Kamu İdaresi mülkiyetinde bulunan taşınmazların tahsis işlemlerine ilişkin olarak, tahsis süreleri ve tahsis edilebilecek kurumlar açısından mevzuata aykırı uygulamalar tespit edilmiştir:

A. Kamu İdaresinin Mülkiyetinde Yer Alan Taşınmazların Yirmi Beş Yılın Üzerinde veya Süresiz Olarak Tahsis Edilmesi

Kamu İdaresinin mülkiyetinde yer alan taşınmazların kamu kurum ve kuruluşlarına yirmi beş yılı aşan veya süresiz şekilde tahsis işlemine konu edildiği görülmüştür.

5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz Tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde, kamu idarelerinin kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebileceği hüküm altına alınmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinde, tahsislere ilişkin hükümlere yer verilmiş olup buna göre belediye meclisinin kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda, kendilerine ait taşınmazları asli görev ve hizmetlerinde kullanılmak amacıyla mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceği, süre sonunda aynı usullere göre yeniden tahsis yapılabileceği ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; belediyeler; kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına, belediye meclis kararı ile tahsis edebilirler. Mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına gerçekleştirilen tahsis işleminin süresinin ise yirmi beş yılı aşmaması gerekmektedir.

Yapılan inceleme neticesinde, mülkiyeti Kamu İdaresine ait olan taşınmazlardan kamu kurum ve kuruluşlarına yapılan tahsis işlemlerinde beş taşınmazın süresiz, bir taşınmazın yirmi beş yılı aşacak şekilde tahsis edildiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, söz konusu taşınmazların mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla hizmetin devamı süresince verildiği, tahsis sürelerinin bitiminde yürürlükteki mevzuat kapsamında değerlendirileceği ifade edilmiştir.

Mevzuat hükümlerinde ifade edildiği üzere Kamu İdaresi tarafından tahsise konu edilen taşınmazların tahsis süresinin 25 yılı aşamayacağı, tahsis sürelerinin bitiminde yeniden aynı hizmet ve İdare için tahsis öngörülebileceği değerlendirilmektedir.

Kamu İdaresi tarafından yapılan tahsis işlemlerinin süre sınırına uyacak şekilde tesis edilmesi gerekmektedir.

B. Mülkiyeti Kamu İdaresine Ait Taşınmazların Dernek ve Vakıflara Tahsis Edilmesi

Kamu İdaresi tarafından, mülkiyeti kendisine ait olan taşınmazların mevzuata aykırı olarak dernek ve vakıflara tahsis edildiği görülmüştür.

5018 Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Taşınmaz Tahsisi” başlıklı 47’nci maddesinde, kamu idarelerinin kanunlarında veya Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinde belirtilen kamu hizmetlerini yerine getirebilmek için mülkiyetlerindeki taşınmazlarla Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki yerleri, birbirlerine ve köy tüzel kişiliklerine bedelsiz olarak tahsis edebileceği hüküm altına alınmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu'nun “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin 1’inci fıkra c bendinde, Belediyelerin meclis kararı üzerine yapacağı anlaşmaya uygun olarak görev ve sorumluluk alanlarına giren konularda kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, kamu yararına çalışan dernekler, Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınmış vakıflar ve 7/6/2005 tarihli ve 5362 sayılı Esnaf ve Sanatkârlar Meslek Kuruluşları Kanunu kapsamına giren meslek odaları ile ortak hizmet projeleri gerçekleştirebileceği ve diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerektiği ifade edilmiştir.

Mezkur Kanun’un “Diğer Kuruluşlarla İlişkiler” başlıklı 75’inci maddesinin 1’inci fıkra d bendinde kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına devredebileceği veya süresi yirmi beş yılı geçmemek üzere tahsis edebileceği, aynı kuruluşlara kiraya da verilebileceği ile bu taşınmazların, tahsis amacı dışında kullanılması hâlinde, tahsis işleminin iptal edileceği hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde; belediyeler 5393 sayılı Kanun'un 75-d maddesine göre kendilerine ait taşınmazları, aslî görev ve hizmetlerinde kullanılmak üzere bedelli veya bedelsiz olarak belediye meclis kararı ile ancak mahallî idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına tahsis edebilir. Bu idarelerin dışında kalan gerçek ve tüzel kişilere, derneklere, vakıflara, sivil toplum kuruluşlarına veya meslek kuruluşlarına süresi ne olursa olsun belediye taşınmazlarının bedelsiz olarak tahsis edilmesi mümkün değildir.

Yapılan inceleme neticesinde, mülkiyeti Kamu İdaresine ait bir taşınmazın A Vakfına, diğer bir taşınmazın da B Derneğine bedelsiz tahsis edildiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, söz konusu ilk taşınmazın ortak hizmet projesi gerçekleştirmek üzere tahsis edilmesine karar verildiği ve tahsise konu olan taşınmazın kullanıcısı konumunda bulunan Vakıf ile arsa kullanımı ve işbirliğine ilişkin protokol düzenlendiği; diğer taşınmazın ise Belediye Encümeni tarafından belirlenen bedel ile kullandırılması hususunda protokol imzalandığı ve söz konusu kiranın güncel olarak tahakkuk ettirildiği ifade edilmiştir.

02.02.2018 tarih ve 30320 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 16.10.2017 tarihli ve 2017/1 Esas, 5415/1 Karar numaralı Sayıştay Genel Kurulu İçtihadı Birleştirme Kararı’na göre mahalli idareler, ancak mahalli müşterek nitelikteki hizmetlerin yerine getirilmesi amacıyla Belediye Meclislerinin bu konuya ilişkin alacakları karar vasıtasıyla yalnızca mahalli idareler ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarına taşınmaz tahsis edebilir. Kamu İdaresi tarafından söz konusu taşınmazların ortak hizmet projesi kapsamında tahsis işleminin yapıldığı ifade edilmiş olsa da ortak hizmet projeleri Kamu İdaresinin görev ve sorumluluk alanı içerisindeki somut bir konuya ilişkin olmalı ve proje kapsamında gerçekleştirilen tahsis işleminde tahsise konu gerçek veya tüzel kişinin dernek ve vakıf değil bir başka mahalli idare veyahut kamu kurum ve kuruluşu olması gerekmektedir.

Dernek ve vakıflara bedelli veya bedelsiz taşınmaz tahsis edilmemesi gerekmektedir.