Denetim ve incelemeler neticesinde Samsun Büyükşehir Belediyesi tarafından gerek tahsis edilen gerekse de tahsis alınan taşınmaz işlemlerinin muhasebe kayıtlarının hatalı olduğu tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin Birikmiş Amortisman Hesabını düzenleyen “hesabın işleyişi” başlıklı 203’üncü maddesinde;

“(1) Birikmiş amortismanlar hesabına ilişkin alacak ve borç kayıtları aşağıda

gösterilmiştir.

1. Alacak

   
   

   …

   
   

   3) Tahsise konu edilen taşınmazlar, tahsis edilen kamu idaresine hizmet veren muhasebe birimince kayıtlı değeri üzerinden 500-Net Değer Hesabına alacak, ilgili maddi duran varlık hesabına borç kaydedilir. Ayrıca, varlığa ilişkin ayrılmış amortisman tutarı bu hesaba alacak, 500-Net Değer Hesabına borç kaydedilir.

2. Borç

…

2) Tahsise konu edilen taşınmazlar, tahsis eden kamu idaresine hizmet veren muhasebe birimince kayıtlı değeri üzerinden 500-Net Değer Hesabına borç, ilgili maddi duran varlık hesabına alacak kaydedilir. Ayrıca, varlığa ilişkin ayrılmış amortisman tutarı bu hesaba borç, 500-Net Değer Hesabına alacak kaydedilir.” hükümlerine yer verilmiştir.

Ayrıca 90192509-010.03-4167 sayılı 27.04.2015 tarihli “Taşınmaz Tahsis İşlemleri” konulu Muhasebat Genel Müdürlüğü Genelgesinin “Tahsis İşlemi Kapsamında Kamu İdareleri ve Muhasebe Birimlerince Yapılacak İşlemler” başlığının “1.3.Tahsis işleminin muhasebeleştirilmesi” alt başlığında;

“Taşınmaz maliki kamu idaresi tarafından tahsis işlemine ilişkin belgeler muhasebe birimine verildiğinde; 500-Net Değer Hesabına (11.Tahsis Edilen Taşınmazlar) borç, ilgisine göre 250-Arazi ve Arsalar Hesabı, 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı veya 252-Binalar Hesabına (02.Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar) alacak; varsa taşınmaza ilişkin amortisman tutarları 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına borç, 500-Net Değer Hesabına (13.Tahsis Edilen Taşınmazlar İçin Ayrılmış Amortisman Tutarı) alacak kaydedilecektir. Bu kayıtlar taşınmazın mülkiyet kayıtlarının bulunduğu muhasebe birimlerince yapılacaktır.

Taşınmazın tahsis edildiği kamu idaresi tarafından tahsis işlemine ilişkin belgeler muhasebe birimine verildiğinde; ilgisine göre 250-Arazi ve Arsalar Hesabı, 251-Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri Hesabı veya 252-Binalar Hesabına (03.Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar) borç, 500-Net Değer Hesabına (12.Tahsisli Kullanılan Taşınmazlar) alacak; varsa taşınmaza ilişkin amortisman tutarları 500-Net Değer Hesabına (13.Tahsis Edilen Taşınmazlar İçin

Ayrılmış Amortisman Tutarı) borç, 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabına alacak kaydedilecektir. Bu kayıtlar taşınmazı tahsisli olarak kullanan idarenin taşınmaza ilişkin harcamalarını muhasebeleştiren ilgili muhasebe birimlerince yapılacaktır.”

Şeklinde açıklamalara yer verilmiştir.

1. Belediye tarafından tahsis edilen taşınmaz işlemlerinde muhasebe kayıtlarında hataların bulunması

   Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde anlaşılacağı üzere Samsun Büyükşehir Belediyesi taşınmazını başka bir idareye tahsis yapması durumunda muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olması gerekmektedir.

   
   

   500 Net Değer Hesabı 11.Tahsis Edilen Taşınmazlar İlgili duran varlık hesabı (250/251 v.s) 02.Kamu İdaresinin Tahsis Ettiği Taşınmazlar	XX	XX
   257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 500 Net Değer Hesabı 13.Tahsis Edilen Taşınmazlar İçin Ayrılmış Amortisman Tutarı	XX	XX

   Tahsis edilen taşınmazlara ait muhasebe kayıtları incelendiğinde Belediye muhasebe birimi tarafından ilk kaydın doğru yapıldığı ancak taşınmaza ait birikmiş amortisman tutarının ikinci kayıtta olduğu gibi borç kaydı yapmayarak muhasebe kayıtlarında hataya yol açılmıştır. Yapılan bu hata neticesinde mali tablolarda 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 1.324.135,51 TL kadar fazla, 500 Net Değer Hesabı 1.324.135,51 TL kadar eksik gösterilmiştir.

2. Belediye tarafından tahsis alınan taşınmaz işlemlerinde muhasebe kayıtlarında hataların bulunması

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde anlaşılacağı üzere Samsun Büyükşehir Belediyesinin diğer idarelerden tahsis alınan taşınmazların muhasebe kaydı aşağıdaki şekilde olması gerekmektedir.

Tahsis alınan taşınmaza ait muhasebe kayıtları incelendiğinde belediye muhasebe birimi tarafından ilk kaydın doğru yapıldığı ancak taşınmaza ait birikmiş amortisman tutarının ikinci kayıtta olduğu gibi alacak kaydı yapılmayarak muhasebe kayıtlarında hataya yol açılmıştır. Yapılan bu hata neticesinde mali tablolarda 257 Birikmiş Amortisman Hesabı 3.752.142,33 TL kadar eksik, 500 Net Değer Hesabı 3.752.142,33 TL kadar fazla gösterilmiştir.

Sonuç olarak yukarıda açıklanan nedenlerden dolayı 257 Birikmiş Amortismanlar hesabı ile 500 Net Değer Hesabının doğruluğu ve güvenilirliği olumsuz etkilenmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “A)11.06.2019 tarih 61666 yevmiye ile düzeltme fişi yapıldı.

B)Tahsis alınan taşınmazların tespiti yapılarak söz konusu taşınmazlara ait Amortisman giderlerinin ilgili hesaplarda takibi yapılacaktır." denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle; bulgunun A kısmındaki hususun düzeltildiğini, B kısmındaki husus için ise gerekli çalışmaların yapılacağını belirtmiştir.

Dolayısıyla söz konusu hatalar 2018 yılı mali tablolarında düzeltilmediği için, A kısmındaki söz konusu hatadan dolayı 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 1.324.135,51 TL fazla, 500 Net Değer Hesabı ise 1.324.135,51 TL eksik görünmektedir. B kısmındaki söz konusu hatadan dolayı ise 257 Birikmiş Amortismanlar Hesabı 3.752.142,33 TL eksik, 500 Net Değer Hesabı ise 3.752.142,33 TL fazla görünmektedir.