Büyükşehir Belediyesi merkez sebze halinde bulunan işyerlerinin kira artışlarında 5957 sayılı Kanun’a aykırı hareket edilmiştir.

5957 sayılı Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 11'inci maddesinin birinci fıkrasında, "Belediye toptancı hallerindeki işyerleri, kiralama veya satış yoluyla işletilir. Ancak satılan işyeri sayısı, o haldeki toplam işyeri sayısının yüzde ellisini geçemez. Bu maddenin altıncı fıkrasındaki eylemlerin tespiti halinde satış işlemlerinin iptal edilip işyerlerinin geri alınacağına ilişkin olarak tapu kütüğüne şerh konulur ve bu şartların gerçekleşmesi durumunda taşınmazlar geri alınır. İşyerlerinin kiralanması veya satılması 8/9/1983 tarihli ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılır. Kira süresi en fazla on yıldır. Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun olması kaydıyla, kira süresi sona erenlerle ihaleye çıkılmaksızın yeniden kira sözleşmesi yapılabilir. Kira süresi sona erenler açılacak kiralama ihalelerine tekrar katılabilir. Bir yıldan uzun süreli kira sözleşmelerinde ikinci ve izleyen yıllar kira bedelleri, Üretici Fiyatları Endeksi oranında arttırılır.” denilmektedir.

Belediyeye ait merkez sebze hali 2015 yılında yeni yerine taşınmıştır. Eski haldeki yerler 75m2 iken yeni haldeki yerler 106,60m2 olup, ilave olarak 48m2 sandık koyma yeri de bulunmaktadır. Yeni yerin metrekaresinin fazla olması nedeniyle oluşan yeni duruma göre Encümen tarafından 12.08.2015 gün ve 1423 numaralı karar ile 2015 yılı kira bedelleri güncellenmiştir. 2016 ve 2017 yılı kiraları ÜFE oranında artmış olmasına karşın, 2018 yılı kira artışı ÜFE (%15,47) yerine Takdir Komisyonu raporuna istinaden ( %19,50) yapılmıştır. Ancak 2018 yılı kira bedellerinin takdir komisyonu kararına göre artırılması 5957 sayılı Kanun’un 11’inci maddesine aykırıdır.

Kira artışının 5957 sayılı Kanun’un 11’inci maddesine göre üretici fiyatları endeksi oranında arttırılması gerekir.

Kamu idaresi cevabında; "Merkez Hal Tesisi’ndeki Sebze ve Meyve Komisyoncu yeri kiracılarımızla Hal Tesisinin Yeni Yerine Taşınması ve işyerlerinin kullanım alanlarında oluşan değişiklik nedeniyle mevcut sözleşmeler yenilenerek 01/10/2015-31/12/2023 tarihleri arası kira sözleşmesi imzalanmış, yapılan kira artışı Belediyemiz ile imzaladıkları kira sözleşmesinin Madde 3-b’deki ‘Söz konusu işyerinin 2018 yılı başında kira bedeli günün şartlarına göre Belediyemizce yeniden belirlenecektir. Yeni belirlenen kira bedeli Ocak ayı sonuna kadar yıllık ve peşin olarak Belediyemize ödenecektir. 2019 yılı ve takip eden yıllara ait kira bedelleri aynı şekilde TÜİK tarafından Ocak ayında yayınlanan Yİ-ÜFE (Bir önceki yılın aynı ayına göre) değişik oranında yapılacak …’ hükmü gereği yapılmıştır.

Söz konusu artış rutin bir artış olmayıp Kira süresinin uzun ve yeni yerin değerinin

zamanla ortaya çıkabileceği öngörüsüne dayanılarak karşılıklı imzalanan kira sözleşmesine konulan yukarıdaki madde uyarınca yapılmıştır." denilmiştir.

Sonuç olarak İdare cevabında yapılan işlemin süreci anlatılmıştır. Ancak yapılan işlem Kanuna aykırıdır. İdarenin işlemini Kanuna uygun şekilde yapması gerekir. Bu nedenle halde bulunan yerlerin kira artışlarının 5957 sayılı Sebze ve Meyveler İle Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un 11'inci maddesinin birinci fıkrasında belirtildiği üzere üretici fiyatları endeksi oranında arttırılması sağlanmalıdır.