KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2’nci maddesinde belirtilen yöntemlere açıklama yapılmadığı, fiyat teklifinin taşıması gereken şekil şartlarını taşımadığı, tutanakların açıklamalarla birlikte sunulmadığı, tutanaklarının ihaleden önceki son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin düzenlenmediği, tutanak tarihi ile tespit tutanağı sayısına yer verilmediği, fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından kaşe/imza ile onaylanmadığı ve özel kaşe kullanılmadığı, EK-O.5 ve EK-O.6 tutanaklarına teklif veren şirketin imza sirküsünün eklenmediği, EK-O.7 tutanaklarının açıklamalar ile birlikte sunulmadığı, maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması kuralına uyulmadığı, satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması kuralına uyulmadığı iddialarına yer verilmiştir.

Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir. 79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kar hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir. 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. 79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. 79.2.2.1. Üçüncü Kişilerden Alınan Fiyat Teklifleri: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi… Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır” 79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür...” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: 24 AYLIK PUAN KARŞILIĞI CİHAZ KULLANIMI İDRAR ANALİZÖRÜ HİZMET ALIMI b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: TAM İDRAR ANALİZİ (STİP+MİKROSKOPİ) 19.537.750 puan İDRAR ANALİZİ (STRİP İLE ) 495.835 puan Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Mardin EAH, Kızıltepe, Midyat, Nusaybin, Savur, Derik, Mazıdağı, Dargeçit, Ömerli Devlet Hastaneleri” düzenlemesi,

“Teklif fiyata dahil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1.Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dahildir. 25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz. 25.3. Teklif fiyata dahil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. Cihaz, kitler, ve bunlarla beraber kullanılması gerekli olan tüm rutin sarf malzemeleri, tüp, prob, barkod, barkod okuyucu, numune kapları, yıkama solüsyonları, printer, printer kağıdı ve şeridi, vb. kontrol için kalibrasyon malzemeleri, montaj, arızaya müdahale, arıza giderme, yedek parça, muayene ve kullanım sırasındaki iç kalite kontrol solüsyonları, dış kalite kontrol programı çalışmalarının tüm masrafları, sistem için laboratuvarda herhangi bir düzenleme gerekli olması halinde buna ait masraflar, cihaz ve donanımların sağlıklı olarak çalışması için gereken düzenler, güç kaynağı, split klima, voltaj regülatörü, saf su cihazı ve/veya saf su, kitlerin uygun koşullarda saklanması için gerekli olabilecek soğutucu, reaktiflerin eğitim ve deneme kullanımlarındaki tüm sarf malzeme ve reaktif giderleri, demonstrasyon yapılması halinde gerekli tüm sarf malzeme ve diğer giderler, cihazın kurulacağı hastanenin talep etmesi halinde merkezi bilgisayara bağlanması için gerekli olan donanım, veri, malzeme giderleri, eğitim ve ilgili mevzuatı gereğince ödenecek vergi (KDV hariç), resim, harç ile ulaşım, taşıma, montaj, her türlü giderler ve personel giderleri teklif fiyata dahil edilerek verilecektir. 25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir. 25.5. Kısa vadeli sigorta prim oranları belirtilecektir. %2” düzenlemesi,

“Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin tekliflerin elektronik ortamda alındığı “24 Aylık Puan Karşılığı Cihaz Kullanımı İdrar Analizörü Hizmet Alımı” olduğu, ihaleye 3 isteklinin katıldığı, ihalede sınır değerin 12.509.053,84 TL olduğu, sınır değerin altında teklif veren Alice Medikal Sos. Hizm. Kırt. Taşım. Pet. San. Taah. Tic. Ltd. Şti.nin aşırı düşük teklif sorgulamasına tabi tutulduğu, aşırı düşük teklif açıklamasının uygun kabul edildiği ve ihalenin üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Mikromed Tıbbi Malz. San. ve Tic. Ltd. Şti.nin ihalede ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Sınır değerin altında teklif veren Alice Medikal Sos. Hizm. Kırt. Taşım. Pet. San. Taah. Tic. Ltd. Şti.ye EKAP aracılığıyla tebliğ edilen aşırı düşük teklif sorgulama yazısında “…AÇIKLAMA: İhalemize ilişkin İdari şartnamenin; “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.” Denilmektedir. Yapılan sınır değer hesaplamasında ihalemize ilişkin teklifiniz Sınır Değerin altında olduğu tespit edilmiştir. İhale dokümanlarında belirlenen Mal (Kit sarf malzemeleri) ve Hizmet giderleri , vb gibi birim fiyatı etkileyen maliyet bileşenleri mevzuat doğrultusunda hesaplandıktan sonra belgelendirilerek hazırlanması ve en geç 14.01.2024 çarşamba günü saat 14:00’ e kadar idaremizin ilgili birimine teslim edilmesi hususunda;…” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde, ihale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin tespiti ve değerlendirilmesine ilişkin olarak ayrıntılı açıklamalara yer verilmiştir. Buna göre, aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin belirtilmesinin zorunlu olduğu ifade edilmiştir.

Buradan hareketle, gerek istekliler tarafından aşırı düşük teklif açıklamaların sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi gerekse de idareler tarafından bu açıklamaların sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilmesi bakımından mevzuata uygun bir aşırı düşük teklif sorgulama işleminin gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir. Başvuruya konu ihalede, idarece aşırı düşük teklif sorgulama yazısında önemli teklif bileşenlerinin açık ve net olarak belirlenmediği, önemli teklif bileşeninin “ihale dokümanlarında belirlenen mal (kit sarf malzemeleri) ve hizmet giderleri, vb gibi birim fiyatı etkileyen maliyet bileşenleri” şeklinde ifade edildiği, bu durumun aşırı düşük teklif açıklamalarının sağlıklı bir şekilde yapılabilmesi ve yapılan bu açıklamaların da sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi imkânının ortadan kalktığı anlaşılmıştır. Bu nedenle idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklamaya esas olacak önemli teklif bileşenlerinin açık ve net olarak belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen istekliden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği anlaşılmıştır.

Yapılan inceleme neticesinde, idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulama yazısında, açıklamaya esas olacak önemli teklif bileşenlerinin açık ve net olarak belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen istekliden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi gerektiği sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, idare tarafından açıklamaya esas olacak önemli teklif bileşenlerinin açık ve net olarak belirtilmesi suretiyle teklifi aşırı düşük olarak tespit edilen istekliden yeniden aşırı düşük teklif açıklaması istenilmesi ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.