5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu'nun 58'inci maddesi gereğince kurulması gereken ön mali kontrol sisteminin tam anlamıyla kurulmadığı ve işletilmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kanun'un “Ön mali kontrol” başlıklı 58'inci maddesinde;

“Ön malî kontrol, harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar.

Ön malî kontrol süreci, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur.

Kamu idarelerinde ön malî kontrol görevi, yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütülür.

Harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılacak asgarî kontroller, malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usûl ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemler Hazine ve Maliye Bakanlığınca belirlenir. Kamu idareleri, bu standart ve yöntemlere aykırı olmamak şartıyla bu konuda düzenleme yapabilir.”

Hükmü yer almaktadır.

Madde metninden anlaşılacağı üzere ön mali kontrolün iki ayağı bulunmakta olup bunlar; harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılacak kontroller ile mali hizmetler birimi tarafından gerçekleştirilecek kontrollerdir.

İç Kontrol ve Ön Malî Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar'da malî kontrol görevinin, idarelerin yönetim sorumluluğu çerçevesinde, harcama birimleri ve malî hizmetler birimi tarafından yerine getirileceği ifade edilmektedir.

Ön mali kontrol sürecinde gelir, gider, varlık ve yükümlülüklere ilişkin malî karar ve işlemler, harcama birimleri ve malî hizmetler birimi tarafından idarenin bütçesi, bütçe tertibi, kullanılabilir ödenek tutarı, ayrıntılı harcama veya finansman programları, merkezi yönetim bütçe kanunu ve diğer malî mevzuat hükümlerine uygunluk yönlerinden kontrol edilir. Ayrıca malî karar ve işlemler harcama birimleri tarafından kaynakların etkili, ekonomik ve verimli bir

şekilde kullanılması açısından da kontrol edilecektir.

Yukarıdaki mevzuat hükümleri ve yapılan açıklamalar çerçevesinde, Belediye tarafından mali karar ve işlemlerin, mali hizmetler birimi tarafından gerçekleştirilecek ön mali kontrol sürecine dâhil edilmediği görülmüştür.

Belediyenin, kamu idaresi olarak, ön mali kontrol sistemini kurması, mali karar ve işlemlerini mali hizmetler birimi tarafından gerçekleştirilecek ön mali kontrol sürecine dâhil etmesi gerekmektedir. İdare, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu ve bu Kanun'la getirilen düzenlemelere uymak ve gereğini yerine getirmekle yükümlüdür.