İdare tarafından içme ve kullanma suyunun etkin kullanılması ve israfının önlenmesi, su temin ve dağıtım sistemlerindeki su kayıplarının kontrol edilmesi amacıyla yayımlanan mevzuat gerekliliklerinin tam olarak yerine getirilemediği görülmüştür.

İçme ve kullanma suyunun etkin ve verimli kullanılması için su temin ve dağıtım sistemlerindeki kayıplarının azaltılması ve kontrolü amacıyla 08.05.2014 tarihinde çıkarılan İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Su Kayıplarının Azaltılması” başlıklı 9’uncu maddesinde yer alan; idareler su kayıp oranlarını, büyükşehir ve il belediyelerinde 2019 yılı Mayıs ayına kadar en fazla %30 düzeyine indirmekle yükümlüdürler ifadesi 2019 yılında yapılan değişiklikle büyükşehir belediyelerinin su kayıplarını 2023 yılına kadar en fazla %30, 2028 yılına kadar ise en fazla %25 düzeyine indirmekle yükümlü oldukları şeklinde değiştirilmiştir.

İçme Suyu Temin ve Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği Teknik Usuller Tebliği’nin 5’inci maddesi ile Su ve Kanalizasyon İdarelerine; fiziki su kayıplarının ölçüme dayalı olarak belirlemesi, şebekede etkili bir basınç ve debi yönetimi ile optimum işletme şartlarının sağlaması, sistemi izlemesi ve kayıt altına alması ve etkili bir su yönetim sistemi sağlaması yükümlülüğü verilmiştir. Tebliğ’in devamında ise bu işlemlere ilişkin ayrıntılar getirilerek;

• Su temin miktarlarının hesaplanması maksadıyla gerekli yerlere debi ölçer cihazlarının takılması,

• Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) veri tabanının kurulmasını, bu sisteme altyapı ve üstyapıların aktarılmasını, CBS’nin ulusal adres veri tabanı, coğrafi adres bilgi sistemi ve abone veri tabanı ile entegre çalışması,

• İçme-kullanma suyu temin ve dağıtım sisteminin uzaktan sevk ve kontrolü için veri kontrol ve izleme sistemi (SCADA) kurulması ve

• Mevcut içme-kullanma suyu temin ve dağıtım sistemlerinin hidrolik modellemesi ve

kalibrasyonunun yapılması maddeler halinde sayılmıştır.

İdare bünyesinde bulunan CBS veri tabanı ilgili sistemler ile büyük oranda entegre hale getirilmiş olsa da, sistem ve tesislerin bazıları tamamıyla uzaktan izleme ve kontrol için kurulan SCADA’ya bağlanamadığı, hidrolik modelleme ve debi ölçer cihazları ile ilgili çalışmaların ise devam etmekte olduğu anlaşılmıştır.

Su kayıplarının önlenmesi için yürütülmekte olan çalışmalar sonucunda her ne kadar 2019 yılında %50,6 olan su kayıp oranının 2022 sonu itibarı ile %42’ye kadar düşürülmüş olduğu görülmüş ise de, ilin coğrafi ve nüfus yapısı (yılın büyük bölümünde su kullanan toplam nüfusun kayıtlı nüfusun üç ile beş katına kadar ulaşması) nedeniyle yapılması gereken yatırımların İdarenin öz kaynakları ve nüfus esasına göre dağıtılan genel bütçe vergi gelirlerinden aktarılan paylar ile finanse edilmesinin güçlüğü anlaşılabilmekle birlikte, içme ve kullanma suyu israfının önlenmesi için ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda kayıp ve kaçak oranlarının belirlenen yükümlülük seviyesine indirilmesi için çalışmalara hassasiyetle devam edilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.