KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1. İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda geçici teminat mektubuna ilişkin ayırt edici numaranın belirtilmediği, iş ortaklıklarında bir ortağın geçici teminat mektubunu karşılaması yeterli olmakla birlikte her iki ortağın da teminat mektubuna ilişkin ayırt edici numarayı beyan etmeleri gerektiği, geçici teminat tutarlarının yeterli olmadığı,

2. İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan bilanço bilgileri tablosundaki oranların mevzuatta belirlenen oranları karşılamadığı, iş hacmine ilişkin esas alınması istenen yıllar ile beyan edilen yıllar arasında uyumsuzluk olduğu,

3. İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, Şöyle ki;

a) Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin üzerine meslek mensubu tarafından yer verilmesi gereken ibarenin yazılmadığı, iletişim bilgileri belirtilmek suretiyle kaşelenmediği, fiyat tekliflerinde teklifi veren firma ile tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu arasında TURMOB tam tasdik sözleşmesi veya meslek mensubunun beyannameleri imzalamaya yetkili olduğuna dair belgenin sunulmadığı, makinelerinin kendilerine ait olduğunu tevsik eder belge olarak sunulan fatura ve ruhsatları tasdik eden meslek mensubuna ait imza beyannamelerinin sunulmadığı,

b) Fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifine konu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmadığı, fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınmadığı, buna ilişkin belgelerin sunulmadığı, fiyat teklifleri ile sunulan satış tutarı tespit tutanaklarındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarı bölümlerinde mamülün/malın adı ile faturalardaki satışı yapılan mamülün/malın adlarının aynı olmadığı,

c) Fiyat tekliflerinin ekinde bulunan satış tutarı tespit tutanağında belirtilen geçici vergi beyanname dönemi ve yılının hatalı olduğu, beyan edilen fatura dönemleri ile uyumlu olmadığı, idare tarafından bu hususa ilişkin olarak, ihale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi yönünden; “satış tutarı tespit tutanağında geçici vergi beyanname dönemine ilişkin 2022 yılı (4-6) döneminin beyan edildiği ancak tutanağın Fatura Bilgileri Bölümünde 10.04.2023, 31.06.2023, 30.06.2023 ve 30.06.2023 tarihli 4 adet faturanın sunulduğu, söz konusu faturalardan geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılı 2. Dönemine ait olduğu”, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı yönünden ise; “satış tutarı tespit tutanağında geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılı 2. Dönemi olarak beyan edildiği” gerekçe gösterilmek suretiyle başvurularının reddedildiği, ihale tarihine göre son geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılının 3’üncü dönemi olduğu, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin ise 2023 yılının 2’nci dönemi olduğu, ihale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından 2022 yılının (4-6 dönemi) beyan edildiği, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan fatura tarihleri ile tutanaklarda belirtilen geçici vergi beyanname döneminin birbirleriyle uyumlu olmadığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı yönünden şikayet başvurusuna verilen cevapta satış tutarı tespit tutanağında geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılının 2’nci dönemi olarak beyan edildiği hususunun belirtildiği, ancak fatura bilgileri tablosuna ilişkin bir değerlendirme yapılmadığı, faturaların beyan edilen geçici vergi beyanname dönemine ait olup olmadığı yönündeki itirazlarının karşılanmadığı, üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin ekinde bulunan satış tutarı tespit tutanağında belirtilen geçici vergi beyanname dönemine ait tüm faturaların beyan edilmediği, beyan edilen geçici vergi beyanname dönemine ilişkin fiyat teklifine konu tüm faturaların fatura bilgileri tablosunda sunulmasının zorunlu olduğu, bu durumun ortalama birim maliyet hesabını ve buna bağlı olarak fiyat teklifinin ortalama birim maliyetin altında olup olmadığını da ilgilendirdiği, idarenin söz konusu hususa ilişkin gerekli araştırmayı yapmadığı,

d) Açıklama istenen mazot (motorin) girdisine ilişkin sunulan fiyatların EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında olduğu, söz konusu iddianın idare tarafından “Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.6 ncı maddesinde analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmadığı” gerekçesiyle reddedildiği, söz konusu istekliler tarafından “BTK-1 Açıkta Her Türlü Kazı Dolgu Yapılması ve Artan Kazının Depo Sahalarına Nakli”, “BTK-2 Ocak Taşı ile İstifli Taş Dolgu Yapılması” ve “BTK-9 Betonarme Direkli Dikenli Tel Çit Yapılması(nakliyeler dahil)” iş kalemlerine ait sıralı analiz girdilerinde yer alan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde olan “Mazot (motorin) (kg/TL)” girdisine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığının 2023/2. Dönemine ait 10.160.1026 poz numaralı “Mazot (motorin) (TL/kg)” rayiç bedeli olan 23,77 TL’nin beyan edildiği, belirtilen bedelin EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’nın altında olduğu, akaryakıt girdisine ilişkin Kamu İhale Genel Tebliği’nde özel düzenlemenin yer aldığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Geçici teminat” başlıklı 33’üncü maddesinde “İhalelerde, teklif edilen bedelin % 3’ünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. …” hükmü,

Anılan Kanun’un “Teminat Mektupları” başlıklı 35’inci maddesinde “Bu Kanun kapsamında verilecek teminat mektuplarının kapsam ve şeklini tespite Kamu İhale Kurumu yetkilidir. 32’nci maddeye göre belirlenen tekliflerin geçerlilik süresinden en az otuz gün fazla süreli olmak kaydıyla, geçici teminat mektuplarında süre belirtilir. Teklif geçerlilik süresinin uzatılması halinde, geçici teminat mektuplarının süresi de aynı süre ile uzatılır. Kesin teminat mektuplarının süresi ihale konusu işin bitiş tarihi dikkate alınmak suretiyle idare tarafından belirlenir. İlgili mevzuatına aykırı olarak düzenlenmiş teminat mektupları kabul edilmez.” hükmü,

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Teminatlar” başlıklı 56’ncı maddesinde “(1) İhalelerde, teklif edilen bedelin yüzde üçünden az olmamak üzere, istekli tarafından verilecek tutarda geçici teminat alınır. … (4) Teminat mektuplarının kapsam ve şeklinin, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan standart formlara uygun olması zorunludur. Standart formlara uygun olarak düzenlenmemiş teminat mektupları geçerli kabul edilmez. İstekli tarafından sunulacak geçici teminatın Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınması durumunda, mektuba kuruluş tarafından verilen ayırt edici numaranın sunulmayacak belgeler tablosunda belirtilmesi yeterlidir. … (7) İsteklinin ortak girişim olması halinde toplam teminat miktarı, ortaklık oranına veya işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarlarına bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir. Ancak ortaklardan herhangi biri tarafından Kanun kapsamındaki idarelere taahhüt edilenler dışında yurt dışında gerçekleştirilen işler için düzenlenen iş bitirme belgesinin kullanılması durumunda, belgeyi kullanan ortak tarafından ilgisine göre iş ortaklıklarındaki hissesi oranında veya konsorsiyumlarda işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarının toplam teklif tutarına karşılık gelen oranda geçici ve kesin teminat verilmesi zorunludur.” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Elektronik ihale” başlıklı 60/A maddesinde “(1) İhaleler, e-teklif alınmak suretiyle bu maddeye uygun olarak yapılabilir. (2) Bu maddede hüküm bulunmayan hallerde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin uygun olan hükümleri, yoksa bu Yönetmelik hükümleri uygulanır. Ancak e-anahtarlar teklif ile birlikte ihale tarih ve saatine kadar gönderilir ve teklifler ihale tarih ve saatinde ihale komisyonu tarafından EKAP üzerinde açılır. (3) Bu ihalelerde, Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin ekinde bulunan “Yeterlik Bilgileri Tablosu Sunulan ve Tekliflerin Elektronik Ortamda Alındığı İhalelerde Uygulanacak Tip İdari Şartname” ve ilgili yönetmelikler ekinde bulunan diğer standart formlar kullanılır ve EKAP üzerinden e-teklif şeklinde gönderilmeyen teklifler kabul edilmez. … (6) Geçici teminat mektupları Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliğinin 21 inci maddesinin ikinci fıkrasına uygun olarak alınır ve mektuba ilişkin ayırt edici numara yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir. Bu maddeye uygun olarak alınmayan geçici teminat mektupları geçerli kabul edilmez. Geçici teminat mektubu dışındaki teminatların saymanlık ya da muhasebe müdürlüklerine yatırıldığına ilişkin bilgiler de aynı şekilde yeterlik bilgileri tablosunun ilgili bölümünde belirtilir. … (8) Tekliflerin açılması ve değerlendirilmesine ilişkin tutanaklar EKAP üzerinde hazırlandıktan sonra, çıktısı alınarak ihale komisyonu üyeleri tarafından imzalanır ve her oturum kapatılmadan önce bilgiler EKAP’a kaydedilir. (9) İhale dokümanında belirtilen geçici teminat mektubu, katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin değerlendirme, istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgelerden; EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanarak temin veya teyit edilebilenler için, sorgulama sonucunda elde edilen bilgiler; belirtilen yöntemle temin veya teyit edilemeyenler için ise yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen bilgiler esas alınarak yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ihalede öngörülen şartları sağlamadığı anlaşılan teklifler değerlendirme dışı bırakılır. Yeterlik sertifikası üzerinden yeterlik tespiti yapılan ihalelerde ise, ihale dokümanında belirtilen katılım belgeleri ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin değerlendirme, yeterlik sertifikası kapsamındaki geçerlik süresi dolan belgeler dahil yeterlik sertifikası üzerindeki bilgiler; yeterlik sertifikası üzerinden değerlendirme yapılamayan her belge veya kriter için ise yeterlik bilgileri tablosunda istekliler tarafından beyan edilen bilgi ve belgeler esas alınarak yapılır. Bu değerlendirme sonucunda ihalede öngörülen şartları sağlamadığı anlaşılan veya yeterlik sertifikasının geçerlik süresi ihale tarihinden önce dolan teklifler değerlendirme dışı bırakılır. … (11) İstekliler tarafından beyan edilen bilgiler ile sorgulama sonucu edinilen bilgiler, bu bilgileri tevsik etmek amacıyla sunulan belgeler ya da geçici teminat mektubu arasında farklılık bulunması durumunda; ihalede öngörülen şartların sağlanması kaydıyla tekliflerin geçerliliği etkilenmez. Ancak ihale tarihinden sonra yeterlik sertifikası kapsamındaki belgelere ilişkin şartların değişmesi halinde, isteklinin buna ilişkin belgeleri derhal sunması zorunlu olup, bu durumda ihalede öngörülen şartların sağlanmadığının anlaşılması halinde teklif değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,

Elektronik İhale Uygulama Yönetmeliği’nin “Geçici teminatlar” başlıklı 21’inci maddesinde “(1) Kanunun 34 üncü maddesindeki değerler teminat olarak kabul edilir. (2) Geçici teminat mektupları Kurumla “EKAP Üzerinden Online Bilgi Alışverişine Yönelik İşbirliği Yapılmasına Dair Protokol” imzalamış olan kuruluşlardan alınır. İlgilinin talebi halinde, kuruluş tarafından Ek-1’de yer alan “Geçici Teminat Mektubu Bilgileri Formu” düzenlenerek kendisine verilir. Geçici teminat mektupları, elektronik imza kullanılmak suretiyle elektronik veya ıslak imza kullanılmak suretiyle fiziki ortamda düzenlenebilir. Ancak düzenlenen geçici teminat mektubuna kuruluş tarafından ayırt edici bir numara verilerek mektuba ilişkin bilgilerin EKAP’a aktarılması ve verilen ayırt edici numaranın istekli tarafından e-teklif kapsamında EKAP üzerinden gönderilmesi gerekir. Geçici teminat mektuplarına ilişkin bilgilerin, 6/12/2012 tarihli ve 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa göre merkezi takas kuruluşu olarak faaliyet gösteren kuruluşlar dâhil yetkilendirilmiş merkezi bir kuruluş tarafından EKAP’a aktarılması durumunda da düzenlenen mektupların bu fıkraya uygun olarak alındığı kabul edilir. ...” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Şanlıurfa Bozova Pompaj Sulamaları Tahliye Kanalları ve Sanat Yapıları İnşaatı b) Türü: Yapım işleri c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 1999A01-604 (1999A010080 - Bozova Sulaması) … e) Miktarı: Şanlıurfa İli Bozova ilçesi sınırlarında, Bozova Pompaj Sulamaları sahasında yer alan 90424,7 metre tahliye kanallarının açılması ve üzerindeki sanat yapılarının yapılmasıdır. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Şanlıurfa İli Bozova İlçesi” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. … c) Bu Şartnamede belirlenen geçici teminata ilişkin standart forma uygun geçici teminat mektubu veya geçici teminat mektupları dışındaki teminatların Saymanlık ya da Muhasebe Müdürlüklerine yatırıldığını gösteren makbuzlar. ...” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Geçici teminat” başlıklı 26’ncı maddesinde “26.1. İstekliler teklif ettikleri bedelin % 3’ünden az olmamak üzere kendi belirleyecekleri tutarda geçici teminat vereceklerdir. Teklif edilen bedelin % 3’ünden az oranda geçici teminat veren isteklinin teklifi değerlendirme dışı bırakılır. 26.2. İsteklinin ortak girişim olması halinde toplam geçici teminat miktarı, ortaklık oranına veya işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarlarına bakılmaksızın ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabilir. Ancak ortaklardan herhangi biri tarafından Kanun kapsamındaki idarelere taahhüt edilenler dışında yurt dışında gerçekleştirilen işlerden elde edilen iş deneyiminin kullanılması durumunda, belgeyi kullanan ortak tarafından ilgisine göre iş ortaklıklarındaki hissesi oranında veya konsorsiyumlarda işin uzmanlık gerektiren kısımlarına verilen teklif tutarının toplam teklif tutarına karşılık gelen oranda geçici teminat verilmesi zorunludur. 26.3. Geçici teminat olarak kullanılan teminat mektuplarında geçerlilik tarihi belirtilmelidir. Bu tarih, 22.05.2024 tarihinden önce olmamak üzere istekli tarafından belirlenir. 26.4. Geçici teminatı ihalede istenilen katılma şartlarını sağlamayan teklifler değerlendirme dışı bırakılacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikâyete konu ihalede 38 adet ihale dokümanı indirildiği, 25.12.2023 tarihinde yapılan ihaleye 17 isteklinin katıldığı, 02.05.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi üzerinde bırakıldığı, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak ise Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’nın belirlendiği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yeterlik bilgileri tablosunun “Geçici Teminat Mektubunun Ayırt Edici Numarası / Takasbank Referans Numarası” başlıklı satırında “M101012324548544R” Takasbank referans numaralı geçici teminat mektubunun beyan edildiği,

EKAP’ta yer alan “Takasbank Kayıtları” kapsamında anılan istekli tarafından “M101012324548544R” referans numaralı, 11.000.000,00 ? tutarında, Kuveyt Türk Katılım Bankası A.Ş. Şanlıurfa şubesine yatırılmış olan geçici teminatın sunulduğu görülmüştür.

Söz konusu istekli tarafından sunulan teklif mektubu incelendiğinde teklif bedelinin 255.400.000,00 ? olduğu, isteklinin teklif ettiği bedelin %3’ünden az olmamak üzere (7.662.000,00 ?) geçici teminat sunduğu tespit edilmiştir.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’nın pilot ortağı Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yeterlik bilgileri tablosunun “Geçici Teminat Mektubunun Ayırt Edici Numarası / Takasbank Referans Numarası” başlıklı satırında “M101012330319016R” Takasbank referans numaralı geçici teminat mektubunun beyan edildiği,

EKAP’ta yer alan “Takasbank Kayıtları” kapsamında anılan ortak tarafından “M101012330319016R” referans numaralı, 11.000.000,00 ? tutarında, Ziraat Bankası İvedik OSB şubesine yatırılmış olan geçici teminatın sunulduğu görülmüştür.

Söz konusu iş ortaklığı tarafından sunulan teklif mektubu incelendiğinde teklif bedelinin 288.630.000,00 ? olduğu, iş ortaklığının teklif ettiği bedelin %3’ünden az olmamak üzere (8.658.900,00 ?) pilot ortağın geçici teminat sunduğu tespit edilmiştir.

Yapılan inceleme ve tespitler neticesinde ihale üzerinde bırakılan istekli ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin pilot ortağı tarafından yeterlik bilgileri tablosunda geçici teminat mektubunun ayırt edici numarasına yer verildiği ve sunulan geçici teminatların tutarlarının yeterli olduğu anlaşılmıştır.

Öte yandan iş ortaklıklarında aranılan geçici teminat tutarının ortaklardan biri veya birkaçı tarafından karşılanabileceği, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen iş ortaklığının pilot ortağı tarafından yeterlik bilgileri tablosunda geçici teminata ilişkin ayırt edici numaranın beyan edildiği, söz konusu pilot ortağın sunulması gereken geçici teminatın tamamını karşıladığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin, b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin, her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur. (2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında; a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi, sunar. (3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde; a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. (4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. … (7) Bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. … (9) Aday veya isteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve üçüncü fıkrada belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur.” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde “(1) İş hacmini gösteren belgeler, aday veya isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Yapım işleri cirosunu gösteren belgedir. (2) Yaklaşık maliyeti eşik değerin üç katına kadar olan ve iş hacmini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde birinci fıkranın (a) ve (b) bentlerinde belirtilen her iki belgenin idarece istenilmesi zorunludur. Bu durumda aday veya isteklinin üçüncü fıkradaki yeterlik kriterini sağladığını göstermek üzere ihaleden önceki yıla ait bu iki belgeden birini sunması yeterlidir. Yaklaşık maliyeti eşik değerin üç katına eşit ve bu değerin üzerinde olan ihalelerde ise yalnızca birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen belgenin sunulması gerektiğine yönelik düzenleme yapılabilir. Bu durumda aday veya isteklinin idarece istenilen ilgili belgeyi sunması gereklidir. (3) Birinci fıkrada sayılan belgelerin istenildiği durumlarda; a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b) ve (c) bentlerine göre yapılan ihalelerde; isteklinin, toplam cirosunun, teklif ettiği bedelin % 25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması, b) Belli istekliler arasında ihale usulüyle yapılan ihalelerin ön yeterlik aşaması ile Kanunun 21 inci maddesinin (a), (d) ve (e) bentlerine göre yapılan ihalelerin yeterlik aşamasında; aday veya isteklinin toplam cirosunun, yaklaşık maliyetin % 25’i ile % 35’i aralığında idarece belirlenen tutardan, yapım işleri cirosunun ise yaklaşık maliyetin % 15’i ile % 25’i aralığında idarece belirlenen tutardan az olmaması, gerekir. İdarece yalnızca birinci fıkranın (b) bendinde belirtilen belgenin istenildiği ihaleler hariç olmak üzere, yeterlik kriteri olarak bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan aday veya istekli yeterli kabul edilir. (4) Üçüncü fıkradaki kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. … (6) Yapım işleri cirosunu tevsik etmek üzere; yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge sunulur. (7) Toplam ciro; gelir tablosundaki brüt satışlar tutarından, satıştan iadeler, satış iskontoları ve diğer indirimlerin tutarları düşülmek suretiyle ulaşılan net satışlar tutarıdır. (8) Yapım işleri ciro tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmından veya bitirilen yapım işlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır. … (11) İş ortaklığı olarak ihaleye katılan aday ve isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur. … (13) Aday veya isteklinin, ortak girişimin ortağı olarak taahhüdü altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmının veya bitirdiği yapım işlerinin parasal tutarı, iş ortaklığındaki hissesi oranında, konsorsiyumda ise taahhüt edilen iş kısmı üzerinden hesaplanır. (14) Aday veya isteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda aday veya isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir.” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde "… 7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler: … 7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri. a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y) sunmaları gerekmektedir. Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde; a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ilgili mevzuatına göre düzenlenmiş ve yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylanmış olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen bilanço veya bilançonun yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerinin ise o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. Yabancı ülkede düzenlenen yayımlanması zorunlu olmayan bilançoların veya bunların bölümlerinin ibraz edilmemesi durumunda, yukarıda belirtilen kriterlerin sağlandığı o ülke mevzuatına göre bu belgeleri düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış belge ile tevsik edilebilir. İsteklinin ortak girişim olması halinde, ortakların her birinin istenen belgeleri ayrı ayrı sunması ve yukarıda belirtilen kriterleri sağlaması zorunludur. 7.4.3. İş hacmini gösteren belgeler İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait, aşağıda belirtilen belgelerden birini sunması yeterlidir; a) Toplam cirosunu gösteren gelir tablosu, b) Yapım işleri cirosunu gösteren belgeler, İsteklinin toplam cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması gerekir. Bu kriterlerden herhangi birini sağlayan ve sağladığı kritere ilişkin belgeyi sunan istekli yeterli kabul edilir. Bu kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıl için sağlayamayanlar, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıldan başlamak üzere birbirini takip eden son altı yıla kadarki belgelerini sunabilirler. Bu takdirde, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. Yapım işleri cirosunu tevsik etmek üzere; yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belge sunulur. Yapım işleri ciro tutarının hesabında, yurt içinde ve yurt dışında, taahhüt altında devam eden yapım işlerinin gerçekleştirilen kısmından veya bitirilen yapım işlerinden elde edilen gelirlerin toplamı dikkate alınır. Gelir tablosunun, yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir ya da vergi dairesince onaylı olması zorunludur. Yabancı ülkede düzenlenen gelir tablosunun o ülke mevzuatına göre düzenlenmesi ve bu belgeyi düzenlemeye yetkili merci tarafından onaylanmış olması gereklidir. İş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin, her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması zorunludur. İsteklinin iş hacmi tutarının değerlendirilmesinde, kendi iş hacmi tutarı ile birlikte ortak olduğu ortak girişime/girişimlere ait iş hacmi tutarı da hissesi oranında dikkate alınarak toplanmak suretiyle toplam iş hacmi tutarı belirlenir. Bu durumda isteklinin iş hacmi tutarı kullanılan ortak girişimdeki/girişimlerdeki hisse oranını gösteren belgelerin de teklif kapsamında sunulması gerekmektedir. …” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yeterlik bilgileri tablosunda bilanço bilgilerine ilişkin yeterlilik değerlendirmesinde esas alınmak üzere 2022 yılına ait cari oranın 1,8773169635906, öz kaynak oranının 0,552911783113468, kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,0530207196918709 olarak beyan edildiği, beyan edilen yıla (2022) ilişkin EKAP üzerinden yapılan sorgulama sonucu, ilgili oranların aranılan kriterleri karşıladığı,

Öte yandan iş hacmi bilgilerine ilişkin olarak ise 2022 yılına ait ******.007,56 ? tutarında toplam cironun beyan edildiği, EKAP üzerinden yapılan sorgulama ile beyan edilen bilginin uyumlu olduğu,

İlgili isteklinin teklif mektubu incelendiğinde teklif bedelinin 255.400.000,00 ? olduğu, karşılaması gereken asgari iş hacmi tutarının toplam ciro için (255.400.000,00 ? X 0,25) 63.850.000,00 ? olduğu görülmüştür.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığının pilot ortağı Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. tarafından yeterlik bilgileri tablosunda bilanço bilgilerine ilişkin yeterlilik değerlendirmesinde esas alınmak üzere 2022 yılına ait cari oranın 0,779432569539459, öz kaynak oranının 0,16917566266433, kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,158916397080817 olarak beyan edildiği, beyan edilen yıla (2022) ilişkin EKAP üzerinden yapılan sorgulama sonucu, ilgili oranların aranılan kriterleri karşıladığı,

Öte yandan iş hacmi bilgilerine ilişkin olarak ise 2022 yılına ait *****.737,50 ? tutarında toplam cironun beyan edildiği, EKAP üzerinden yapılan sorgulama ile beyan edilen bilginin uyumlu olduğu görülmüştür.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’nın özel ortağı Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yeterlik bilgileri tablosunda bilanço bilgilerine ilişkin yeterlilik değerlendirmesinde esas alınmak üzere 2022 yılına ait cari oranın 2,33542001475699, öz kaynak oranının 0,274240804406667, kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0 olarak beyan edildiği, beyan edilen yıla (2022) ilişkin EKAP üzerinden yapılan sorgulama sonucu ilgili oranların aranılan kriterleri karşıladığı,

Öte yandan iş hacmi bilgilerine ilişkin olarak ise 2022 yılına ait *****.265,87 ? tutarında toplam fatura beyan edildiği, söz konusu özel ortağın ilgili beyana ilişkin Serbest Muhasebeci Mali Müşavir tarafından onaylı “Yapım İşleri Ciro Bilgileri Tablosu” sunduğu, sunulan belgede “kişinin hissesine/kısmına düşen fatura tutarı”nın *****.265,87 ? olduğu görülmüştür.

Söz konusu iş ortaklığı tarafından sunulan iş ortaklığı beyannamesi incelendiğinde pilot ortak Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin iş ortaklığındaki ortaklık oranının %70, özel ortak Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin ise %30 olduğu görülmüştür.

İlgili isteklinin teklif mektubu incelendiğinde teklif bedelinin 288.630.000,00 ? olduğu ve iş ortaklığındaki ortaklık oranları göz önünde bulundurulduğunda pilot ortak ile özel ortak tarafından karşılaması gereken asgari iş hacmi tutarlarının karşılandığı görülmüştür.

İdari Şartname’nin 7’nci maddesinde yer alan “Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler” başlığı altında sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde; belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması gerektiği ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanmasının zorunlu olduğu,

Öte yandan iş hacmine ilişkin olarak isteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait toplam cirosunu gösteren gelir tablosunu veya yapım işleri cirosunu gösteren belgeleri sunması gerektiği, toplam cirosunun teklif ettiği bedelin % 25’inden, yapım işleri cirosunun ise teklif ettiği bedelin % 15’inden az olmaması gerektiği, yapım işleri cirosunu tevsik etmek üzere; yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgenin sunulacağı, iş ortaklığı olarak ihaleye katılan isteklilerde; iş hacmine ilişkin kriterlerin her bir ortak tarafından iş ortaklığındaki hissesi oranında sağlanması gerektiği düzenlenmiştir.

Bu itibarla yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve yapılan incelemeler çerçevesinde ihale üzerinde bırakılan istekli ile ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen isteklinin ortaklarına ait yeterlik bilgileri tablosunda esas alınması beyan edilen yıla (2022) ilişkin mali verilerin mevzuatta belirlenen bilanço oranlarını ve iş hacmine ilişkin yeterliliği karşıladığı anlaşılmış olup başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3. Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı Düşük Teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında; … b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir. … 45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında; a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, … (Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir. İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır. Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir. 45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır. Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir.

Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi (Örnek)
Sıra No Poz No İş kaleminin adı Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları Teklif
Birim fiyatı alınan kurum/kuruluş Kar ve genel gider dahil birim fiyat Kar ve genel gider hariç birim fiyat Teklif edilen kar ve genel gider Teklif edilen birim fiyat
(TL) (TL) (TL) (TL)
1 16.001 150 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 97,86

97,86
2 16.002 200 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 104,00

105,00
3 16.003 250 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 110,13 88,10 15,86 103,96
… … … …

İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur. İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir. 45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır. … 45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir. 45.1.9. İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz. 45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini; a) Yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar, c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır. … 45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir. İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir. İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır. Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir. 45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.) 45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.) 45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. … 45.1.13.9. İstekliler tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamındaki mallara ilişkin olarak stok tespit tutanağı veya üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi yerine sadece alış faturası ile açıklamada bulunulması geçerli bir açıklama olarak kabul edilmeyecektir. 45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır. 45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. … 45.1.13.14. İstekliler tarafından akaryakıt girdisine ilişkin olarak, EPDK tarafından yayımlanan, İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların % 90’ının altında sunulan açıklamalar geçerli kabul edilmez. Motorin veya benzine yönelik olarak öngörülen tutarın TL/lt cinsinden hesaplanmasında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun ilgili düzenlemeleri dikkate alınacaktır. … 45.1.13.17. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir. İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak; a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar, b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar, kullanılabilecektir. 45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir. … 45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur. …” açıklamaları,

İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale komisyonu tarafından yapılan değerlendirmede sınır değerin 297.047.734,54 ? olarak belirlendiği, sınır değerin altında kalan isteklilerden aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, ancak İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından Kuruma yapılan itirazen şikayet başvurusu sonucunda 28.02.2024 tarih ve 2024/UY.II-368 sayılı Kurul kararının alındığı, söz konusu Kurul kararında “…Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, idarece “BTK-1:Açıkta Her Türlü Kazı Dolgu Yapılması ve Artan Kazının Depo Sahalarına Nakli” iş kaleminde yer alan artan kazı naklinde mesafeye ilişkin olarak ihale dokümanı kapsamında yer alan projeler, depo saha bilgileri vb. diğer bilgi ve belgeler üzerinden yeniden hesaplama yapılması ve bunun sonucunda hesaplanacak yaklaşık maliyetin ve sınır değerin ihaleye etkisinin tespit edilerek değerlendirme yapılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir. …” ifadelerine yer verilmek suretiyle düzeltici işlem belirlenmesine karar verildiği, Kurul kararı üzerine idarece yaklaşık maliyetin 424.825.370,00 ?, sınır değerin ise 291.508.258,29 ? olarak yeniden belirlendiği, söz konusu hesaplamalar üzerinden “Açıklama istenen iş kalemleri ve/veya İş ve Gruplarını Gösteren Liste” ve “Açıklama istenen iş kalemleri ve açıklama istenmeyen sıralı analiz girdileri” tablolarında değişiklikler yapıldığı ve teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden açıklamalarını 29.03.2024 tarihine kadar sunmaları istendiği görülmüştür.

İdare tarafından yapılan sorgulama kapsamında “BTK-1 Açıkta Her Türlü Kazı Dolgu Yapılması ve Artan Kazının Depo Sahalarına Nakli”, “BTK-2 Ocak Taşı ile İstifli Taş Dolgu Yapılması” ve “BTK-9 Betonarme Direkli Dikenli Tel Çit Yapılması (nakliyeler dahil)” iş kalemlerinin yer aldığı “Açıklama İstenilen İş Kalemleri Listesi” ve söz konusu iş kalemlerine ait “Açıklama İstenen İş Kalemleri ve/veya İş Gruplarına Ait Sıralı Analiz Girdileri”nin gönderildiği görülmüştür.

Sınır değerin altında teklif sunan isteklilerden İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ve Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’nın sorgulamaya cevap verdiği, diğer isteklilerin ise sorgulamaya cevap vermediği görülmüştür.

İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan fiyatlar ile üçüncü kişiden alınmış fiyat teklifinin kullanıldığı,

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.- Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında ise kamu kurum ve kuruluşları tarafından yayımlanan fiyatlar ile üçüncü kişiden alınmış fiyat teklifinin kullanıldığı görülmüştür.

Başvuru sahibinin (a) bendinde yer alan iddialarına ilişkin yapılan incelemede;

İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından açıklaması kapsamında bir adet üçüncü kişiden alınmış fiyat teklifi sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinin “BTK-9 Betonarme Direkli Dikenli Tel Çit Yapılması (nakliyeler dahil)” iş kaleminin analizinde yer alan “C16/20 beton harcı gri renkte, normal hazır beton harçları” girdisine ait olduğu, fiyat teklifinin üzerinde meslek mensubu tarafından yer verilmesi gereken ibarenin yazıldığı, meslek mensubunca kaşelenerek imzalandığı, meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, açıklama kapsamında “BTK-1 Açıkta Her Türlü Kazı Dolgu Yapılması ve Artan Kazının Depo Sahalarına Nakli” ve “BTK-2 Ocak Taşı ile İstifli Taş Dolgu Yapılması” iş kalemlerinin analizinde yer alan “Ekskavatör (paletli) (260-299 hp) (maksimum 2.5 m3) girdisine ilişkin olarak kendi malı olan makinaya (Hidromek Marka Ekskavatör) yer verildiği, bu makinaya ilişkin tespit raporu, demirbaş defteri, fatura ve tescil belgesinin sunulduğu, sunulan belgelerin meslek mensubunca kaşelenerek imzalandığı, meslek mensubuna ait imza beyannamesinin sunulduğu,

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.- Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından açıklaması kapsamında bir adet üçüncü kişiden alınmış fiyat teklifi sunulduğu, söz konusu fiyat teklifinin “BTK-9 Betonarme Direkli Dikenli Tel Çit Yapılması (nakliyeler dahil)” iş kaleminin analizinde yer alan “C16/20 beton harcı gri renkte, normal hazır beton harçları” girdisine ait olduğu, fiyat teklifinin üzerinde meslek mensubu tarafından yer verilmesi gereken ibarenin yazıldığı, meslek mensubunca kaşelenerek imzalandığı, meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, açıklamada kendi malı olan makinanın bulunmadığı görülmüştür.

Başvuru sahibinin (b) ve (c) bentlerinde yer alan iddialarına ilişkin yapılan incelemede;

İhale tarihinin 25.12.2023 olduğu, bu bağlamda son geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılının “Temmuz-Ağustos-Eylül” dönemi, bir önceki geçici vergi beyanname döneminin ise 2023 yılının “Nisan-Mayıs-Haziran” dönemi olduğu, açıklama kapsamında fiyat tekliflerine dayanak oluşturan tutanakların belirtilen dönemlere ilişkin olarak düzenlenmesi gerektiği anlaşılmaktadır.

İhale üzerinde bırakılan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından açıklaması kapsamında “C16/20 beton harcı gri renkte, normal hazır beton harçları” girdisine ilişkin Şanbeton İnşaat Tekstil Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nden alınmış fiyat teklifine dayanak olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde geçici vergi beyanname döneminin “2022 yılı (4-6) dönem” olarak belirtildiği, ancak fatura bilgileri tablosunda 10.04.2023, 31.05.2023 ve 2 adet 30.06.2023 tarihli faturaların belirtildiği ve ilgili faturaların sunulduğu, söz konusu fatura tarihlerinin 2023 yılının “Nisan-Mayıs-Haziran” dönemine ilişkin olduğu, sunulan faturalar ile tutanaktaki fatura bilgileri tablosunda belirtilen faturalara ilişkin bilgilerin uyumlu olduğu, bu nedenle tutanağın 2023 yılının 2’nci geçici vergi beyanname dönemi olan “Nisan-Mayıs-Haziran” dönemine ait satışlar esas alınarak hazırlandığının anlaşıldığı, tutanağın “3-Mükellefin tespiti yapılan geçici vergi beyanname dönemine ait yasal defter tasdik bilgileri” bölümünde geçici vergi beyanname döneminin her ne kadar “2022 yılı (4-6) dönemi” olarak belirtildiği görülmüşse de açıklama kapsamındaki belgelerden herhangi bir ilave araştırmaya ve yazışmaya gerek olmaksızın geçici vergi beyanname döneminin 2023 yılının “Nisan-Mayıs-Haziran” aylarını kapsayan 2’nci geçici vergi beyanname dönemi olduğunun anlaşıldığı, nitekim “(4-6) dönemi” olarak tutanakta beyan edilen bir geçici vergi beyanname döneminin de bulunmadığı, söz konusu ibareden geçici vergi beyanname dönemine ilişkin 4, 5 ve 6’ncı ayların kastedildiğinin anlaşıldığı, faturaların konusunun “C16/20 Hazır Beton” olduğu, miktarları toplamının 321 m3 olduğu, fiyat teklifine konu “C16/20 Hazır Beton” miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olduğu, fiyat teklifi ile dayanağı tutanakta adı geçen malın aynı olduğu görülmüş olup fiyat teklifini veren firmanın unvanından ve ticaret sicil gazetesi üzerinden yapılan sorgulamalardan teklife konu alanda faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı tarafından açıklaması kapsamında “C16/20 beton harcı gri renkte, normal hazır beton harçları” girdisine ilişkin Surçim Taahhüt İnşaat Ticaret Sanayi A.Ş.den alınmış fiyat teklifine dayanak olarak sunulan satış tutarı tespit tutanağı incelendiğinde geçici vergi beyanname döneminin “2023 yılı (2.) dönemi” olarak belirtildiği, fatura bilgileri tablosunda 01.04.2023 ve 04.05.2023 tarihli faturaların belirtildiği, söz konusu fatura tarihlerin 2023 yılının “Nisan-Mayıs-Haziran” dönemine ilişkin olduğu, faturaların konusunun “C16 Hazır Beton” olduğu, miktarları toplamının 152,5 m3 olduğu, fiyat teklifine konu malın miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olduğu, fiyat teklifi ile dayanağı tutanakta adı geçen malın aynı olduğu görülmüş olup fiyat teklifini veren firmanın unvanından ve ticaret sicil gazetesi üzerinden yapılan sorgulamalardan teklife konu alanda faaliyet gösterdiği anlaşılmıştır.

Öte yandan “üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin ekinde bulunan satış tutarı tespit tutanağında belirtilen geçici vergi beyanname dönemine ait tüm faturaların beyan edilmediği” yönündeki iddiaya ilişkin olarak söz konusu fiyat teklifine dayanak oluşturan tutanakların “Yukarıda yapılan tespitlerin mükellefin yasal defter ve belgeleri ile uyumlu olduğunu, Kamu İhale Genel Tebliğine istinaden mükellefin yasal defter ve belgelerine göre 2 nüsha olarak hazırlanan ve mükellef ile birlikte imzalanan iş bu tutanak kapsamındaki bilgilerin doğruluğunu beyan ve kabul ederiz.” ifadelerine yer verilmek suretiyle meslek mensubu ve fiyat teklifini veren firmalar tarafından imzalandığı görülmüş olup 3568 sayılı Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu ile yetkilendirilen meslek mensuplarınca yapılan mesleki iş ve işlemlerin hukuka uygunluk karinesinden yararlandığı ve düzenlenen belgelerdeki bilgilerin doğruluğundan meslek mensubunun sorumlu olduğu, aksine bir tespit olmadığı sürece belgelerdeki bilgilere itibar edilmesi gerektiği, iddia kapsamında somut bir bilgi veya belgenin de sunulmadığı, dolayısıyla iddiada belirtilen şekilde bir araştırma yapılmasına lüzum olmadığı değerlendirilmiştir.

Başvuru sahibinin (d) bendinde yer alan iddialarına ilişkin yapılan incelemede;

Sınır değer altında kalan isteklilere gönderilen açıklama istenen iş kalemlerine ait sıralı analiz girdilerine ilişkin tablolarda, girdi miktarı “kg” olarak belirtilen “Mazot (motorin)” girdisinin açıklama istenilecek analiz girdisi olarak belirlendiği, ihale üzerinde bırakılan ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenen istekliler tarafından açıklamaları kapsamında Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın yayımlamış olduğu “10.160.1026” poz numaralı “Mazot (motorin)” girdisine ait rayiç fiyatının (23,77 ?) kullanıldığı görülmüştür.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın internet sitesinde 01.07.2023 tarihinden itibaren geçerli olan inşaat ve tesisat birim fiyatlarının (2023/2) yayımlandığı, söz konusu Bakanlık tarafından yayımlanan “2023/2 İnşaat ve Tesisat Birim Fiyatları” listesinde şikayete konu 10.160.1026 poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisi için rayiç fiyatın 23,77 ?/kg olarak belirlendiği görülmüştür.

Başvuruya konu olan ihalenin ilan tarihinin 23.11.2023; ihale tarihinin ise 25.12.2023 olduğu, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan inşaat ve tesisat birim fiyatlarının 01.07.2023 tarihinde güncellenerek yayımlandığı, bu doğrultuda ihale ilan tarihi olan 23.11.2023 tarihi itibariyle 2023 yılı güncel birim fiyatların yayımlanmış olduğu, dolayısıyla söz konusu istekliler tarafından 10.160.1026 poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisine ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan 2023 yılı fiyatının (23,77 ?) kullanılmasının mevzuata uygun olduğu,

Diğer taraftan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.6’ncı maddesinde yer alan “Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır.” açıklamasına göre aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulan isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlarla açıklama yapmaları durumunda Tebliğ’in 45.1.13’üncü maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmadığı, söz konusu istekliler tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarında 10.160.1026 poz numaralı “Mazot (Motorin)” girdisi için Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan rayiç fiyatın kullanıldığı, dolayısıyla söz konusu fiyatın Tebliğ’in 45.1.13.14’üncü maddesi kapsamında EPDK resmi internet sayfasında yayımlanan İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan en yüksek işlem hacimli 8 firmanın akaryakıt fiyatlarına ilişkin raporda yer alan fiyatlara kıyasla düşük olduğunun ileri sürülemeyeceği ve açıklamanın mevzuata uygun olduğu anlaşılmıştır.

Devlet Su İşleri 15. Bölge Müdürlüğü tarafından açık ihale usulü ile ihaleye çıkılan “Şanlıurfa Bozova Pompaj Sulamaları Tahliye Kanalları ve Sanat Yapıları İnşaatı” yapım işi için sundukları teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilerek sorgulamaya tabi tutulan İm-Sa İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi ve Özbek İnşaat Taah. Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. - Muzaffer Kaygın İnşaat Maden Hazır Beton Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi İş Ortaklığı’nın aşırı düşük teklif açıklamalarının iddialar kapsamında yapılan inceleme ve tespitler ile yukarıda aktarılan mevzuat hükümleri gereği değerlendirilmesi neticesinde uygun olduğu, başvuru sahibinin iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddiasının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Diğer taraftan, 17 Mayıs 2024 tarih ve 32549 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan tasarruf tedbirlerine ilişkin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde, “…GENEL İLKELER Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir. … TAŞINMAZ EDİNİLMESİ, KİRALANMASI VE KULLANILMASI Kamu kurum ve kuruluşları tarafından 3 yıl süreyle yurt içinde ve yurt dışında hiçbir şekilde yeni hizmet binası alınmayacak, kiralanmayacak, yapılmayacak veya bu amaçla arsa veya arazi satın alınmayacak, kamulaştırılmayacaktır. … RESMÎ TAŞITLARIN EDİNİLMESİ VE KULLANILMASI Kamu kurum ve kuruluşlarınca, 3 yıl süreyle her ne şekilde olursa olsun yeni taşıt edinilmeyecektir. Ancak, savunma ve güvenlik hizmetleri için ihtiyaç duyulan taşıtlar ile ambulans ve itfaiye araçları acil ve zorunlu hallerde edinilebilecektir. Mevcut taşıtlar ihtiyaç analizleri ve tasarruf anlayışı çerçevesinde ivedilikle gözden geçirilecektir. Ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtlar tasfiye edilecek, ihtiyaç fazlası taşıtlar ise tasfiye edilmek ya da ihtiyacı olan kurumlara devredilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığına bildirilecektir. Kamu kurum ve kuruluşlarınca hizmet alımı suretiyle kullanılan mevcut taşıtlar, sözleşme süresi sonunda izin alınmadan yeniden kiralanmayacaktır. … HABERLEŞME GİDERLERİ Kamu kurum ve kuruluşlarının harcama yetkilileri, haberleşme giderlerini hizmet gerekleri ve teknolojik imkânlar çerçevesinde gözden geçirerek kaynakların verimli kullanılması hususunda sayı, tutar veya kullanım kısıtlamaları da dâhil gerekli her türlü tedbiri alacaklardır. … PERSONEL GÖREVLENDİRMELERİ Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim, konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri her türlü faaliyetlerinin uzaktan erişim yöntemleriyle yapılması esastır. Söz konusu faaliyetlerin yüz yüze yapılmasının zorunluluk arz ettiği durumlarda kamu tesisleri kullanılacak, bu faaliyetler mümkün olduğunca kamu personeli tarafından yürütülecek, görev süresi ve görevli sayısı asgari seviyede tutulacaktır. … KIRTASİYE VE DEMİRBAŞ ALIMLARI Kamu kurum ve kuruluşlarınca zorunlu haller hariç olmak üzere 3 yıl süreyle büro malzemesi, makine ve teçhizat, tefrişat, bilgisayar ve donanımı ile benzeri demirbaş alımı yapılmayacaktır. Bu varlıklar, ekonomik ömrü tamamlanmadan hiçbir şekilde elden çıkarılmayacaktır. … TEMSİL, TÖREN, AĞIRLAMA VE TANITIM GİDERLERİ … Uluslararası toplantılar ile millî bayramlar hariç açılış, konferans, seminer, yıl dönümü ve benzeri kutlama ve organizasyonlara ilişkin faaliyetler nedeniyle gezi, kokteyl, yemek ve benzeri davetler düzenlenmeyecek, hediye verilmeyecek ve diğer adlar altında ödeme yapılmayacaktır. … ENERJİ VE SU ALIMLARI Kamu kurum ve kuruluşları, enerji maliyetlerini azaltmak amacıyla Kamu Binalarında Tasarruf Hedefi ve Uygulama Rehberinde yer alan tasarruf önlemlerine uyacaklardır. Ayrıca doğalgaz ve elektrik enerjisi tedarikinde serbest tüketici kriterlerini sağlayan binalarda ihale usulleri uygulanarak enerji giderlerinin azaltılmasına yönelik gerekli tedbirler alınacaktır. Genel aydınlatmada LED dönüşümü ve diğer tasarruf sağlayıcı tedbirler ivedilikle uygulamaya geçirilecektir. Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliliğini artıran uygulamalar geliştirilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılması hususunda azami gayret gösterilecektir. … PERSONEL SERVİSİ HİZMETİNE İLİŞKİN GİDERLER Savunma ve güvenlik hizmetleri hariç; kamu kurum ve kuruluşlarınca toplu taşıma olan yerlerde personel servisi hizmeti sonlandırılacak, hizmet alımı suretiyle sağlanan personel servisi hizmeti ise sözleşme süresinin bitimine kadar devam edebilecektir. Kamu kurum ve kuruluşları, toplu taşıma olmayan yerlerde ilgili mevzuatına uygun olarak sağlayacakları personel servis hizmetinde en etkin ve ekonomik yöntemleri tercih edecekler; personel servisi temininin hizmet alımı suretiyle sağlanması durumunda aşağıda belirtilen kriterlere uyacaklardır: Yakın yerleşkelerdeki kamu kurum ve kuruluşlarının personel servisi hizmetini birlikte ihale etmeleri esas olacaktır. Personel servisi hizmetinden fiilen yararlanan kişi sayısının araç kapasitesinin yüzde 70’inin altında olması durumunda ilgili hatta servis sunumu yapılmayacaktır. Personel servisi ihale şartnamelerinde araç yaşı kriteri belirlenirken model yılı yeni araçlar yerine maliyet tasarrufu sağlayacak şekilde 6/2/2004 tarihli ve 2004/6801 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliğine uygun olarak model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecektir.

DİĞER HUSUSLAR … Bu Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirler alınacak, her kademedeki yönetici tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacaktır. … Bu Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacaktır. Ancak kamu idareleri Cumhurbaşkanlığından izin talebinde bulunmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığından görüş alacaktır. Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatlan, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin talepleri münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderilecektir. İl özel idareleri ve belediyeler bakımından izin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verilecektir. Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir. Genelgenin yayımından önce yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde, bu Genelge kapsamına giren hususlarla ilgili münferit olarak izin alınmış iş ve işlemler için bu Genelgenin yayımı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde yeniden izin alınacaktır...” düzenlemelerine yer verilmiştir.

Resmi Gazetede 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde yer verilen düzenlemelerden;

Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin gözden geçirileceği ve Genelge hükümlerine uygun olmayan ihalelerin iptal edileceği,

Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacağı,

Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin taleplerinin münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderileceği, İl özel idareleri ve belediyeler bakımından ise izin talebinin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verileceği,

Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirlerin alınacağı, her kademedeki yöneticinin tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacağı,

Genelge hükümlerinin bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından hassasiyetle izleneceği ve denetleneceği, aksine hareket edenler hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacağı, bu yöneticilerin Genelgenin uygulanmasından öncelikle sorumlu olacağı anlaşılmaktadır.

İnceleme sürecinde başvuruya konu ihalenin yukarıda aktarılan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden idarece değerlendirilmesini teminen 27/05/2024 tarih ve 54489 sayılı yazıyla “Kurumumuz, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 56’ncı maddesi gereğince ihalelere ilişkin itirazen şikâyet başvurularını incelemekte ve sonuçlandırmaktadır. Bu çerçevede 2023/1268949 İhale Kayıt Numaralı "Şanlıurfa Bozova Pompaj Sulamaları Tahliye Kanalları ve Sanat Yapıları İnşaatı" ihalesine yönelik olarak İzgül Mühendislik İnşaat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yapılan itirazen şikayet başvurusunun Kurumumuzca incelemesi devam etmektedir. Bilindiği üzere, 17 Mayıs 2024 Tarihli ve 32549 Sayılı Resmî Gazete’de Tasarruf Tedbirleri ile İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlanmış olup anılan Genelge’nin “Genel İlkeler” başlıklı maddesinde “…Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir…” açıklaması, “Resmî Taşıtların Edinilmesi ve Kullanılması” başlıklı maddesinde “…5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa ekli (1) ve (2) sayılı cetvel kapsamındaki hizmetlere ve koruma altına alınanlara tahsis edilen taşıtlar dışında hiçbir makama taşıt tahsis edilmeyecektir…” açıklaması, “Diğer Hususlar “başlıklı maddesinde “…Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir...” açıklamasına yer verilmiştir. Bu kapsamda, idareniz tarafından anılan Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilip edilmediği hususu ile yeni bir işlem tesis edilecekse bu hususlar hakkında tarafımıza ivedilikle bilgi verilmesi rica olunur.” ifadelerine yer verilerek bilgi talep edilmiştir.

İhaleyi gerçekleştiren idare tarafından gönderilen cevap yazısında “...ihale dokümanı kapsamında yer alan Sözleşme Tasarısı, İdari Şartname ve Özel Teknik Şartname incelenmiş olup ilgi yazınızda bahsedilen idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurların dâhil edilmediği ve 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine aykırı herhangi bir hususun olmadığı tespit edilmiştir.” gerekçeleri belirtilerek Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilmeyeceği bilgisinin verildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen ihalelerde, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelere ait olduğu açıktır.

Kurum tarafından itirazen şikayet başvurusuna ilişkin inceleme kapsamında, başvuru konusu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden değerlendirilmesini teminen ihaleyi gerçekleştiren idareden Genelge kapsamında işlem tesis edilip edilmeyeceği hususunda bilgi talep edilmiş ve idare tarafından gönderilen cevap yazısında Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilmeyeceği yönünde görüş bildirilmiştir.

Yukarıda aktarıldığı üzere, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelerde olduğu ve ihaleyi yapan idareden gelen cevap yazısında da Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilmeyeceğinin belirtildiği anlaşılmakta ise de 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerinin uygulanmasında öncelikli olarak Genelge’de belirtilen yöneticiler sorumlu olacağından, bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından ihale sürecinin gözden geçirileceği ve değerlendirmede bulunulacağı açıktır.

Bu doğrultuda ihalelerin Genelge hükümlerine uygunluk yönünden değerlendirilerek ihalelere ilişkin işlem tesis etme yükümlülüğü ve sorumluluğu ilgili idarelere ait bulunduğundan, Kurul tarafından bu hususa ilişkin ayrıca değerlendirmede bulunulmamış olup itirazen şikayet başvurusunun esasına ilişkin karar verilmesi başvuruya konu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine uygun kabul edildiği sonucunu doğurmamaktadır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.