyunun, MESKİ tarafından, “Taşınır, Taşınmaz, Kaynak ve Hakların Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre kiralama yapılmadan tahsis yöntemiyle özel bir şirkete kullandırıldığı anlaşılmıştır.

Kaynak suyunun kullanım bedeli, İdare tarafından her yıl yeniden belirlenen su ücret tarifesinde gösterilmektedir. Buna göre kaynak suyu kullanımı için 2022 Yılı Su Ücret Tarifesinde, kademe aralığı olmaksızın her metreküp için 8,85 TL belirlendiği ve bu bedelin piyasa rayiçlerinin çok altında olduğu görülmüştür. Bu durum 5018 sayılı Kanun’un 8’inci maddesinde belirtilen kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak kullanılması ilkesine aykırılık anlamına gelmektedir.

Kamu İdaresi cevabında; 6360 sayılı Kanun gereği MESKİ Genel Müdürlüğü adına devir olan söz konusu kaynak suyunun 2018 yılında kira süresinin dolması sebebiyle, Genel Müdürlükçe hazırlanan “Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü İçme Suyu Kaynaklarının Ticari Amaçla Kiralanması ve Denetimine İlişkin Yönetmelik” taslağının, İçişleri Bakanlığı (Mahalli İdareler Genel Müdürlüğü) aracılığıyla Sayıştay Başkanlığına gönderilmesinin talep edildiği, Sayıştay Başkanlığından uygun görüş gelmediğinden bugüne kadar “İçme Suyu Kaynaklarının Ticari Amaçla Kiralanması” işlemlerine ilişkin mevzuat çalışmalarının da devam ettirildiğinin bildirilmesi sebebiyle İdare tarafından beklenilmek durumunda kalındığını belirtmiştir. Bundan sonraki süreçte Tarifeler ve Abone Hizmetleri Yönetmeliği ile ücret tarifesinde Kasım ayı olağan genel kurulunda yapılacak değişiklik sonrası belediye sınırları içindeki kaynak sularının kullanım hakkının verilmesinin, “Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Taşınır, Taşınmaz, Kaynak ve Hakların

Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümleri doğrultusunda kiraya verilme usulü ile yapılmaya başlanılacağı ifade edilmiştir.

Kamu İdaresi tarafından çıkarılıp yayımlanan Taşınır, Taşınmaz, Kaynak ve Hakların Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in, İdarenin mülkiyetindeki her türlü taşınır, taşınmaz, kaynak ve hakların en uygun şartlarda satışı, kiraya verilmesi, trampası, bunlar üzerinde sınırlı ayni hak tesisi ile ilgili uygulanacak usul ve esasları belirlemek amacıyla hazırlandığı ve bu işlemleri kapsadığı görülmektedir. Dolayısıyla yerine yeni bir mevzuat düzenlemesi gelene kadar geçerli olan mevzuat bu yönetmeliktir. Bu doğrultuda İdarenin, Mersin Büyükşehir Belediyesi sınırları içindeki kaynak sularının kullanım hakkını “Taşınır, Taşınmaz, Kaynak ve Hakların Değerlendirilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak ihaleyle kiraya vermesi gerekmektedir.