Karar Künyesi
GASKİ tarafından yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahı için yapılan harcamalar Büyükşehir Belediyesince karşılanmamıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu’nun “Büyükşehir ve ilçe belediyelerinin görev ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin birinci fıkrasının (r) bendinde;
“Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak.” denilmektedir.
2560 sayılı İstanbul Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Görev ve yetkiler” başlıklı 2’nci maddesinde;
“a) İçme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının her türlü yeraltı ve yer üstü kaynaklarından sağlanması ve ihtiyaç sahiplerine dağıtılması için; kaynaklardan abonelere ulaşıncaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak, bu projelere göre tesisleri kurmak veya kurdurmak, kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek,
Kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden
uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması için abonelerden başlanarak bu suların toplanacakları veya bırakılacakları noktaya kadar her türlü tesisin etüt ve projesini yapmak veya yaptırmak; gerektiğinde bu projelere göre tesisleri kurmak ya da kurdurmak; kurulu olanları devralıp işletmek ve bunların bakım ve onarımını yapmak, yaptırmak ve gerekli yenilemelere girişmek,
Bölge içindeki su kaynaklarının, deniz, göl, akarsu kıyılarının ve yeraltı sularının kullanılmış sularla ve endüstri artıkları ile kirletilmesini, bu kaynaklarda suların kaybına veya azalmasına yol açacak tesis kurulmasını ve bu tür faaliyetlerde bulunulmasını önlemek, bu konuda her türlü teknik, idari ve hukuki tedbiri almak,
Su ve kanalizasyon hizmetleri konusunda hizmet alanı içindeki belediyelere verilen görevleri yürütmek ve bu konulardaki yetkileri kullanmak,
…” hükümleri yer almaktadır.
Aynı Kanun’un “Yağmur sularının uzaklaştırılması” başlıklı 25’inci maddesinde;
“Yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili tesislerin yapılması veya bu tip tesislerin işletilmesi, gerekli harcamalar ilgili belediyelerce karşılanmak şartıyla İSKİ tarafından yerine getirilir. Bu tesislerin yapılması veya işletilmesine ilişkin harcamalar tarifelere dahil edilemez.” hükmüne yer verilmiştir.
Ayrıca Kanun’un Ek 5’inci maddesi;
“Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır.” şeklinde düzenlenmiştir.
Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine göre; su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli baraj ve diğer tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek; derelerin ıslahını yapmak; kaynak suyu veya arıtma sonunda üretilen suları pazarlamak büyükşehir belediyelerinin görevleri arasındadır. 5216 sayılı Kanun’da ilçe belediyelerinin görevleri arasında su ve kanalizasyon hizmetleri veya yağmur sularının uzaklaştırılması ile ilgili herhangi bir hususa yer verilmemiştir. Bu kapsamda su ve kanalizasyon hizmetlerinin tek merkezden yürütülmesi için büyükşehirlerde büyükşehir belediyesine bağlı su ve kanalizasyon idareleri kurulmuştur. Su ve kanalizasyon hizmetlerinin yürütülmesi, harcamaların tarifelere dahil edilmemesi ve ilgili belediyelerce karşılanması şartıyla yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahının yapılması su ve kanalizasyon idareleri tarafından yerine getirilmesi gereken görevlerdir.
Su ve kanalizasyon hizmetleri abonelere ücret karşılığında verilmektedir. Büyükşehir belediyelerinin görev ve sorumluluğu altında olan ve bir kamu hizmeti niteliği taşıyan yağmur sularının uzaklaştırılmasına ilişkin harcamalar ise abonelere fatura edilmemektedir. Dolayısıyla yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahı için su ve kanalizasyon idareleri tarafından yapılan harcamaların büyükşehir belediyelerince karşılanması gerekmektedir.
İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; GASKİ tarafından yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahı için 2014 yılında 15.531.753,96 TL, 2015 yılında 22.558.017,13 TL, 2016 yılında 17.187.778,65 TL, 2017-2019 yılları arasında 83.139.416,05
TL ve 2020 yılında 10.719.358,71 TL olmak üzere yapılan toplam 149.136.324,50 TL harcamanın Büyükşehir Belediyesince karşılanmadığı tespit edilmiştir.
Söz konusu denetim tespiti sonrasında, İdare tarafından; Belediye ile GASKİ Genel Müdürlüğü arasında yazışmalar yapıldığı, yağmur sularının uzaklaştırılması ve dere ıslahı yapımına ilişkin giderlerin toplam tutarının muhasebe kayıtlarına alındığı, buna ait belgelerin cevap ekinde sunulduğu ifade edilmiştir.
Cevap ekinde gönderilen belgeler incelendiğinde; GASKİ tarafından 2014-2019 yılları arasında yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahı için yapılan toplam 138.416.965,79 TL harcamanın Belediye tarafından muhasebe hesaplarına kaydedildiği, bu tutardan 2015-2020 yılları arasında Belediye tarafından yapılan ve GASKİ'nin ödeyeceği toplam 99.191.492,10 TL asfalt ve mıcır borcunun mahsup edildiği görülmüştür. Ancak 2020 yılında yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahı için GASKİ tarafından yapılan 10.719.358,71 TL harcamanın muhasebe hesaplarına kaydedilmediği dolayısıyla mahsuplaşma işleminde dikkate alınmadığı tespit edilmiştir.
Sonuç itibariyle, yağmur sularının uzaklaştırılması ve derelerin ıslahı için yapılan harcamaların Büyükşehir Belediyesince karşılanması için tüm iş ve işlemlerin tamamlanması gerekmektedir.