Belediye, ilçedeki tüm muhtarlıklara ihtiyaçlarını karşılamak için aylık nakdi yardımda bulunmuştur.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 9’uncu maddesine göre; belediyenin, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarının karşılanması ve sorunlarının çözümü için bütçe imkânları ölçüsünde gerekli ayni yardım ve destek sağlanabilir.

4541 sayılı Şehir ve Kasabalarda Mahalle Muhtar ve İhtiyar Heyetleri Teşkiline Dair Kanun’un 20 ve 21’inci maddelerinde; mahalle muhtarları ve ihtiyar heyetleri tarafından görülecek hizmetlere karşılık olarak iş sahiplerinden harç alınacağı ve alınan harç miktarı, evrak ve vesikalar üzerinde gösterileceği ve muhtarlık işlerinin tedviri için lüzumlu kira, ısıtma, aydınlatma, hademe ücreti gibi masrafların bu harçlardan ödeneceği belirtilmiştir.

Diğer yandan, 2108 sayılı Muhtar Ödenek ve Sosyal Güvenlik Yasası’nın 1’inci maddesine göre; köy muhtarları ile şehir ve kasaba mahalle muhtarlarına, 14.750 gösterge rakamının memur aylık katsayısı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık ödenek verilmektedir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden görüleceği üzere; muhtarlara aylık ödenek tahsis edilmiş ve muhtarların düzenlemiş oldukları belgelerden harç geliri elde etmelerine de imkan sağlanmıştır. Muhtarlık işlerinin yürütülmesi için gerekli giderlerin bu harç gelirlerinden karşılanması gerekmektedir. Diğer yandan, belediye, mahallenin ve muhtarlığın ihtiyaçlarını göz önüne alarak bütçe imkânları doğrultusunda ayni yardımda bulunabilmektedir. Mevzuatta geçen “destek” ifadesi de ayni nitelikteki yardımları kapsamaktadır. Bu bağlamda, Kanun'un lafzında geçen “destek” ibaresinden, muhtarların tahsil ettiği harçlardan elde ettikleri gelirlerin giderlerini karşılamaya yetmemesi halinde telefon, aydınlatma, ısınma, kira gibi ayni nitelikteki genel giderlerin anlaşılması yasal düzenlemeye uygun olandır. Dolayısıyla, belirtilen giderler için yapılacak yardımın ayni nitelikte olabilmesi için, mezkur giderlere ait faturaların Belediye tarafından ödenmiş olması gerekmektedir. Diğer bir ifade ile, muhtarlıkların telefon, aydınlatma, ısınma, kira gibi ayni nitelikteki giderlerinin karşılanması için muhtarlıklara nakdi yardım yapılması yasal düzenlemeye aykırıdır.

İdarenin hesap ve işlemleri incelendiğinde; Belediye Meclisinin 03.07.2019 tarihli ve 2019/69 sayılı kararında, Tuzla sınırları içerisindeki 17 adet mahalle muhtarlığına, her ay peşin ödenmek suretiyle 1.250,00 TL nakdi yardım yapılmasına karar verildiği ve söz konusu ödemelerin yapıldığı tespit edilmiştir. Bu uygulamada yasal düzenlemeye uyarlık bulunmamaktadır.

Söz konusu denetim tespitine binaen, idare tarafından; son zamanlarda devlet iş ve işlemlerinde yapılan düzenlemeler gereği muhtarların gelirlerinde azalma olduğu, elektrik, doğalgaz, su, iletişim, ulaşım, kira, yemek, personel, kırtasiye vb. zorunlu giderlerini karşılamakta güçlük çeken muhtarların ödemelerini yapılabilmesi için Meclis Kararı alındığı ifade edilmiştir.

Ancak; bulgumuzda da ifade edildiği üzere mahalle muhtarlıklarına gerçek ihtiyaçlarına binaen ayni nitelikte yardım yapılmalıdır. Muhtarların tahsil ettiği harçlardan elde ettikleri gelirlerin giderlerini karşılamaya yetmemesi halinde; yapılacak yardımın ayni yardım olarak kabul edilebilmesi için telefon, aydınlatma, ısınma ve kira gibi giderlere ait faturaların doğrudan belediyeye gönderilmesi ve bu faturada belirtilen tutarların ödenmesi gerekmektedir. Her muhtara sabit bir aylık şeklinde ödemede yapılmamalıdır. Belediye Meclisinin kararı doğrultusunda, mahalle muhtarlığına her ay peşin ödenmek suretiyle nakdi yardım yapılması yasal düzenlemelere aykırılık teşkil etmektedir.

Netice olarak; mahalle muhtarlıklarına gerçek ihtiyaçlarına binaen ayni nitelikte yardım yapılmalıdır. Öte yandan, muhtarların tahsil ettiği harçlardan elde ettikleri gelirlerin giderlerini karşılamaya yetmemesi halinde; yapılacak yardımın ayni yardım olarak kabul edilebilmesi için telefon, aydınlatma, ısınma ve kira gibi giderlere ait faturaların Belediyece ödenmesi gerekmektedir.