KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, iş ortaklıklarının özel ortağı olan Makyal Enerji Sistemi San. A.Ş.nin %100 ortağı Hüsnü Sürgüt’ün 26.08.2023 tarihinden itibaren 1 yıl süre ile tüm ihalelerden yasaklı olduğu gerekçesiyle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasına karar verildiği, ayrıca aynı gerekçe ile iş ortaklığına ait geçici teminat mektubunun gelir kaydetme işleminin başlatıldığı, ancak Makyal Enerji Sistemi San. A.Ş.nin %100 ortağı konumunda bulunan Hüsnü Sürgüt’ün yasaklanması durumunun, Makintaş İnşaat ve Ticaret A.Ş.ye yasaklama kararı verilmesi ve Hüsnü Sürgüt’ün sermayesinin yarısından fazla ortağı olan Enkut İnşaat Anonim Şirketi’nde hissedar olduğu gerekçesiyle gerçekleştirildiği, ancak Hüsnü Sürgüt’ün Enkut İnşaat A.Ş.de (1 /50000 = % 0,02) hisseye sahip olduğu, yasaklama işleminin bu açıdan uygun olmadığı, bu nedenle de iş ortaklıklarının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminat mektubun gelir kaydedilme işleminin 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’na aykırı olduğu iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 Sayılı Kamu İhale Kanununun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır: … i) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılan. … j) 17 nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen…” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 11’inci maddesinde “Aşağıda sayılanlar doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamazlar: a) Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/4/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar. … f) (c), (d) ve (e) bentlerinde belirtilenlerin ortakları ile şirketleri (bu kişilerin yönetim kurullarında görevli bulunmadıkları veya sermayesinin % 10’undan fazlasına sahip olmadıkları anonim şirketler hariç). … Bu yasaklar, bunların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerlidir. … Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır: … e) 11 inci maddeye göre ihaleye katılamayacağı belirtildiği halde ihaleye katılmak. Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama ” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve belediyeler ile bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise İçişleri Bakanlığı tarafından verilir. Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Teyit işlemleri” başlıklı 30.5’inci maddesinde "…30.5.2 4734 sayılı Kanunun 40 inci maddesinde, sadece ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin, 42 nci maddesinde de sadece ihale üzerinde kalan isteklinin yasaklı olup olmadığının Kurumdan teyit ettirilmesinden söz edilmiş ise de, 11 inci maddede ihalelere katılmaktan yasaklanmış olanların hiçbir şekilde ihalelere katılmamalarının sağlanmasının amaçlandığı dikkate alındığında, ihale tarihi itibariyle ihaleye katılan tüm isteklilerin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığının sorgulanması ve teyit edilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır. Bu sebeple: Başvuru veya ihale tarihi itibariyle tüm aday ve istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir, “Yasaklılık teyidi yapılırken aday ve istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile başvuru veya teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacak ve Kurumdan teyit ettirilecektir, ” açıklaması yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8’inci maddesinde “…(9) Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulamaz.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “Ön inceleme konuları ve ön inceleme üzerine yapılacak işlemler” başlıklı 16’ncı maddesinde “(1) Başvurular öncelikle; a) Başvuru konusunun Kurumun görev alanında bulunup bulunmadığı, … h) Aynı kişi tarafından birden fazla ihaleye, birden fazla kişi tarafından aynı ihaleye veya birden fazla ihaleye tek dilekçe ile başvuruda bulunulup bulunulmadığı, ... yönlerinden sırasıyla incelenir.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhaleye katılamayacak olanlar” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. 4734 sayılı Kanunun 11 inci maddesinde ihaleye katılamayacağı belirtilenler ile 4734 sayılı Kanunun 53 üncü maddesinin (b) bendinin (8) numaralı alt bendi gereğince alınacak Bakanlar Kurulu Kararları ile belirlenen yabancı ülkelerin isteklileri doğrudan veya dolaylı ya da alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihaleye katılamazlar. 9.2. Bu yasaklara rağmen ihaleye katılan istekliler ihale dışı bırakılarak geçici teminatları gelir kaydedilir. Ayrıca, bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edilememesi nedeniyle bunlardan biri üzerine ihale yapılmışsa, teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.” düzenlemelerine yer verilmiştir.

Başvuru konusu ihalenin 24.04.2024 tarihinde yapıldığı, ihalede 33 doküman indirildiği, ihaleye 16 istekli tarafından teklif verildiği, 4 isteklinin çeşitli gerekçelerle tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, fiyat dışı unsur puanlaması uygulanarak ihalenin geçerli tekliflerden toplam puanı en yüksek olan Soysal Mühendislik İnş. A.Ş. üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Limanyol İnş. Maden. Müh. San. ve Tic. A.Ş. - Makyal Enerji Sistemi San. A.Ş. İş Ortaklığı’nın teklifinin ihale komisyonu kararında “…özel ortak Makyal Enerji Sistemi San. A.Ş.nin %100 ortağı konumunda bulunan Hüsnü Sürgüt’ün 26.08.2023 tarihinden itibaren 1 yıl süre ile tüm ihalelerden yasaklı olduğunun tespit edilmesi” gerekçesiyle teklifinin değerlendirme dışı bırakıldığı görülmüştür.

Gönderilen ihale işlem dosyasında ve yapılan incelemede Makyal Enerji Sistemi San. A.Ş.nin %100 ortaklık oranına sahip ortağının Hüsnü Sürgüt olduğu ve Kurum tarafından EKAP üzerinden Hüsnü Sürgüt’ün yasaklılık teyiti yapıldığında; anılan kişinin Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı tarafından verilmiş olan yasaklılık kaydının (28.08.2023 tarihinden 26.08.2024 tarihine kadar) bulunduğu görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 11’nci maddesine göre; anılan Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanların doğrudan veya dolaylı veya alt yüklenici olarak, kendileri veya başkaları adına hiçbir şekilde ihalelere katılamayacağı, bu yasağın, yasaklanmış olanların ortaklık ve yönetim ilişkisi olan şirketleri ile bu şirketlerin sermayesinin yarısından fazlasına sahip oldukları şirketleri için de geçerli olduğu, bu yasaklara rağmen ihaleye katılan isteklilerin ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği,

Aktarılan Tebliğ açıklamasına göre; ihale tarihi itibariyle tüm istekliler için, ihale kararı ihale yetkilisince onaylanmadan önce ihale üzerinde kalan istekli ve varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi için, sözleşmenin imzalanacağı tarihte ise sadece ihale üzerinde kalan istekli için ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacağı, yasaklılık teyidi yapılırken istekliler ile bunların şahıs şirketi olmaları halinde tüm ortakları, sermaye şirketi olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip ortakları ve hisseleri toplamı şirket sermayesinin yarısından fazlasını teşkil eden ortakları ile teklifi ya da sözleşmeyi imzalayan, başka bir ifade ile ihaleye katılan vekil ve temsilcilerinin de ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığı sorgulanacağı anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibi iş ortaklığının özel ortağı olan Makyal Enerji Sistemi San. A.Ş.nin tek ortağının Hüsnü Sürgüt olduğu, idare ve Kurum tarafından yapılan sorgulamalar neticesinde anılan kişi hakkında 26.08.2023 tarihinden başlamak üzere 1 yıl süre ile tüm ihalelere katılmaktan yasaklılık kaydına ulaşıldığı, aktarılan Kanun hükümleri gereğince haklarında ihalelere katılmaktan yasaklama kararı bulunan isteklilerin ihalelere katılamayacağı, bu yasağa rağmen ihaleye katılan isteklilerin ihale dışı bırakılarak geçici teminatlarının gelir kaydedileceği açık olduğundan yukarıda yer alan mevzuat hükümleri gereği başvuru sahibi iş ortaklığının özel ortağının tek ortağı olan Hüsnü Sürgüt’ün idarece yapılan yasaklılık teyiti neticesinde ihale tarihi itibarı ile yasaklı olduğunun tespit edilmesi üzerine ihaleye katılan başvuru sahibi iş ortaklığının teklifinin değerlendirme dışı bırakılması ve geçici teminatının gelir kaydedilmesine yönelik işlemlerin başlatılmasında mevzuata aykırılık bulunmadığı değerlendirildiğinden başvuru sahibinin bu yöndeki iddiası uygun bulunmamıştır.

Öte yandan başvuru sahibinin “Hüsnü Sürgüt’ün yasaklanması durumunun, Makintaş İnşaat ve Ticaret A.Ş.’ye yasaklama kararı verilmesi ve Hüsnü SürgüT’ün sermayesinin yarısından fazla ortağı olan Enkut İnşaat Anonim Şirketi’nde hissedar olması sebebi gerekçesiyle gerçekleştirildiği, ancak Hüsnü SürgüT’ün Enkut İnşaat A.Ş.’de (1 /50000 = % 0,02) hisseye sahip olduğu, yasaklama işleminin bu açıdan uygun olmadığı” yönündeki iddialarının başka bir ihale sonucu alınan yasaklama kararına yönelik olduğu,

Yukarıda aktarılan Kanun’un 54’üncü maddesi ile İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 16’ncı maddesinde, ihalelere yönelik başvurularda aynı dilekçe ile birden fazla ihaleye ilişkin başvuruların yapılamayacağı, aynı kişinin tek bir dilekçe ile tek bir ihaleye yönelik başvuruda bulunabileceği, başvuru sahibinin tek bir dilekçe ile birden fazla ihaleye ilişkin olarak Kuruma itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, anılan hususun Kanun’un 54’üncü maddesinde yer alan hüküm uyarınca Kuruma yapılan başvurularda aranan şekil unsurlarına uygun olmadığı,

Ayrıca, 4734 sayılı Kanun’un 58’inci maddesi kapsamında tesis edilen bir işlem olarak yasaklama kararının niteliği ve bu işlemin denetiminin Kanun’un 53’üncü maddesinde Kurum’un görev alanında sayılmadığı dikkate alındığında, Hüsnü Sürgüt hakkında tesis edilen yasaklama kararının kaldırılmasına ilişkin talebinin incelenmesi hususu bakımından Kurumun görev ve yetkisinin bulunmadığı, yasaklama kararına karşı idare mahkemelerinde dava açılması gerektiği anlaşıldığından bu yöndeki iddiasının görev yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.