KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan Akce Gıda Turizm Taşımacılık İnşaat Hafriyat Taahhüt Sanayi ve Ticaret Limited Şirketinin şirket müdürü ve tek ortağı olan Kemal Yılmaz hakkında, İstanbul 4. Asliye Ceza Mahkemesinde 11.03.2024 tarihinde 2024/176 esas sayılı dosya numarası ile ihalelere fesat karıştırmak suçundan dava açıldığı, adı geçen kişi hakkında ihaleye fesat karıştırmak suçundan yargılamaların devam ettiği, bu nedenle anılan isteklinin yargılama sonuna kadar 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamındaki ihalelere katılamayacağı ve teklifinin hukuken geçerli olamayacağı, herhangi bir hak kaybına uğranılmaması için belirtilen kişi hakkında kamu davasının açılıp açılmadığının Kurum tarafından araştırılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun beşinci maddesinde “ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılması” ihalelerde uygulanacak temel ilkeler arasında sayılmıştır.

Aynı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikayet ve itirazen şikayet başvurusunda bulunabilirler. … Dilekçelerde aşağıdaki hususlara yer verilir: … d) Başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı deliller…” hükmüne yer verilmiştir.

Anılan hükme ilişkin olarak İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikayet başvurularında aranılacak şekil unsurları” başlıklı 11’inci maddesinde “…başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin başvuru dilekçelerinde belirtilmesi gerektiği düzenlendiğinden, başvuruda bulunulan hususların dilekçelerde somut bir biçimde, mevzuata aykırı bulunma sebepleri ile birlikte gösterilmesi gerekmektedir. İşlemin hangi unsurlarının hangi gerekçelerle hukuka aykırı olduğu belirtilmeksizin sadece mevzuata aykırı olduğu gibi soyut ve mesnetsiz iddialara yer verilmesi halinde başvurunun reddine ilişkin sorumluluk başvurana ait olacağından bu hususa dikkat edilmesi gerekmektedir.” açıklaması bulunmaktadır.

Anılan Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır.” hükmüne yer verilmiş, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 28.3. maddesinde bu işlemin tüm istekliler hakkında yapılması gerektiği belirtilmiştir. 58’inci maddede, yasaklamaya ilişkin usul ve esaslara yer verildikten sonra, 59’uncu maddenin ikinci fıkrasında “Bu Kanun kapsamında yapılan ihalelerden dolayı haklarında birinci fıkra gereğince ceza kovuşturması yapılarak kamu davası açılmasına karar verilenler ve 58 inci maddenin ikinci fıkrasında sayılanlar yargılama sonuna kadar Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılamaz. Haklarında kamu davası açılmasına karar verilenler, Cumhuriyet Savcılıklarınca sicillerine işlenmek üzere Kamu İhale Kurumuna bildirilir.” hükmüne yer verilmiştir.

Konuya ilişkin olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Teyit işlemleri” başlıklı 30.5’inci maddesinde “30.5.1 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrasında, ihale kararlarının ihale yetkilisince onaylanmadan önce idarelerin, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını Kurumdan teyit ederek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorunda oldukları belirtilmiştir. Buna göre teyit belgesi alınmaması halinde ihale sürecinin tamamlanması mümkün olmayacaktır. 30.5.2 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinde, sadece ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, 42 nci maddesinde de sadece ihale üzerinde kalan isteklinin yasaklı olup olmadığının Kurumdan teyit ettirilmesinden söz edilmiş ise de, 11 inci maddede ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılmamalarının sağlanmasının amaçlandığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple: I- Başvuru veya ihale tarihi itibariyle tüm aday ve istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir, II- Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir, III- Bu çerçevede yapılan teyit işlemi sonucunda; a) Başvuru veya ihale tarihi itibariyle haklarında ihalelere katılmaktan yasaklı kararı bulunan aday ve istekliler 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesi gereğince ihale dışı bırakılacak, geçici teminatı gelir kaydedilecek ve anılan Kanunun 17 nci maddesinin atıfta bulunduğu 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir. Yasaklama kararının başvuru veya ihale tarihinden sonra tesis edildiğinin tespiti halinde ise 28.1.8.2 maddesi gereğince işlemde bulunulacaktır. b) 4734 sayılı Kanunun 40 ıncı maddesinin sekizinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda ihale üzerinde bırakılan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci isteklinin ikisinin de yasaklı olduğunun tespiti durumunda ihalenin iptaline, anılan Kanunun 42 nci maddesinin birinci fıkrası uyarınca yapılacak yasaklılık teyidi sonucunda, ihale üzerinde bırakılan isteklinin yasaklı olması durumunda ihale kararının iptal edilmesine de karar verilecektir. c) Aday ve isteklilerin şahıs şirketi olmaları halinde ortaklarından herhangi birinin, sermaye şirketi olmaları halinde sermayelerinin yarısından fazlasına sahip ortakları veya hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortaklarının veya ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin başvuru veya ihale tarihi itibariyle yasaklı olduğunun tespit edilmesi halinde, yukarıda belirtilen müeyyideler dışında ayrıca 58 inci madde uyarınca ihalelere katılmaktan yasaklama kararı tesis edilecektir. ç) Hakkında kamu davası açılanlar 1/11/2012 tarihli ve 6359 sayılı Kamu İhale Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun gereğince 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamından çıkarıldığından, yapılan teyit sonucunda hakkında kamu davası açılan aday veya istekli durumunda olanların, anılan Kanunun 59 uncu maddesinde belirtilen yasağa rağmen ihaleye katılmış olduklarının tespiti halinde değerlendirme dışı bırakılması, ancak geçici teminatlarının gelir kaydedilmemesi ve idarece haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı verilmemesi gerekmektedir.” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: 29 NİSAN 2024 - 25 NİSAN 2025 TARİHLERİ ARASI 960.000 ÖĞÜN AYDIN MERKEZ VE İLÇE BİRİMLER ÖĞRENCİ VE PERSONEL İÇİN MALZEMELİ YEMEK HAZIRLAMA, DAĞITIM VE SONRASI HİZMETLERİ ALIMI İHALESİ b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: 960.000 Öğün Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Teknik Şartnamenin birinci maddesinde belirtilen öğrenci ve personel yemekhaneleridir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhale kararının onaylanması veya iptali” başlıklı 37’nci maddesinde “37.1. İhale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce, ihale üzerinde bırakılan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı Kurumdan teyit edilerek buna ilişkin belge ihale kararına eklenir. … ” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale komisyonunun 06.02.2024 tarihli kararına göre başvuruya konu ihalede 28 adet ihale dokümanı indirildiği, 10 istekli tarafından teklif sunulduğu, ihaleye teklif sunan 4 isteklinin tekliflerinin geçerli teklif olarak belirlendiği, ihalenin Akce Gıda Tur. Taş. İnş. Haf. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak başvuru sahibi Bircan Tem. ve Yem. Hiz. Tur. İnş. Nak. Hay. Gıda San. Tic. Ltd. Şti.nin belirlendiği görülmüştür.

Söz konusu ihale komisyonu kararına yönelik başvuru sahibinin 16.02.2024 tarihinde idareye şikâyet başvurusunda bulunduğu, idarenin 20.02.2024 tarihli işlemi ile şikâyeti uygun bulmadığı, başvuru sahibinin 01.03.2024 tarihinde Kurum kayıtlarına alınan dilekçesi ile ihale üzerinde bırakılan Akce Gıda Tur. Taş. İnş. Haf. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin yeterlik kriterlerini sağlamadığına ve teklifinin değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine yönelik itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, Kamu İhale Kurulu tarafından alınan 13.03.2024 tarihli ve 2024/UH.I-437 sayılı karar ile itirazen şikayet başvurusunun reddine karar verildiği görülmüştür. Ancak başvuru sahibi tarafından; gerek şikâyet başvurusunda, gerekse de itirazen şikâyet başvurusunda işbu başvuruya konu edilen iddialara yer verilmediği, dolayısıyla süresinde başvuru konusu edilmediği anlaşılmıştır.

Ayrıca, ilgili mevzuat hükümlerinde, hakkında yasaklama kararı bulunan veya hakkında kamu davası açılmış kişilerin ihalelere katılımının engellenmesi, katılmışsa da gerekli yaptırımların uygulanması için ihale süreci boyunca birden fazla teyit aşaması öngörülmüş, buna ilişkin sicilin Kamu İhale Kurumu tarafından tutulacağı ve henüz yasaklama kararı alınmayan ancak haklarında kamu davası açılan kişilere ilişkin bilgi ve belgenin Cumhuriyet Savcılıklarınca Kuruma bildirileceği ve sermaye şirketlerinde sermayenin yarısından fazlasına sahip ortaklar ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerin sorgulamaya konu edileceği anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan Akce Gıda Tur. Taş. İnş. Haf. Taah. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin yeterlik bilgileri tablosu incelendiğinde “Ortaklar ve Ortaklık Oranlarına/Üyelere/Kuruculara Ait Bilgiler” kısmında “Kemal Yılmaz, 31*********, 8000000,00/8000000,00” ve “Yöneticilere Ait Bilgiler”in “Kemal Yılmaz, 31*********, Müdür, Emin Yılmaz 32*********, Müdür,” şeklinde beyan edildiği görülmüştür.

EKAP üzerinden yapılan sorgulamada başvuruya konu ihalede, ihale tarihi itibarıyla tüm istekliler ve ihaleye katılan temsilcileri ile ortaklarına ilişkin, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ise ihale üzerinde bırakılan istekli ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi ile ihaleye katılan temsilcileri ile ortaklarına ilişkin yasaklılık teyidinin idare tarafından yapıldığı ve söz konusu isteklilerin ve kişilerin herhangi bir yasaklılık kaydının bulunmadığı görülmüştür.

Bununla birlikte başvuru sahibinin iddia ettiği hususun idare tarafından İstanbul 4. Asliye Ceza Mahkemesine gönderilen 19.03.2024 tarihli ve 513869 sayılı yazı ile sorulduğu, İstanbul 4. Asliye Ceza Mahkemesinin idareye göndermiş olduğu 19.03.2024 tarihli ve E.41807757-2024/176 sayılı yazısında; 2024/176 esas sayılı dosyasındaki suçun kumar oynanması için yer ve imkan sağlama olduğu, söz konusu esas dosyasında Kemal Yılmaz isminde bir taraf bulunmadığı bilgisinin verildiği görülmüştür.

Yapılan inceleme neticesinde, başvuru sahibi tarafından 15.03.2024 tarihinde farkına varıldığı belirtilen hususlara ilişkin iddiaların herhangi bir belge ile desteklenmediği, ayrıca itirazen şikayet başvuru dilekçesinde belirtilen ve ihale üzerinde bırakılan isteklinin şirket müdürü ve tek ortağı olan Kemal Yılmaz hakkında 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 11’inci maddesinde hüküm altına alınan ihaleye katılamayacak olanlar arasında olup olmadığının ve Kamu İhale Kanunu’nun 59’uncu maddesinde bulunan özel düzenlemeler uyarınca ihalelere katılıp katılamayacağının idare tarafından araştırıldığı ve bu kapsamda EKAP üzerinden yasaklılık teyitlerin yapıldığı, yapılan yasaklılık teyitlerinde herhangi bir kayda rastlanmadığı anlaşılmıştır. Bu itibarla, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.