Karar Künyesi
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; 29.05.2024 tarihinde EKAP’tan taraflarına tebliğ edilen kesinleşen ihale kararında sundukları aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunduğunun ancak yaklaşık maliyetin hatalı (fazla) hesaplandığının belirtildiği ve bu durumun düzeltici işlemle giderilemeyecek nitelikte işlemler olduğu gerekçesiyle bahse konu ihalenin iptal edildiğinin bildirildiği, yapılan bu açıklamanın mevzuata uygun olmadığı şöyle ki; tekliflerinin sınır değer altında kaldığı ve sınır değerin altında kalan isteklilere EKAP üzerinden “Aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazı gönderildiği, söz konusu yazıdan taraflarınca da aşırı düşük teklif savunmaya esas olan bazı analizlerin fazla olarak hesaplandığını belirledikleri ve bu hususun açıklama yapacak isteklilerin aleyhine bir durum olmasına rağmen aşırı düşük teklif açıklamalarını mevzuata uygun olarak idareye sundukları, bahse konu ihalede yaklaşık maliyetin 173.108.998,00 TL olarak açıklandığı, ancak komisyon kararında fazla hesaplanan kalemlerin düzeltilerek yeniden hesaplanması durumunda yaklaşık maliyetin 1.281.326,00 TL azalacağının ve 171.827.672,00 TL yeni yaklaşık maliyet hesaplandığının belirtildiği, yaklaşık maliyetin yanlış hesaplanması nedeniyle oluşan farkın sınır değer açısından önemli düzeyde olmadığı ve söz konusu ihalede yaklaşık maliyet hesabının idare tarafından yeniden hesaplanması durumunda da sınır değer altında kalan isteklilerin değişmediği, bu nedenle yaklaşık maliyetin hatalı belirlenmiş olmasının ihalenin sağlıklı şekilde sonuçlandırılmasına engel teşkil etmeyeceği ve herhangi bir işlem tesis edilmeden ihale sürecine devam edilmesi gerektiği ayrıca anılan kararda “Tasarruf Tedbirleriyle ilgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi” üzerine alınan 27.05.2024 tarihli ve 2024/DK. D-91 sayılı Kamu ihale Kurulu kararı uyarınca “ihale dokümanı içerisinde kontrol araçlarına ilişkin düzenlemeler yer aldığından ihalenin iptali gerekmektedir.” şeklinde gerekçeyle de bahse konu ihalenin iptal edildiği ancak söz konusu Kurul kararının yayımlandığı tarihin 27.05.2024 olduğu, bu tarihten sonra yapılacak ihaleleri kapsadığı, bu nedenle şikâyete konu ihalenin ilan (07.03.2024) ve (26.03.2024) ihale tarihi itibarıyla 2024/DK. D-91 sayılı karara tabi olmayacağı, öte yandan hukuk sisteminde yürürlüğe konulan tüm yasaların, genelgelerin, tebliğlerin ve yönetmeliklerin geriye doğru uygulanmayacağı, ayrıca söz konusu Genelgeye istinaden ihaleyi iptalin kamu yararına da aykırı olduğu, sonuç olarak ihalenin iptal kararının iptaline karar verilerek ihalenin uhdelerinde bırakılması gerektiği iddialarına yer verilmiştir.
İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü,
Aynı Kanun’un “Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir.” hükmü yer almakta olup, söz konusu maddenin gerekçesinde “Tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti gibi nedenlerle, ihale yetkilisinin onayından önceki herhangi bir aşamada ihale komisyonunun kararı üzerine idareye uluslararası mevzuata paralel bir şekilde ihaleyi iptal etme yetkisi verilerek, buna ilişkin hükümler düzenlenmiştir.” hükmü
Yine aynı Kanun’un “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54’üncü maddesinde “...Başvurular üzerine ihaleyi yapan idare veya Kurum tarafından gerekçeli olarak; a) İhale sürecinin devam etmesine engel oluşturacak ve düzeltici işlemle giderilemeyecek hukuka aykırılığın tespit edilmesi halinde ihalenin iptaline... karar verilir...” hükmü yer almaktadır.
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre miktar tespiti ve fiyat araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. … (4) İhale konusu işin bünyesine girecek veya yardımcı olarak kullanılacak malzeme, araç, teçhizat, makine ve ekipman gibi unsurların idare tarafından verilmesi durumunda; yaklaşık maliyet, bu unsurların bedeli hariç tutularak hesaplanır ve bu unsurların listesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinin ekine konulur. (5) İhale komisyonu tarafından yaklaşık maliyet teklif fiyatları ile birlikte açıklanır. Bu aşamadan önce yaklaşık maliyet açıklanamaz ve ilan edilemez. Pazarlık usulü ile yapılan ihalede ise yaklaşık maliyet, son yazılı teklifler ile birlikte açıklanır.” hükmü, Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktarların tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde “ (1) Yaklaşık maliyet hesabına esas miktarların tespiti için öncelikle aşağıda yer alan çalışmaların yapılması gereklidir: a) Arazi ve zemin etüdünün yapılması; uygulama projesi üzerinden anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde arazi ve zemin etüt çalışmalarının; ön ve/veya kesin proje üzerinden birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise, mümkün olan arazi ve zemin etüt çalışmalarının yapılmış olması zorunludur. b) Proje zorunluluğu; bina işlerinde uygulama projesi, diğer işlerin uygulama projesi yapılabilen kısımları için uygulama projesi, yapılamayan kısımları için kesin proje; doğal afetler nedeniyle uygulama projesi yapılması için yeterli süre bulunmayan işler ile ihale konusu işin özgün nitelikte ve karmaşık olması nedeniyle teknik ve malî özelliklerinin gerekli olan netlikte belirlenemediği durumlarda ise ön ve/veya kesin projenin hazırlanması ve yaklaşık maliyetin söz konusu projelere dayanılarak hesaplanması gerekir. c) Mahal listesi hazırlanması; ön, kesin veya uygulama projelerine dayalı olarak, işin bünyesindeki imalat kalemlerinin adını ve yapılacağı yerleri gösteren ve yaklaşık maliyetin hazırlanmasına esas teşkil eden mahal listeleri hazırlanır. ç) Metraj listelerinin hazırlanması; ihale konusu işe ait proje ve mahal listelerindeki ölçü ve tariflere göre işin bünyesine giren imalatların hangi kısımda ve ne miktarda yapılacağının belirlenmesi amacıyla; anahtar teslimi götürü bedel teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde iş kalemi ve/veya iş grubu, birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde ise iş kalemi şeklinde metraj listeleri düzenlenir. d) Birim fiyat ve imalat tariflerinin hazırlanması; Ön ve/veya kesin projeye dayalı olarak birim fiyat teklif almak suretiyle ihale edilecek işlerde, idareler, iş kaleminin adını, yapım şartlarını, ölçü yeri ve şeklini, birimini, birim fiyata dahil ve hariç unsurları ihtilafa meydan vermeyecek biçimde teknik olarak açıklayan birim fiyat tarifleri hazırlar...” hükmü,
Aynı Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 11’inci maddesinde “1)İş kalemi ve/veya iş grubu şeklinde tespit edilen imalat miktarlarının, Yönetmeliğin 10 uncu maddesine göre belirlenen ve yüklenici karı ve genel gider ihtiva etmeyen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutar KDV hariç olarak hesaplanır ve bulunan bu tutara % 25 oranında yüklenici kar ve genel gider karşılığı eklenmek suretiyle yaklaşık maliyet tespit edilir. (2)Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin hesap cetveli ve icmal tablosu hazırlayanlarca imzalanmak suretiyle ihale onay belgesine eklenir. (3) Yaklaşık maliyet, güncelliğini kaybetmesi halinde, ilk ilan veya davet tarihine kadar güncellenir.” hükmü,
Anılan Yönetmelik’in “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. (2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır. a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
- Yapım yönteminin ekonomik olması,
- Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
- Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü bulunmaktadır.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Aşırı düşük teklif sorgulaması öngörülen ihalelerde yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında yapılacak işlemler” başlıklı 38’inci maddesinde “ 38.1. İdare, yaklaşık maliyetin hesaplanması sırasında her bir iş kalemi/grubunun yaklaşık maliyete oranını tespit edecektir. Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemleri/grupları tutarlarının büyükten küçüğe sıralandığı ve oranların kümülatif toplamının da gösterildiği “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” ile iş kalemleri/gruplarına ait ayrıntılı analizler ve analiz girdilerinin tutarları itibarıyla küçükten büyüğe sıralanmış halini gösteren “sıralı analiz girdileri tablosu” hazırlanarak yaklaşık maliyet hesap cetveli kapsamında ihale onay belgesine eklenecektir. Sıralı iş kalemleri/grupları listesi oluşturulurken, iş kalemleri/grupları tutarlarının yaklaşık maliyete oranları, en yakın dört ondalık basamaklı sayıya getirilecek biçimde yuvarlanacak ve bu oranların toplamının, yuvarlama nedeni ile 1 den farklı olması dikkate alınmayacaktır.” açıklaması,
Anılan Tebliği’n “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.1. Yapım işleri ihalelerinde, 4734 sayılı Kanunun 36’ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan geçerli teklifler tespit edildikten sonra;
Yaklaşık maliyetin % 120’sinin üzerindeki ve % 40’ının altındaki teklifler dikkate alınmaksızın, geçerli tekliflerin aritmetik ortalaması ve standart sapması hesaplanır.
…
45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir.
…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
…
45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir…” açıklaması bulunmaktadır.
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü 181. (Kars), 182. (Kağızman), 183. (Ardahan) ve 184. (Iğdır) Şube Şeflikleri Sınırları Dâhilinde Sathi Kaplama Yapılması Yapım İşi b) Türü: Yapım işleri c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2024E04-230018 ( - Astarlı Sathi Kap. Yap. ve Agrega İhzaratı) d) Kodu: e) Miktarı: 600 dekar Bir Tabaka Astarsız Bitümlü Sathi Kaplama Yapılması, 200 dekar İki Tabaka Astarlı Sathi Kaplama Yapılması, 6.000 dekar Astarsız İki Tabaka Sathi Kaplama Yapılması, 50.000 ton PMT-PMAT Temel Yapılması, 20.000 ton Bitüm Nakli, 15.000 m³ Kazı Yapılması Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kars - Ardahan- Kağızman – Iğdır” düzenlemesi,
Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi
Aynı Şartname’nin 34’üncü maddesinde“34.1. İhale komisyonu kararı üzerine İdare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. 34.2. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum, bütün isteklilere gerekçesiyle birlikte derhal bildirilir.” düzenlemesi
Aynı Şartname’nin “Ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi” başlıklı 35’inci maddesinde “ 35.1. Bu ihalede ekonomik açıdan en avantajlı teklif, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirlenecektir.
35.1.1. Hesaplamada Kullanılacak Formül: Toplam Puan=Teklif Fiyatı Puanı + Fiyat Dışı Unsur Puanı
İsteklinin Toplam Puanı hesaplanırken;
Toplam Puan= ( (En Düşük Teklif Fiyatı / İsteklinin Teklif Fiyatı) X İdarece girilen Teklif Fiyat Puanı ) + Fiyat Dışı Unsur Puanı
Teklif Fiyat Puanı:50
Fiyat Dışı Unsur (FDU) Puanı:50
Aşağıda, teklif cetvelinde yer alan iş kalemlerinden seçilen kaleme/kalemlere ilişkin asgari ve azami oranlar belirlenmiştir. İsteklinin teklif cetvelinde seçilen bu kalemlere verilmiş olan teklifler, isteklinin kısma/ihaleye vermiş olduğu toplam teklife oranlanarak 100 ile çarpılacak, bulunan oran o kalem için belirlenen asgari oran ile azami oran arasında kalıyorsa istekli o kalem için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacaktır.
Bu işlem sırasında hesaplanan oranda herhangi bir yuvarlama işlemi yapılmayacaktır.
İş kalemlerinde gruplama yapılmış olması halinde, gruba dahil olan kalemlere istekli tarafından teklif edilen tutarların toplamının, isteklinin kısma/ihaleye vermiş olduğu toplam teklife oranlanarak 100 ile çarpılması sonucu bulunan oran, o grup için belirlenen asgari oran ile azami oran arasında kalıyorsa, istekli o grup için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacaktır. Bu işlem sırasında hesaplanan oranda herhangi bir yuvarlama işlemi yapılmayacaktır. Bu yönteme ilişkin işlemler, belirlenen bütün kalemler için isteklilerin teklif cetveli esas alınarak EKAP tarafından otomatik olarak yapılacak ve toplam fiyat dışı unsur puanları hesaplanacaktır…
İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması
Asgari Oran
Azami Oran
Fiyat Dışı Unsur Puanı
BİR TABAKA ASTARSIZ BİTÜMLÜ SATHİ KAPLAMA YAPILMASI (TİP-2) (KIRILMIŞ VE ELENMİŞ OCAK TAŞI İLE)
3,904%
5,856%
2,39
İKİ TABAKA ASTARLI SATHİ KAPLAMA YAPILMASI (TİP-1+TİP-3) (HERŞEY DAHİL)(İDARE MALI BİTÜM VE İDARE MALI SU BAZLI ASTAR İLE)(ASTAR TATBİKİ İDARE TARAFINDAN YAPILACAK)
2,248%
3,372%
1,38
İKİ TABAKA ASTARSIZ SATHİ KAPLAMA ONARIMI YAPILMASI (TİP-2 + TİP4) (HERŞEY DAHİL) (İDARE MALI BİTÜM İLE)
57,528%
86,292%
35,24
PMAT - PMT TEMEL YAPILMASI (FİNİŞER İLE SERİLMESİ VE TÜM NAKLİYELER VE HER ŞEY DAHİL)
12,528%
18,792%
7,67
BİTÜMÜN YOLA NAKLİ
1,408%
2,112%
0,86
TOPRAK İŞLERİ (HER CİNS VE KLASTAKİ ZEMİNDE KAZI YAPILMASI VE DEPO ALANINA NAKLİ)
2,384%
3,576%
1,46
…
” düzenlemesi bulunmaktadır.
Mevzuatın yukarıda yer alan hükümlerinden, mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirleneceği ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterileceği anlaşılmaktadır.
İdarece gönderilen ihale işlem dosyasında yer alan yaklaşık maliyet cetveli ve yaklaşık maliyetin dayanağı belgeler incelendiğinde; yaklaşık maliyetin KGM/6580-P, KGM/ASTARLI-P, KGM/ASTARSIZ/T2-T4, KGM/ATT-P, KGM/BİTÜM-P ve KGM/KAZI-P olmak üzere toplam 6 iş kaleminden oluştuğu, söz konusu iş kalemlerinden bazıları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyat pozlarının bazıları için ise idare tarafından oluşturulan özel pozların kullanılarak hesaplama yapıldığı, bu hesaplama sonucunda yaklaşık maliyeti oluşturan 6 paçal pozu oluşturan iş kısımlarının toplam tutarlarına icmal tablosunda yer verildiği, 173.108.998,00 TL yaklaşık maliyet hesaplandığı anlaşılmıştır.
Diğer taraftan, İdari Şartname’nin 35’inci maddesinde ekonomik açıdan en avantajlı teklifin, fiyatla birlikte fiyat dışı unsurlar da dikkate alınarak belirleneceğinin düzenlendiği, fiyat dışı unsur puanlaması için idare tarafından teklif cetvelinde yer alan tüm iş kalemleri için asgari ve azami oranların belirlendiği, istekli tarafından herhangi bir kalem için verilen teklifin isteklinin toplam teklifine göre oranı o kalem için belirlenen asgari ve azami oran arasında kaldığı takdirde o kalem için belirlenen fiyat dışı unsur puanını alacağı, diğer bir deyişle fiyat dışı unsur puanlamasının her bir kaleme ilişkin verilen teklifin toplam teklife oranlanmasıyla hesaplanacağı düzenlenmiştir.
28.05.2024 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararından itirazen şikâyete konu ihalenin Karayolları 18. Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “181 (Kars), 182 (Kağızman), 183 (Ardahan) ve 184 (Iğdır) Şube Şeflikleri Sınırları Dâhilinde Sathi Kaplama Yapılması Yapım İşi” olduğu, bahse konu ihaleye 20 isteklinin katıldığı, idarece geçerli teklifler esas alınarak sınır değerin 114.986.600,65 TL olarak hesaplandığı ve e-teklifi sınır değerin altında kalan 9 isteklinin olduğu, anılan isteklilere EKAP üzerinden 09.05.2024 tarihli “Aşırı düşük teklif açıklama talebi” konulu yazının gönderildiği, söz konusu yazı ekinde iş kalemlerine ilişkin analiz formatlarının, açıklama istenilecek analiz girdileri ile açıklama istenmeyen analiz girdilerinin ve açıklama istenecek 2 adet iş kaleminin (KGM/ASTARSIZ/T2-T4, KGM/ATT-P) yer aldığı,
Daha sonra teklifi sınır değerin altında kalan diğer istekli MRG Enerji İnş. San ve Tic. AŞ.nin idarenin aşırı düşük teklif sorgulama yazısına yönelik olarak 22.05.2024 tarihinde idareye“…Açıklama istenen KGM/ATT-P poz numaralı iş kaleminin alt analizlerinde yer alan nakliye girdilerinin miktarının hatalı belirlendiği KGM/ASTARSIZ/T2-T4 pozunda mıcırların yıkanması için su nakli analiz girdisi bulunmadığı.. analiz içeriğindeki miktarsal hataların açıklama istenilen analiz girdileri ile açıklama istenilmeyen analiz girdilerinde büyük farklar yaratacağı, bu farkların ihalede verdiğimiz teklif sonucunda aşırı düşük açıklama sunmamıza engel teşkil ettiği… ” gerekçeleriyle şikâyet başvurusunda bulunduğu, akabinde anılan istekli tarafından 28.05.2024 tarihinde “…Tasarruf Tedbirleriyle İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi üzerine alınan 27/05/2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı uyarınca da ihale dokümanı içerisinde kontrollük aracına ilişkin düzenlemeler yer aldığı tespit edilmiştir... Söz konusu düzenlemenin 27.05.2024 tarihli 2024/DK.D-91 sayılı Kurul kararına uygun olmadığı” gerekçesiyle de idareye şikâyet başvurusunda bulunulduğu,
Anılan isteklinin yaptığı şikâyet başvuruları üzerine idarece verilen 28.05.2024 tarihli cevabi yazıda “Suyun İş Başına Taşınması analiz girdisinin miktarsal kısmında 0,01 ton olması gereken değer 1,05 ton olarak; Suyun Plente Nakli analiz girdisinin miktarsal kısmında 0,043 ton olması gereken değer 1,05 ton olarak; Karışımın Plentten Serim Yerine Nakli analiz girdisinin miktarsal kısmında 1 ton olması gereken değer 1,05 ton olarak hesaplanmıştır. KGM/Astarsız/ T2-T4 No’lu pozda agregaların yıkanması ile ilgili su temini ve nakliyesine dair analiz oluşturulmadığı tespit edilmiştir. Sonuç olarak yukarıda açıklanan nedenlerin yaklaşık maliyete etkisinin söz konusu olacağı değerlendirilmektedir. Ayrıca; Tasarruf Tedbirleriyle İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi üzerine alınan 27/05/2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı uyarınca da ihale dokümanı içerisinde kontrollük aracına ilişkin düzenlemeler yer aldığı tespit edilmiştir.” ifadelerine yer verilerek, idare tarafından söz konusu hususların yeniden incelediği ve anılan istekli tarafından yapılan şikayet başvurularının uygun görüldüğü anlaşılmıştır.
İdarece şikâyet başvuruları üzerine yapılan inceleme ve tespitler neticesinde, 28.05.2024 tarihinde ihale komisyonu kararının alındığı görülmüştür. Anılan kararda “...yaklaşık maliyetin 1.282.326,00 TL azaldığı hesaplanmıştır. Dolayısıyla sınır değerin, fiyat dışı unsur puanlamasının, alt analizlerin, açıklama istenen ve istenmeyen analiz girdilerinin ve fiyat farkı oranları da değişeceği hatalı girdilerin düzeltici işlem tesis edilerek düzeltilmeyeceği… ayrıca Tasarruf Tedbirleriyle İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi üzerine alınan 27/05/2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı uyarınca da ihale dokümanı içerisinde kontrollük aracına ilişkin düzenlemeler yer aldığından ihalenin iptali gerekmektedir. Söz konusu ihaledeki yukarıda yer alan değerlendirmeler dikkate alınarak Kamu İhale Kanunu’nun 39. maddesi ve Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin 65’inci maddesi hükümleri doğrultusunda bütün tekliflerin reddedilerek ihalenin iptal edilmesine…” gerekçe gösterilerek bahse konu ihalenin ihale komisyonu tarafından iptal edildiği anlaşılmıştır.
28.05.2024 tarihinde onaylanan ihale komisyonu kararı incelendiğinde ise yaklaşık maliyet tutarının hatalı hesaplandığının ifade edildiği, söz konusu kararda sehven hesaplanan iş kalemlerinin KGM/6580-P, KGM/ASTARLI-P, KGM/KAZI-P, KGM/ATT-P ve KGM/Astarsız/T2-T4 olduğunun belirtildiği ve bu kalemlere ilişkin hatalı hesaplama gerekçelerinin ise “…
“KGM/6580-P Pozunda “Agreganın Depo Sahalarından Mıcır Sericiye Nakli” girdi miktarı 12,50 m3 olması gerekirken sehven 15,00 m3 olarak belirlenmiştir.19.100.1005 numaralı Ekskavatör’ün (210-259 EP- ½ yd3) 1 saatlik ücreti iş kaleminin alt analizlerinde 10.160.1026 numaralı motorin girdisi miktarının 3,591 kg olması gerekirken yaklaşık maliyet hazırlama programının hatasından dolayı 10,00 kg alındığı tespit edilmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde, KGM/6580-P pozunun ihale birim fiyatı 14.087,06 TL olarak hesaplanmış olup 14.065,29 TL olması gerektiği tespit edilmiştir.
KGM/ASTARLI-P Pozu İçin agregaların yıkanması ile ilgili su temini ve nakliyesine dair analizlerin oluşturulmadığı tespit edilmiştir. 19.100.1005 numaralı Ekskavatör’ün (210-259 E1P-24 yd3) 1 saatlik ücreti iş kaleminin alt analizlerinde 10.160.1026 numaralı motorin girdisi miktarının 3,591 kg olması gerekirken yaklaşık maliyet hazırlama programının hatasından dolayı 10,00 kg alındığı tespit edilmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde, KGM/ASTARLI-P pozunun ihale birim fiyatı 24.305,96 TL olarak hesaplanmış olup 24.396,74 TL olması gerektiği tespit edilmiştir.
KGM/Astarsız/T2-T4 Pozu İçin agregaların yıkanması ile ilgili su temini ve nakliyesine dair analizlerin oluşturulmadığı tespit edilmiştir. 19.100.1005 numaralı Ekskavatörün’ün (210-259 HP-2 1/2 yd3) 1 saatlik ücreti iş kaleminin alt analizlerinde 10.160.1026 numaralı motorin girdisi miktarının 3,591 kg olması gerekirken yaklaşık maliyet hazırlama programının hatasından dolayı 10,00 kg alındığı tespit edilmiştir. Yapılan incelemeler neticesinde, KGM/Astarsız/T2-T4 pozunun ihale birim fiyatı 20.746,14 TL olarak hesaplanmış olup 20.845,94 TL olması gerektiği tespit edilmiştir.
KGM/ATT-P pozu için KGM/ATT-P pozunun alt analizlerinde “Suyun İş Başına Taşınması (A: 1, Mort: 2000 m) (F =A x 0.00017 x K x ^M)” girdisi miktarı 1,05 olarak belirlenmiştir. Paçal pozu oluşturan analizlerin incelenmesi neticesinde; “KGM/15.047-Arazöz ile Sulama” pozu girdisinin 1,05 olarak hesaplanan değerin sehven belirlendiği, 0,01 olması gerektiği ve bu nedenle KGM/ATT-P iş kaleminin fazla hesaplandığı anlaşılmıştır. Suyun Plente Nakli alt analizinde (A: 1, Mort: 500 m) (F = A x 0.00017 x K x ^M) analiz girdisi miktarı 1,05 olarak belirlenmiştir. Paçal pozu oluşturan “KGM/6100/3-Plent-miks temel yapılması” ve “KGM/6100/3-l-Plent-miks alttemel yapılması” pozlarının analizlerin incelenmesi neticesinde; kırılmış malzeme miktarının 0,957 ton olduğu, kantar ile tartılan malzeme miktarının 1,00 ton olarak belirtildiği, analiz girdi miktarının 0,043 olması gerekirken 1,05 olarak belirtildiği ve KGM/ATT-P iş kaleminin fazla hesaplandığı anlaşılmıştır. Karışımın Plentten Serim Yerine Nakli alt analizinde (A: 1, Mort: 50 km) (F = A x 0.00017 x K x ^M)” girdisi miktarı 1,05 olarak belirlenmiştir. Serim yerine taşınması gereken malzemenin 1,05 olarak belirtildiği ancak 1,00 ton olması gerektiği, hakediş ödemelerinde sorun yaşanacağı ve KGM/ATT-P iş kaleminin fazla hesaplandığı anlaşılmıştır. -19.100.1005 numaralı Ekskavatörün’ün (210-259 HP-2 14 yd3) 1 saatlik ücreti iş kaleminin alt analizlerinde 10.160.1026 numaralı motorin girdisi miktarının 3,591 kg olması gerekirken yaklaşık maliyet hazırlama programının hatasından dolayı 10,00 kg alındığı tespit edilmiştir. -Yapılan incelemeler neticesinde, KGM/ATT-P pozunun ihale birim fiyatı 521,49 TL olarak hesaplanmış olup 496,03 TL olması gerektiği tespit edilmiştir.
KGM/KAZI-P Pozu İçin 19.100.1005 numaralı Ekskavatörün’ün (210-259 HP-2 ½ yd3) 1 saatlik ücreti iş kaleminin alt analizlerinde 10.160.1026 numaralı motorin girdisi miktarının 3,591 kg olması gerekirken yaklaşık maliyet hazırlama programının hatasından dolayı 10,00 kg alındığı tespit edilmiştir. -Yapılan incelemeler neticesinde, KGM/KAZI-P pozunun ihale birim fiyatı 343,75 TL olarak hesaplanmış olup 306,33 TL olması gerektiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak yaklaşık maliyet 1.281.326,00 TL azaldığı hesaplanmıştır. ….” şeklinde ifade edilerek bahse konu ihalenin iptal edildiği görülmüştür.
Yukarıda anılan mevzuat hükümlerine göre ihale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olsa da idarelere kanun ile verilen bu takdir yetkisi, takdir hakkının kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı kullanılması gerektiği, tekliflerin yaklaşık maliyete kıyasla çok yüksek olması veya yaklaşık maliyete göre çok yüksek olmamakla birlikte mevcut ödeneğin verilen teklifleri karşılayamaması, sunulan bütün tekliflerin ilgili idarece hazırlanan şartnamelerde yer alan yeterlik koşullarını karşılamaması ve Kanunun temel ilkelerine uygun olmayan durumların tespiti, tesis edilen iptal işleminin gerekçelerinin açıkça ortaya konulması gibi nedenlerle sınırlandırılmıştır.
Bu çerçevede söz konusu ihaleye ilişkin idarece yapılan tespitler neticesinde yaklaşık maliyeti oluşturan toplam 6 iş kaleminden 5 iş kalemini oluşturan (KGM/6580-P, KGM/ASTARLI-P, KGM/KAZI-P, KGM/ATT-P ve KGM/Astarsız/T2-T4) pozlarına ait bazı analizlerde miktarların hatalı (fazla) olarak hesaplandığı, bazı analiz girdilerinde ise (agrega yıkanmasına ilişkin su temini ve buna ilişkin nakliye hesabı, agreganın taşınması vb.) nakliye hesaplarının dikkate alınmadığı dolayısıyla yaklaşık maliyet hesabına dahil edilmediği anlaşılmıştır. Bu doğrultuda yaklaşık maliyetin hatalı hesaplandığının idarece gerekçeleriyle ortaya konulduğu anlaşılmıştır. Bu durumun sınır değerin doğru tespiti, aşırı düşük teklif sorgulamasının doğru yapılması, fiyat dışı unsur hesabı ve fiyat farkı üzerinde etkisi bulunduğu hususlarının idarenin iptal gerekçeleri arasında yer aldığı, söz konusu aykırılığın aşırı düşük teklif açıklaması istenilen isteklinin idareye yaptığı şikâyet başvurusu üzerine ortaya çıktığı, ayrıca bu hususun başvuru sahibi tarafından da kabul edildiği anlaşılmıştır.
Öte yandan hatalı hesaplanan ve yaklaşık maliyeti oluşturan 2 adet iş kaleminin (KGM/ASTARSIZ/T2-T4, KGM/ATT-P) açıklama istenilen teklifin önemli bileşenleri olarak belirlendiği tespit edilmiştir.
Yine iptal gerekçeleri arasında Tasarruf Tedbirleriyle İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi üzerine alınan 27/05/2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı Kamu İhale Kurulu kararı uyarınca ihale dokümanı içerisinde kontrol şefliği emrinde çalışacak araçlara ilişkin düzenlemenin yer aldığı sayılarak ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır.
Söz konusu iptal gerekçesine ilişkin olarak yapılan inceleme ise aşağıdaki gibidir.
17 Mayıs 2024 tarih ve 32549 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan tasarruf tedbirlerine ilişkin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde, “…GENEL İLKELER Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir. …. DİĞER HUSUSLAR … Bu Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirler alınacak, her kademedeki yönetici tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacaktır. … Bu Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacaktır. Ancak kamu idareleri Cumhurbaşkanlığından izin talebinde bulunmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığından görüş alacaktır. Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatlan, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin talepleri münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderilecektir. İl özel idareleri ve belediyeler bakımından izin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verilecektir. Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir. Genelgenin yayımından önce yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde, bu Genelge kapsamına giren hususlarla ilgili münferit olarak izin alınmış iş ve işlemler için bu Genelgenin yayımı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde yeniden izin alınacaktır...” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Kamu İhale Kurulu’nun “İhale dokümanında ihale konusuyla ilgisi olmayan araç, makine, ekipmanların istenmesi” konulu 27.05.2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı kararı ile “2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde, açıklanan tedbirlerin uygulanmasının hassasiyetle takip edileceği, denetleneceği, raporlanacağı ve aykırı hareket edenler hakkında gerekli yaptırımların uygulanacağının ve her kademedeki yöneticinin tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olduğunun vurgulandığı; bu çerçevede Genelgedeki “İhale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgili olmayan unsurların dahil edilemeyeceği” hususuna ilişkin olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun temel ilkeleri ile Genelgedeki kapsam ve açıklamalar çerçevesinde; 1- 4734 sayılı Kanun kapsamındaki ihalelerin ihale dokümanlarında (idari şartname, sözleşme tasarısı, işin projesini de kapsayan teknik şartname ile birim fiyat tarifleri dahil gerekli diğer belge ve bilgilerde) sözleşme konusu işlerin kontrolü, takibi vb. amaçlarla idarenin kullanımı için alım ya da yapım konusu ile ilgisi olmayan araç, makine ve ekipmanın (kontrollük, makam hizmetleri gibi yerlerde kullanılacak araçlar, bilgisayar, telefon, tablet vb.) yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenleme yapılmamasına, 2- İhale dokümanlarında (idari şartname, sözleşme tasarısı, işin projesini de kapsayan teknik şartname ile birim fiyat tarifleri dahil gerekli diğer belge ve bilgilerde) sözleşme konusu işlerin kontrolü, takibi vb. amaçlarla idarenin kullanımı için alım ya da yapım konusu ile ilgisi olmayan araç, makine ve ekipmanın (kontrollük, makam hizmetleri gibi yerlerde kullanılacak araçlar, bilgisayar, telefon, tablet vb.) yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenleme yapılmış olan ve devam eden ihalelerde; a) 4734 sayılı Kanunun 29 uncu maddesine göre zeyilname düzenlenerek bu yöndeki düzenlemelerin ihale dokümanlarından çıkarılmasına, b) Zeyilname yapılması imkânının bulunmaması halinde söz konusu Genelgede yer alan “…Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir …” düzenlemesi uyarınca ihalenin iptaline karar verilmesine,…” şeklinde karar verilmiştir.
Teknik Şartname’nin “Diğer konular” başlıklı 3’üncü maddesinde “3.3.16.Yüklenici firma, işin kesin kabul bitim tarihine kadar kontrol şefliği emrine en az 2022 model, 1 (bir) adet binek araç (otomatik vites, LPG’li olmayan) ve en az 2022 model 1 (bir) adet pikap (4x4, otomatik vites, LPG’li Olmayan) temin edecek ve bu araçların her türlü işletme masrafını (şoför, yakıt, bakım vs. giderleri) karşılayacak olup masraflar teklif fiyatına dahil edilmiş sayılacaktır. Temin edilen araçlar idarenin onayından geçmek zorundadır. Onay almayan araç çalıştırılmayacak, yerine bir başka araç temin edilecektir. Yüklenici firma, araçları işe başlama tarihinden itibaren 15 (onbeş) gün içerisinde İdareye teslim edecek, teslim edilmemesi halinde her bir araç için gecikme cezası olarak 7500 TL/Gün hakedişinden kesinti yapılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.
Resmi Gazetede 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan anılan Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde yer verilen düzenlemelerden; Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin gözden geçirileceği ve Genelge hükümlerine uygun olmayan ihalelerin iptal edileceği,
Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacağı,
Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatlan, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin taleplerinin münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderileceği, il özel idareleri ve belediyeler bakımından ise izin talebinin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verileceği,
Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirlerin alınacağı, her kademedeki yöneticinin tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacağı,
Genelge hükümlerinin bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından hassasiyetle izleneceği ve denetleneceği, aksine hareket edenler hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacağı, bu yöneticilerin Genelgenin uygulanmasından öncelikle sorumlu olacağı anlaşılmaktadır.
Kamu İhale Kurulu’nun 27.05.2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı kararından ise anılan Genelgedeki 4734 sayılı Kanun kapsamındaki ihalelerin ihale dokümanlarında sözleşme konusu işlerin kontrolü, takibi vb. amaçlarla idarenin kullanımı için alım ya da yapım konusu ile ilgisi olmayan araç, makine ve ekipmanın (kontrollük, makam hizmetleri gibi yerlerde kullanılacak araçlar, bilgisayar, telefon, tablet vb.) yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenleme yapılmaması gerektiğinin anlaşıldığı ancak bu yönde bir düzenleme yapılmış ve devam eden ihalelerde ise zeyilname yapılması imkânının bulunmaması halinde söz konusu Genelgede yer alan “…Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir …” düzenlemesi uyarınca ihalenin iptaline karar verilmesine,…” şeklinde idarelerce işlem yapılması gerektiği anlaşılmıştır.
Teknik Şartname’nin 3’üncü maddesinde yüklenici firma tarafından, işin kesin kabul tarihine kadar ihale konusu iş kapsamında kontrollük hizmetinde kullanılmak üzere, 1 (bir) adet binek araç (otomatik vites) ve 1 (bir) adet pikap (4x4, otomatik vites) aracın kullanılacağı, söz konusu araçlarla ilgili tüm masrafların (şoför, yakıt, bakım vs. giderleri) yükleniciye ait olduğunun belirtildiği ve bu masrafların teklif fiyatına dahil giderlerden olduğu düzenlemesinin yer aldığı anlaşılmıştır.
Yapılan incelemede ihale dokümanında kontrol şefliği tarafından kullanılmak üzere 1 (bir) adet binek araç ve 1 (bir) adet pikap aracın yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenlemenin yer aldığı, şikayete konu ihalenin anılan Genelge yayımlandığı tarih itibarıyla teklif değerlendirme aşamasında olduğu dolayısıyla zeyilname yapılma imkânının bulunmadığı anlaşılmış olup, idare tarafından 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi üzerine alınan 27/05/2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 sayılı Kamu İhale Kurulu kararında belirtildiği “…b) Zeyilname yapılması imkânının bulunmaması halinde söz konusu Genelgede yer alan “…Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir …” düzenlemesi uyarınca ihalenin iptaline karar verilmesine,…” düzenlemesi uyarınca iptal edildiği, ihalenin iptal gerekçesinin mevzuata uygun olduğu anlaşılmış olup, başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Aktarılan mevzuat hükümlerine göre yaklaşık maliyetin doğru tespit edilmesi ihale sürecinin aksamadan yürütülmesini sağlamaktadır. İhalenin ilânına ilişkin sürelerden, ihalenin yapılma usulüne, ihaleye katılımda sunulması istenilebilecek belgelerden, ihaleye yabancı isteklilerin katılıp katılamayacağına, aşırı düşük teklif sınır değerinden, açıklama istenen analiz girdilerinden ve açıklama istenmeyen analiz girdilerinden, aşırı düşük teklif açıklamalarının değerlendirilmesine vb. birçok konuda yaklaşık maliyetin doğru tespit edilmesi gerekliliği öngörülmekte ise de, yaklaşık maliyette tespit edilen her hatanın ihalenin iptaline gerekçe oluşturmayacağı, bu kapsamda, yapılan hatanın esasa etkisinin bulunup bulunmadığı göz önüne alınarak yaklaşık maliyetin etkilediği unsurlar bakımından değerlendirilmesi ve ihalenin sonuçlandırılması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bununla birlikte dokümanda kontrol şefliği emrinde çalışacak araçlara ilişkin düzenlemenin yer alması nedeniyle anılan Genelgeye istinaden alınan 2024/DK.D-91 sayılı Karar uyarınca iptal edilmesi gerektiği ancak 28.05.2024 tarihli ihale komisyonu kararıyla söz konusu gerekçeyle de şikâyete konu ihalenin iptal edildiği anlaşılmıştır. Bu itibarla gelinen aşamada ihalenin iptaline karar verildiği yukarıda yer verilen tespitler çerçevesinde yaklaşık maliyetin yeniden hesaplanmasına ve bunun sonucunda ihaleye etkisinin yeni bir işlemle giderilebilecek bir aykırılık olarak değerlendirme yapılmasına gerek olmadığından ihalenin iptal edilmesi işleminin mevzuata uygun olduğu anlaşılmış olup başvuru sahibinin söz konusu iddiası yerinde görülmemiştir.
Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.