KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen tüzel kişiliğin ortakları ile yöneticilerinin güncel olmadığı, son durumunu göstermediği, teklifinin yetkisiz kişilerce verildiği, vekâletnamesinin ve yetkilendirmesinin güncel olmadığı, bilançosunun istenilen oranları karşılamadığı, gelir tablosunun istenilen tutarı sağlamadığı, iş deneyim belgesinin benzer iş tanımına uygun olmadığı ve tutarının teklifinin %30’unu karşılamadığı, geçici teminat mektubunun süresinin uygun olmadığı ve tüzel kişiliğin ticaret unvanının açık ve doğru şekilde yazılmadığı,

2. Anılan isteklinin teklifi geçerli kabul edilirse kendilerinin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “İhale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabilecekler, bu Kanunda belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilirler. Şikâyet ve itirazen şikâyet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “Kurum itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. ...” hükmü,

Aynı Kanun’un “Yargısal inceleme” başlıklı 57’nci maddesinde “Şikâyetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihai kararlar Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebilir ve bu davalar öncelikle görülür.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Kurum tarafından inceleme” başlıklı 18’inci maddesinde “(1) İtirazen şikâyet başvuruları; ... b) İhale veya ön yeterlik dokümanının verilmesi, başvuruların veya tekliflerin sunulması, değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılmasıyla ilgili olarak ise, başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği yönünden incelenir. (2) Eşit muamele ilkesi yönünden yapılacak incelemede; dayanağı bakımından, itiraz edilen işlemin diğer aday veya isteklilere ilişkin olarak da Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine uygun şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğine bakılır.” hükmü,

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “Kurul kararlarına karşı başvuru” başlıklı 17’nci maddesinde “4734 sayılı Kanunun 57nci maddesi uyarınca Kurul kararları idari yargı mercilerinde dava konusu edilebileceğinden, hak kaybına uğranılmaması bakımından Kurul kararının yeniden incelenmesi talebiyle Kuruma başvuruda bulunulmaması önem arz etmektedir.” açıklaması yer almaktadır.

20.12.2023 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Güngör Kardeşler Tur Turizm İnşaat Emlak Otomotiv Tarım ve Petrol Ürünleri Tekstil Sanayi Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

Bunun üzerine ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Genol Gıda İnşaat Turizm Hayvancılık Nakliyat Taşımacılık Tekstil Dayanıklı Tüketim ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd. Şti. tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuştur.

Başvuru üzerine Kamu İhale Kurulu tarafından 25.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-203 sayılı kararında “İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen tüzel kişiliğin ortakları ile yöneticilerinin güncel olmadığı, son durumunu göstermediği, teklifinin yetkisiz kişilerce verildiği, vekâletnamesinin ve yetkilendirmesinin güncel olmadığı,
2. Anılan isteklinin bilançosunun istenilen oranları karşılamadığı,
3. Anılan istekli tarafından beyan edilen gelir tablosunun istenilen tutarı sağlamadığı,
4. Anılan isteklinin iş deneyim belgesinin benzer iş tanımına uygun olmadığı ve tutarının teklifinin %30’unu karşılamadığı,
5. Anılan isteklinin geçici teminat mektubunun süresinin uygun olmadığı, tüzel kişiliğin ticaret unvanının açık ve doğru şekilde yazılmadığı, ... A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. ... B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir. Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Güngör Kardeşler Tur Turizm İnşaat Emlak Otomotiv Tarım ve Petrol Ürünleri Tekstil Sanayi Ticaret Ltd. Şti.nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.” gerekçelerine yer verilerek düzeltici işlem belirlenmesine karar verilmiştir.

Akabinde anılan Kurul kararının gereklerinin yerine getirilmesini teminen 05.02.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Genol Gıda İnşaat Turizm Hayvancılık Nakliyat Taşımacılık Tekstil Dayanıklı Tüketim ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakılmasına karar verildiği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise herhangi bir isteklinin belirlenmediği görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat alıntılarından; ihale sürecindeki hukuka aykırı işlemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını iddia eden isteklilerin dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yolu olan şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabileceği, Kamu İhale Kurulu tarafından itirazen şikâyet başvurularının başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikâyet başvurusu üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar ile itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından incelendiği, Kurum tarafından verilen nihai kararların yargısal denetim yolu işletilerek mahkemelerde dava konusu edilebileceği anlaşılmaktadır.

Başvuru sahibi tarafından ihale üzerinde bırakılan Genol Gıda İnşaat Turizm Hayvancılık Nakliyat Taşımacılık Tekstil Dayanıklı Tüketim ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd. Şti.ne yönelik iddia edilen hususların daha önceki itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürülen iddialar olduğu, mevzuat gereği söz konusu iddiaların esasının eşit muamele ilkesi uyarınca diğer istekliler gibi Genol Gıda İnşaat Turizm Hayvancılık Nakliyat Taşımacılık Tekstil Dayanıklı Tüketim ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd. Şti. açısından da incelendiği ve herhangi bir mevzuata aykırılık bulunmadığı, Kurulun nihai kararı ile uyuşmazlığın idari başvuru aşaması bakımından sonuçlandığı ve Kurulca karara bağlanan hususların yeniden incelemeye alınmasına ilişkin hüküm bulunmadığı anlaşılmıştır.

Dolayısıyla başvuru sahibinin söz konusu iddialarının Kamu İhale Kurulunun 25.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-203 sayılı kararına itiraz niteliği taşıdığı ve Kamu İhale Kurumunun görev alanında bulunmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin anılan iddialarının görev yönünden reddedilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

2. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’nci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,

Aynı Kanun’un “İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “37 ve 38 inci maddelere göre yapılan değerlendirme sonucunda ihale, ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren isteklinin üzerinde bırakılır.” hükmü,

Aynı Kanun’un “Sözleşme yapılmasında isteklinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 44’üncü maddesinde “İhale üzerinde kalan istekli 42 ve 43 üncü maddelere göre kesin teminatı vererek sözleşmeyi imzalamak zorundadır. Sözleşme imzalandıktan hemen sonra geçici teminat iade edilir. Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale üzerinde kalan isteklinin geçici teminatı gelir kaydedilir. Bu durumda idare, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekli ile de Kanunda belirtilen esas ve usullere göre sözleşme imzalayabilir. Ancak ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli ile sözleşme imzalanabilmesi için, 42 nci maddede belirtilen on günlük sürenin bitimini izleyen üç gün içinde ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekliye 42 nci maddede belirtilen şekilde tebligat yapılır. Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibinin de sözleşmeyi imzalamaması durumunda ise, bu teklif sahibinin de geçici teminatı gelir kaydedilerek ihale iptal edilir.” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, teklif edilen fiyatların en düşük olanıdır.” düzenlemesine,

Aynı Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibine bildirim” başlıklı 42’nci maddesinde “İhale üzerinde bırakılan istekliyle sözleşmenin imzalanamaması durumunda, belirlenmiş ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif fiyatının ihale yetkilisince uygun görülmesi kaydıyla, bu teklif sahibi istekliyle sözleşme imzalanabilir.” düzenlemesine yer verilmiştir.

Kamu İhale Kurulunun 25.01.2024 tarihli ve 2024/UH.I-203 sayılı kararı üzerine alınan 05.02.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Genol Gıda İnşaat Turizm Hayvancılık Nakliyat Taşımacılık Tekstil Dayanıklı Tüketim ve Otomotiv Sanayi Ticaret Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise herhangi bir isteklinin belirlenmediği anlaşılmıştır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükmü ve İdari Şartname düzenlemelerinden; ihale komisyonunca isteklilerin teklifleri ihalede istenilen yeterlik kriterleri açısından değerlendirildikten sonra ihalenin ekonomik açıdan en avantajlı teklifi veren istekli üzerinde bırakılacağı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin belirlenmesi zorunluluğunun bulunmadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli ile sözleşme imzalanamaması durumunda kesinleşen ihale komisyonu kararında ekonomik açıdan en avantajlı ikinci sahibi olarak belirlenen istekli ile sözleşme imzalanmasının ihale yetkilisince teklif fiyatının uygun görülmesine bağlı olduğu anlaşılmıştır.

Başvuru konusu ihaleye ilişkin anılan Kurul kararı üzerine ihalenin 12.033.000,00 TL teklif veren geçerli teklif sahibi istekli üzerinde bırakıldığı, ihale konusu işe 16.425.000,00 TL teklif sunan başvuru sahibinin teklif fiyatı uygun görülmeyerek ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmediği, ihalelerde kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu olan idarelerin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibini belirleme zorunluluğunun bulunmadığı, dolayısıyla başvuru sahibinin ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmemesinin mevzuata aykırılık taşımadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü bulunmaktadır.

Başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde başvuru sahibinin iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için anılan Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin aktarılan hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün olmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.