İdare tarafından bağımsız olarak ihale edilmesi gereken “yağmursuyu ve atık su kanal imalatları işi” Başkanlık Oluru ile hâlihazırda Park ve Bahçeler Müdürlüğü bünyesinde yürütülmekte olan “Park ve Bahçelerin Onarımı ve Peyzaj İşleri Yapım İşi”nin yüklenicisine yeni birim fiyat yapılmak suretiyle yaptırılmıştır.

4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Sözleşme kapsamında yaptırılabilecek ilave işler, iş eksilişi ve işin tasfiyesi” başlıklı 24’üncü maddesinde, öngörülmeyen durumlar nedeniyle iş artışının zorunlu olması halinde artışa konu olan işin sözleşmeye esas proje içinde kalması, idareyi külfete sokmaksızın asıl işten ayrılmasının teknik veya ekonomik olarak mümkün olmaması hallerinde süre hariç sözleşme ve ihale dokümanındaki hükümler çerçevesinde aynı yükleniciye yaptırılabileceği hüküm altına alınmıştır.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin “Projelerin uygulanması” başlıklı 12’nci maddesinin birinci fıkrasında, sözleşme konusu işlerin idarece onaylanan uygulama projelerine uygun olarak yapılacağı, dördüncü fıkrasında ise projede değişiklik yapılmaksızın işin tamamlanmasının fiilen imkânsız olduğu hallerde idarenin gerekli değişiklikleri yapmaya yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Yaptırılacak olan ilave işin, sözleşmeye esas proje içinde kalması ve asıl işten ayrılmasının teknik ve ekonomik olarak mümkün olmaması durumlarında olabileceği göz ardı edilmemelidir.

İdarenin Fen İşleri Müdürlüğü tarafından Park ve Bahçeler Müdürlüğüne yazılmış olan 10.10.2018 tarihli ve E.910813 sayılı yazı ile 2018 yılı mevcut iş programı kapsamında yeterli ödenek bulunmadığından çeşitli alt yapı işlerinin Park ve Bahçeler Müdürlüğünce yapılması talep edilmiş, bunun üzerine Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından Başkanlık Makamına yazılmış olan 11.10.2018 tarihli ve E.911648 sayılı yazı ile söz konusu alt yapı işlerinin “Park ve Bahçelerin Onarımı ve Peyzaj İşleri Yapım İşi” kapsamında yaptırılması için “Olur” istenilmiş ve söz konusu talep Başkanlık Makamınca uygun bulunmuştur.

Park ve Bahçelerin Onarımı ve Peyzaj İşleri Yapım İşi’ne ilişkin hakediş ödemeleri incelendiğinde; 6 ayrı iş kalemine ait yeni birim fiyat tespit edildiği ve bu birim fiyatlar

üzerinden mevcut yükleniciye bu alt yapı işlerinin yaptırıldığı ve asıl iş kapsamında yapılması gereken bazı imalatların gerçekleştirilmediği görülmüştür.

Yapım İşleri Genel Şartnamesi’nin 22’nci maddesi hükmü uyarınca, yeni birim fiyat; proje değişikliği şartlarının gerçekleştiği hallerde, işin yürütülmesi aşamasında idarenin gerekli görerek yapılmasını istediği ve ihale dokümanında ve/veya teklif kapsamında fiyatı verilmemiş yeni iş kalemlerinin ve/veya iş gruplarının, sözleşme kapsamında yaptırılacak ilave işlerin, bedellerinin tespiti için yapılmaktadır.

Yeni birim fiyat rekabet şartlarından uzak, idare ile yüklenicinin anlaşması biçiminde gerçekleşmektedir. Ancak iş artışı veya proje değişikliğinin zorunlu olduğu durumlarda işin devam edebilmesi ve kamu yararının sağlanması adına yeni birim fiyat yapılması düzenlenmiştir. Yani sadece ilgili mevzuatta belirtilen istisnai haller için düzenlenmiş fiyat hesaplama yöntemidir.

Hâlihazırda yürütülen işle herhangi bir bağlantısı olmayan işlerin ihale kapsamına dâhil edilmesi ve bu işler için yeni birim fiyatlar oluşturulması, ihale ortamında rekabet sonucunda oluşacak görece düşük fiyatlar ile söz konusu işin yaptırılması yerine yüklenici ile rekabet ortamından uzak bir şekilde yapılan anlaşma ile işin yaptırılması anlamına gelmektedir.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, İdare tarafından; işlemin zorunluluktan kaynaklandığı, yapılan işlerin daha büyük zararların önüne geçilmesi amacıyla gerçekleştirildiği, yapılan bu işin sonuçlarının olumlu olduğu ifade edilmişse de bu durum yapılan işin hukuka aykırı olduğu gerçeğini değiştirmemektedir.

Ayrıca bulguda belirtilen ve aynı yükleniciye yaptırılabilecek iş artışlarına ilişkin koşullar göz önüne alındığında, ihalesi Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Park ve Bahçelerin Onarımı ve Peyzaj İşleri Yapım İşi”ne, Fen İşleri Müdürlüğü’nün teklifi ve Başkanlık Oluru ile “yağmursuyu ve atık su kanal imalatları işi” kalemlerinin eklenmesinin iş artışı kapsamında değerlendirilemeyeceği açıktır.

Sonuç olarak asıl işle hiçbir bağı bulunmayan işlerin mevcut iş kapsamına alınması ve ihale yapılmaksızın yeni birim fiyat yapılmak sureti ile mevcut yükleniciye gördürülmesi usulü, ihale ile ilgili kanuni düzenlemelerin hükümlerinin bertaraf edilmesi sonucu doğurmakta ve kamu kaynakların verimli kullanılmasını engellemektedir.