5779 sayılı Kanun gereğince genel bütçe vergi gelirlerinden Belediye adına tahakkuk ettirilen paylardan İller Bankasınca yapılan yasal kesintilere ilişkin döküm cetveli ile bu cetvele istinaden yapılan muhasebe kayıtları incelendiğinde; Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketine (Tedaş) olan borçların anapara tutarlarının tamamının hesaplarda yer almadığı, Sosyal Sigortalar Kurumu İl Müdürlüklerine olan borçların ise eksik ve vade yapısına uygun olmayan bir şekilde kayıtlara alındığı, hesaplarda yer almayan anapara tutarlarından ödeme yapıldıkça ödenen tutarların gider hesabında muhasebeleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmelik’inin;

368 Vadesi geçmiş ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülükler hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 278’inci maddesinde;

“Bu hesap, kanuni süresi içerisinde ödenmeyen vergi ve diğer yükümlülükler ile ertelenen veya taksitlendirilen vergi ve diğer yükümlülüklerin erteleme veya taksitlendirme vadesinin bir yılı aşmayan kısımlarının izlenmesi için kullanılır. Uzun vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar hesabında kayıtlı vergi ve diğer yükümlülüklerden dönem sonunda erteleme veya taksitlendirme süresi bir yılın altına inenler bu hesaba kaydedilir.”

438 Kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar hesabına ilişkin “Hesabın niteliği” başlıklı 322’nci maddesinde;

“Bu hesap, kamuya olan vergi ve benzeri borçlardan vadesinde ödenmeyip ertelenmiş veya takside bağlanmış olup bir yıldan daha uzun sürede ödenecek olan kısmının izlenmesi için kullanılır.”

“Hesabın işleyişi” başlıklı 323’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (b) bendinde;

“Bu hesapta kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 368 Vadesi geçmiş ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülükler hesabına alacak kaydedilir.” hükümleri yer almaktadır.

Yapılan incelemede, 2023 yılı Eylül ayında İller Bankasınca yapılan yasal kesintilere ilişkin döküm cetvelinde Sosyal Sigortalar Kurumu İl Müdürlüklerine olan borçların ay sonunda 14.468.945,47 TL olduğu, Tedaş’a olan borçların ise ay sonunda 8.528.797,11 TL olduğu, buna karşın 30.09.2023 tarihli mizanda 368 Vadesi geçmiş ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülükler hesabının alacak kalanının 13.616.857,77 TL olduğu, 438 Kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar hesabına ise hiç muhasebe kaydı yapılmadığı görülmüştür. Ayrıca Eylül ayı sonuna kadar bazı aylarda Sosyal Sigortalar Kurumu İl Müdürlüklerine olan borçların anapara tutarları 2.338.519,52 TL, Tedaş’a olan borçların anapara tutarı 93.489,90 TL artırılmış olmasına rağmen bu artışların sebebi araştırılmamış ve bu artışlar için herhangi bir muhasebe kaydı yapılmamıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca, yasal süresi içerisinde ödenmeyip, ertelenen veya taksitlendirilen vergi ve diğer yükümlülüklerin, vadesi bir yılı aşmayan kısımlarının 368 Vadesi geçmiş ertelenmiş veya taksitlendirilmiş vergi ve diğer yükümlülükler hesabında, vadesi bir yıldan uzun olanlarının ise 438 Kamuya olan ertelenmiş veya taksitlendirilmiş borçlar hesabında izlenmesi gerekmektedir.