KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, başvuruya konu ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarında vermiş oldukları teklifin sınır değerin altında kaldığı ve idare tarafından kendilerinden aşırı düşük teklif açıklamalarının istenildiği, taraflarınca aşırı düşük teklif açıklamalarının süresi içerisinde idareye sunulduğu, idare tarafından 26.12.2023 tarihinde kendilerine tebliğ edilen kesinleşen ihale komisyonu kararında sundukları aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunarak her iki kısmın da üzerlerinde bırakıldığı, daha sonra 07.02.2023 tarihinde kendilerine tebliğ edilen ikinci ihale komisyonu kararında “…Bakanlığımız Ön Mali Kontrol Biriminin yapmış olduğu değerlendirmeler sonucunda tarafımıza iletmiş olduğu 02.02.2024 tarihli ve 10341981 sayılı ‘İhale İşlem Dosyasının Ön Mali Kontrolü’ konulu yazısında ‘1. kısım için aşırı düşük açıklamasında bulunan Beray Yemek Ticaret Anonim Şirketi, Alp Sancak İnşaat Taahhüt Hizmetleri Limited Şirketi ve Öz Gürbüz Yemekçilik Gıda Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin vermiş oldukları Aşırı Düşük Açıklamaları yeterli görülmemiş olup aşırı düşük teklif veren 3 isteklinin de tekliflerinin reddedilmesi gerekmektedir.’ denilmekte ve düzeltici işlem tesis edilmesinin uygun olacağı belirtilmektedir…” ifadelerine yer verilerek bakanlığın ön mali kontrol biriminin yapmış olduğu değerlendirmeler sonucunda her iki kısımda da tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, ancak aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun bulunmama gerekçelerinin kamu ihale mevzuatına ve ihale dokümanı düzenlemelerine aykırılık teşkil ettiği, şöyle ki;

a) Kendileri tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasında “yumurta” ürününün tevsiki amacıyla “Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’ndaki 42,00 TL tutarındaki “kg” cinsinden “Yumurta” ürün fiyatının kullanıldığı, ancak yumurta ürününün gramajına ilişkin bilgiye yer verilmediği gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamalarının idare tarafından uygun bulunmadığı,

İhale dokümanı ekinde yer alan gıda rasyonunda kahvaltı ve yemeklerin içeriğindeki “yumurta” ürünlerinin “gr” cinsinden miktarlarına yer verildiği, Gıda Malzemeleri Teknik Şartnamesi’nde bir adet yumurtanın gram cinsinden olması gereken ağırlığına yer verilmekle birlikte, gıda rasyonundaki yemek gramaj tablolarında yumurta ürününün “adet” cinsinden açıklanmasının istenilmediği, ayrıca Teknik Şartname’deki evsaf detaylarının sözleşmenin yürütülmesi aşamasına ilişkin olduğu, yumurta ürününün evsafına ilişkin özelliklerin ise idare tarafından sözleşmenin yürütülmesi aşamasında kontrol edilebileceği, dolayısıyla yumurta ürünü için sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olduğu,

b) Kendileri tarafından sunulan “Paket Reçel” ürününün tevsiki amacıyla Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’ndaki 2,20 TL tutarındaki “adet” cinsinden “Paket Reçeller (20 gr) (%50 meyve oranı)” ürün fiyatının kullanıldığı, ancak paket reçelin %100 pancar şekerinden olacağına ilişkin bilgiye yer verilmediği gerekçesiyle aşırı düşük teklif açıklamalarının idare tarafından uygun bulunmadığı,

İhale dokümanı ekinde yer alan gıda rasyonunda “Kahvaltılık” başlıklı tabloda “13+Yaş Grubu” için “Paket Reçeller = 20 gr” düzenlemesinin yer aldığı, taraflarınca bu düzenlemeye uygun olarak “Paket Reçeller (20 gr) (%50 meyve oranı)” ürün fiyatı üzerinden açıklama yapıldığı, paket reçel ürününe ilişkin diğer özelliklerin idare tarafından sözleşmenin yürütülmesi aşamasında kontrol edilebilecek hususlar olduğu, dolayısıyla aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece uygun bulunmamasının yerinde olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “…79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir. … 79.2.2. İstekliler aşırı düşük olarak tespit edilen tekliflerini aşağıdaki yöntemleri kullanarak açıklayabilirler. … 79.2.2.4. Ticaret Borsası Fiyatları: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin 18/5/2004 tarihli ve 5174 sayılı Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği ile Odalar ve Borsalar Kanununun 51 inci maddesinin (c) bendi uyarınca borsa idaresi tarafından düzenlenen ve ilgili malın ihale tarihinden önceki son 12 ayın herhangi bir işlem gününde gerçekleşen ortalama fiyatını gösteren belge ile açıklama yapılabilir. … 79.2.2.7. İsteklinin Kendi Ürettiği, Aldığı veya Sattığı Mallara İlişkin Fiyatlar: Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin olarak isteklinin kendi ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ait fiyatların kullanılması durumunda, istekliyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre aşırı düşük teklif açıklamasına konu mal için düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) ile açıklama yapılabilir. Maliyetler dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması ve isteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde ihale konusu işte kullanılmasını öngördüğü mal miktarının en az yarısı kadar alım yapmış olması gerekir. Satışlar dayanak alınarak yapılan açıklamanın geçerli olabilmesi için teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta (Ek-O.7) tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması ve malın ticaretinin isteklinin faaliyet alanında olması gerekir.
İsteklinin son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 4734 sayılı Kanun kapsamındaki idarelere açıklama konusu mala ilişkin satış yapmış ve satılan malın idarece kabul edilmiş olması durumunda, maliyet/satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.7) sunulmasına gerek bulunmayıp sadece söz konusu satışa ilişkin fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, YMM, SMMM ya da vergi dairesince onaylı suretleri ile de belgelendirme yapılabilir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 79.2.3. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır” 79.2.4. Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. 79.2.5. İşletme hesabına göre defter tutuluyor olması durumunda; yukarıda belirtilen tutanaklar, işletme hesabı defteri ve işletme hesap özeti kayıtlarına göre düzenlenir. 79.2.6. Malzemeli yemek hizmet alımı ihalelerinde aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesinde kullanılmak üzere teknik şartnamede asgari iki haftalık örnek menü düzenlemesi yapılır ve bu menüde yer alan yemeklerin içerikleri ile çiğ girdi miktarları belirtilir.
Bu ihalelerde; teklifi aşırı düşük bulunan istekli öncelikle “ana girdi”, “işçilik” ve “yardımcı gider” oranlarının belirtildiği Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelini (Ek- H.4) hazırlayarak açıklaması kapsamında sunar. Açıklamanın geçerli kabul edilebilmesi için “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,80’den az ve 0,95’den çok olmaması gerekir. Oran belirtmeyen veya belirttiği oran 0,80’den az veya 0,95’den çok olan isteklilerin teklifleri reddedilir. Bu maddede yer alan ana girdi ibaresi kapsamında, kırmızı et; beyaz et; balık; işlenmiş et ürünleri (sucuk, salam, sosis, kavurma gibi); kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve; toz şeker, süt; yoğurt, ayran; yağ ürünleri (ayçiçek yağı, zeytinyağı, tereyağı) kahvaltı malzemeleri (peynir, zeytin, yumurta, reçel, bal gibi); pet su, ekmek açıklama yapılacak unsurlar olarak dikkate alınır. İdarenin ihale dokümanında bu girdilerin dışında ana girdi niteliğinde malzeme içeren yemek öğünü düzenlemesi durumunda aşırı düşük teklif açıklama yazısında açıklama istenecek unsurlar arasında bu malzemelerin de belirtilmesi zorunludur. Bu çerçevede, isteklinin beyan ettiği orana uygun teklif sunması durumunda, yemek pişirilmesi için gerekli enerji giderleri (doğalgaz, LPG gibi), temizlik malzemeleri, su, sigorta giderleri, ilaçlama ve hijyen sağlama giderleri, bakım onarım, amortisman, nakliye, sözleşme giderleri ve genel giderler, portör muayenesi ve tali çiğ girdiler (tuz, baharat, tatlandırıcı vb.) gibi unsurlar “yardımcı girdiler” başlığında değerlendirilir ve bu unsurlar için açıklama sunulması gerekmez.
Örneğin; 1.000 öğün yemek alımı için çıkılan bir ihalede, birim fiyat olarak 5 TL teklif veren bir isteklinin, 5.000 TL olan toplam teklif bedelinin aşırı düşük olarak değerlendirilmesi ve istekli tarafından sunulan Malzemeli Yemek Sunumu Hesap Cetvelinde “(Ana Girdi Maliyeti+İşçilik Maliyeti)/Toplam Teklif Tutarı” oranının 0,90 olarak belirtilmesi halinde, teklifin 4.500 TL’sinin ana çiğ girdi ile işçilik toplamını içerdiği kabul edilir ve isteklinin sadece bu kısma ilişkin açıklama yapması gerekir. Teklifin 500 TL’lik kısmının ise yardımcı giderlere ilişkin olduğu kabul edildiğinden, bu kısma ilişkin açıklama yapılması gerekmemektedir.
Malzemeli yemek alımı ihalelerinde, kırmızı et; beyaz et; balık; kuru gıdalar (pirinç, bulgur, nohut, mercimek, kuru fasulye gibi); sebze; meyve maliyetlerinin tevsiki amacıyla üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri kullanılamaz. Ancak 79.2.2 nci maddede yer alan diğer yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklama yapılabilir. Malzemeli yemek alımı ihalelerinde sadece iki haftalık örnek menüdeki ana girdiler ve işçilik giderleri dikkate alınarak açıklama yapılmalıdır. İsteklilerin örnek menüdeki girdiler ve işçilik gideri kullanılarak teklif ettikleri birim fiyatı açıklamaları gerekmekte olup toplam miktar ve tutar açıklaması yapılmayacaktır. Örneğin normal kahvaltı, diyet kahvaltı, ara öğün, normal yemek ve diyet yemek gibi birim fiyatları içeren bir ihalede, isteklilerin teklif ettikleri birim fiyatı; örnek menüyü ve bu menünün üretimi için gerekli işçilik tutarını kullanarak tevsik etmeleri durumunda açıklama uygun kabul edilecektir. … 79.3. İdarelerin aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirilmesine ilişkin aşağıdaki düzenlemeleri de dikkate almaları gerekmektedir. 79.3.1. Teklifi aşırı düşük olarak tespit edildikten sonra yukarıdaki yöntemlere göre usulüne uygun açıklama yapan isteklilerin teklifleri geçerli kabul edilir. Hayatın olağan akışına veya ticari gereklere aykırılık gibi nedenlerle teklifler reddedilemez. 79.3.2. 79.2.2 nci maddede yer alan yöntemlerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekli tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle, ilgili mevzuatına göre ihale tarihinden önceki son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir. …” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Osmaniye Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne Bağlı Kuruluşlarımızın Mamul Yemek Hizmet Alımı b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: 13+ yaş sabah kahvaltısı 102700 adet, 13+ yaş öğle yemeği 147000 adet, 13+ yaş akşam yemeği 106200 adet, ara öğün 94200 adet, özel gün menüsü 4200, 7-12 yaş sabah kahvaltısı 3600 adet, 7-12 yaş öğle yemeği 3600 adet, 7-12 yaş akşam yemeği 3600 adet Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: İşin Yapılacağı Kuruluşların Adları ve Adresleri Teknik Şartnamelerde belirtilmiştir.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Kısmi teklif verilmesi” başlıklı 20’nci maddesinde “20.1. Bu ihalede kısmi teklif verilebilir. 20.2. Bu ihaledeki kısım sayısı 4’tür. İhale kısımlarına ilişkin koşullar altta düzenlenmiştir; Her bir kısım için ayrı ayrı teklif verilebilecek olup ancak teklif verilecek olan kısmın kalemlerinin tamamı için teklif verilecektir. Her Kısmın teknik şartnamesi ayrı ayrı yüklenmiş olup, hangi kısma teklif verilecek ise o kısmın teknik şartnamesi göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Her bir kısım için ayrı ayrı sözleşme imzalanacak olup her kısım için ayrı ayrı kesin teminat istenecektir.” düzenlemesi,

Aynı Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İdarece gönderilen ihale işlem dosyası incelendiğinde, başvuruya konu ihalenin Osmaniye Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Osmaniye Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüze Bağlı Kuruluşlarımızın 2024 Yılı Mamul Yemek” ihalesi olduğu, 11.12.2023 tarihinde elektronik olarak gerçekleştirilen ihalenin 4 kısımdan oluştuğu, başvuru sahibi istekli Beray Yemek Ticaret Anonim Şirketi tarafından ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarına verilen fiyat teklifinin sınır değerin altında kalması üzerine idare tarafından anılan istekliye gönderilen 12.12.2023 tarihli ve “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazıda “Osmaniye Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğümüze Bağlı Kuruluşlarımızın 2024 Yılı Mamul Yemek işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 19.12.2023 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 19.12.2023 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir. 11.12.2023 tarihinde gerçekleştirilen 2023/1241795 İKN’li mamul yemek hizmet alımı ihalesine vermiş olduğunuz teklifiniz ihale komisyonumuzca yapılan değerlendirmeler sonucunda ’’Aşırı Düşük Teklif’’ olarak belirlenmiştir. 1. ve 2. kısım için ayrı ayrı olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 38. maddesi, İdari Şartnamenin 33. maddesi ve 36.1.1. maddeleri uyarınca aşırı düşük teklifinizin açıklamasını belirtilen tarihin mesai bitimine kadar İl Müdürlüğümüz Muhasebe Birimine bildirmeniz hususunda; gereğini rica ederim.” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük açıklamalarının sunulmasının istenildiği, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamalarına konu belgelerin 19.12.2023 tarihinde sunulduğu, ihale komisyonu tarafından gerçekleştirilen değerlendirmeler sonucunda ihalenin şikâyete konu 1 ve 2’nci kısımlarının aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunan başvuru sahibi istekli üzerinde bırakıldığı buna ilişkin ihale komisyonu kararının 26.12.2023 tarihinde onaylandığı,

Daha sonra idare tarafından anılan istekliye tebliğ edilen 07.02.2023 tarihli ikinci komisyon kararında “…Bakanlığımız Ön Mali Kontrol Biriminin yapmış olduğu değerlendirmeler sonucunda tarafımıza iletmiş olduğu 02.02.2024 tarihli ve 10341981 sayılı ‘İhale İşlem Dosyasının Ön Mali Kontrolü’ konulu yazısında ‘1. kısım için aşırı düşük açıklamasında bulunan Beray Yemek Ticaret Anonim Şirketi, Alp Sancak İnşaat Taahhüt Hizmetleri Limited Şirketi ve Öz Gürbüz Yemekçilik Gıda Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin vermiş oldukları Aşırı Düşük Açıklamaları yeterli görülmemiş olup aşırı düşük teklif veren 3 isteklinin de tekliflerinin reddedilmesi gerekmektedir.’ denilmekte ve düzeltici işlem tesis edilmesinin uygun olacağı belirtilmektedir…” ifadelerine yer verilerek bakanlık ön mali kontrol biriminin yapmış olduğu değerlendirmeler sonucunda başvuru sahibi isteklinin her iki kısma ilişkin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun bulunmayarak teklifinin reddedildiği tespit edilmiştir.

07.02.2023 tarihli ihale komisyonu kararında bahsi geçen “İhale İşlem Dosyasının Ön Mali Kontrolü” konulu yazıda ise “Söz konusu ihalenin 1. (Özden Huzurevi Müdürlüğü) ve 2. kısımlarına (Kadirli Engelsiz Yaşam Bakım, Rehabilitasyon ve Aile Danışma Merkezi Müdürlüğü) aşırı düşük teklif veren 3 isteklinin aşırı düşük teklif cevapları incelenmiştir; En avantajlı teklif sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinin (Ek-H.4) “A) Ana Girdileri” bölümünde; “Yumurta” girdisinin açıklama yönteminin “Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı” şeklinde belirtildiği, Ek-O.7 numaralı maliyet/satış tutarı tespit tutanağında ise “Yumurta” şeklinde belirtildiği tespit edilmiştir. Ancak, ihale dokümanı eki olan gıda malzemelerinin özelliklerinde “Yumurta” başlığında “5. Yumurtalar en az 65 gr - 72 gr ağırlığında olmalıdır.” ifadesi yer almasına rağmen isteklinin açıklamasında yumurtanın gramajına ilişkin bilgiye yer verilmediği görülmüştür. En avantajlı teklif sahibi istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan malzemeli yemek sunumu hesap cetvelinin (Ek-H.4) “A) Ana Girdileri” bölümünde; “Paket Reçeller (20gr)” girdisinin açıklama yönteminin “Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı” şeklinde belirtildiği, Ek-O.7 numaralı maliyet/satış tutarı tespit tutanağında ise “Paket Reçeller (20 gr) %50 meyve oranı” şeklinde belirtildiği tespit edilmiştir. Ancak, ihale dokümanı eki olan gıda malzemelerinin özelliklerinde “Paket Reçel” başlığında “4. Mahalli adetlere göre reçellik hale gelmiş taze meyvelerden sadece %100 pancar şekerinden ve en az %50 tane olmak üzere konserve şeklinde imal edilmiş olacaktır.” ifadesi yer almasına rağmen isteklinin açıklamasında paket reçelin %100 pancar şekerinden olacağına ilişkin bilgiye yer verilmediği görülmüştür... Buna göre, yapılan inceleme sonucunda yukarıda yer alan açıklamalar çerçevesinde aşırı düşük teklif veren 3 isteklinin aşırı düşük teklife cevapları yeterli görülmemiş olup aşırı düşük teklif veren 3 isteklinin teklifinin reddedilmesi gerekmektedir…” ifadelerine yer verildiği, söz konusu yazıda başvuru sahibi istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamaları arasında yer alan “yumurta“ ve “paket reçel” girdilerinin ihale dokümanı düzenlemelerine uygun şekilde açıklanmadığının gerekçe gösterildiği tespit edilmiştir.

İdare tarafından ihale dokümanı içerisinde her iki kısma ait iki haftalık örnek menülere yer verildiği görülmüş olup buradan hareketle başvuru sahibi isteklinin iddia ettiği hususlar üzerinden anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamaları incelendiğinde;

Başvuru sahibinin (a) bendinde yer verilen iddiasına ilişkin olarak;

Gıda Malzemeleri Özellikleri Teknik Şartnamesi’nin “yumurta (tavuk)” başlıklı bölümünde “1. Yumurta: Yürürlükte olan “Türk Gıda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliğinde” tanımlandığı gibi olacaktır… 5. Yumurtalar en az 65 gr-72 gr ağırlığında olmalıdır…” düzenlemesi yer almakta olup, “Gıda Rasyonu” başlıklı ihale dokümanında ise yumurta gramajı için 65 gr olacak şekilde belirleme yapıldığı görülmüştür.

Başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına ilişkin gerekçeleri içeren “İhale İşlem Dosyasının Ön Mali Kontrolü” konulu yazıda “... İhale dokümanı eki olan gıda malzemelerinin özelliklerinde “Yumurta” başlığında “5. Yumurtalar en az 65 gr - 72 gr ağırlığında olmalıdır.” ifadesi yer almasına rağmen isteklinin açıklamasında yumurtanın gramajına ilişkin bilgiye yer verilmediği görülmüştür…” ifadelerine yer verilerek söz konusu girdinin doküman düzenlemelerine uygun açıklanmadığının belirtildiği görülmüştür.

Başvuru sahibi istekli Beray Yemek Ticaret A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, yumurta girdisinin fiyatını tevsik etmek üzere Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın sunulduğu, söz konusu tutanakta ilgili ürünün “Yumurta” olarak belirtildiği, miktar kısmında “kg” ibaresinin yer aldığı, fiyat bilgisinin ise “42,00 TL” olduğu tespit edilmiştir. Öte yandan Gıda Malzemeleri Özellikleri Teknik Şartnamesi’nde yumurtanın Türk Gıda Kodeksi Yumurta ve Yumurta Ürünleri Tebliği’nde tanımlandığı gibi olacağı ve en az 65 ile 72 gram arasında olması gerektiğinin düzenlendiği, bununla birlikte iki haftalık örnek menüde yer alan yemeklerde yumurta girdisinin 65 gram olacağı şeklinde belirleme yapıldığı, bu doğrultuda başvuru sahibi istekli tarafından 42,00 TL kilogram fiyatı ile tevsik edilen yumurta girdisinin yemek tariflerine 65 gram üzerinden (42.00 TL x 0,065 = 2,73 TL) yansıtıldığı, buna ek olarak ihale dokümanında ve iki haftalık örnek menülerde yumurtanın adet olarak kullanıldığı bir yemeğin de bulunmadığı dikkate alındığında yumurta girdisine ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (b) bendinde yer verilen iddiasına ilişkin olarak;

Gıda Malzemeleri Özellikleri Teknik Şartnamesi’nin “paket reçel” başlıklı bölümünde “…4. Mahalli adetlere göre reçellik hale gelmiş taze meyvelerden sadece %100 pancar şekerinden ve en az %50 tane olmak üzere konserve şeklinde imal edilmiş olacaktır. Reçeldeki meyveler ve parçalar kolaylıkla görülebilecek ve tanınacaktır. Meyve parçaları hangi meyveden yapıldığını tanıtacak büyüklükte olacaktır… 11. 20 gr’lık ambalajlarda olmalıdır. PVC temiz sağlam ve daha önce kullanılmamış olacaktır…” düzenlemesinin yer aldığı,

Başvuru sahibi isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına ilişkin gerekçeleri içeren “İhale İşlem Dosyasının Ön Mali Kontrolü” konulu yazıda “…İhale dokümanı eki olan gıda malzemelerinin özelliklerinde ‘Paket Reçel’ başlığında ‘4.Mahalli adetlere göre reçellik hale gelmiş taze meyvelerden sadece %100 pancar şekerinden ve en az %50 tane olmak üzere konserve şeklinde imal edilmiş olacaktır.’ ifadesi yer almasına rağmen isteklinin açıklamasında paket reçelin %100 pancar şekerinden olacağına ilişkin bilgiye yer verilmediği görülmüştür...” ifadelerine yer verilerek söz konusu girdinin doküman düzenlemelerine uygun açıklanmadığının belirtildiği görülmüştür.

Başvuru sahibi istekli Beray Yemek Ticaret A.Ş. tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, paket reçel girdisinin fiyatını tevsik etmek üzere Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın sunulduğu, söz konusu tutanakta ilgili ürünün “Paket Reçeller (20 gr) (%50 meyve oranı)” olarak belirtildiği tespit edilmiştir. Öte yandan Gıda Malzemeleri Özellikleri Teknik Şartnamesi’nde paket reçelin 20 gramlık ambalajlarda ve %100 pancar şekerinden olması gerektiğinin düzenlendiği görülse de paket reçelin %100 pancar şekeri içerip içermediğinin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında idare tarafından kontrol edilmesi gereken kriterlerden olduğu anlaşıldığından paket reçel girdisine ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamasının ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 118.286,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu iddialarında haklı olduğu tespit edilmiş olup, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde 118.286,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda tespit edilen aykırılıklar ve buna ilişkin inceleme ve hukuki değerlendirme aşağıda yapılmıştır.

İhalenin başvuruya konu edilen 1 ve 2’nci kısımlarında aşırı düşük teklif açıklamaları uygun bulunmayan Alp Sancak İnşaat Taahhüt Hizmetleri Limited Şirketi ile Öz Gürbüz Yemekçilik Gıda Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından sunulan açıklamalar başvuru sahibinin iddia ettiği hususlar bakımından incelendiğinde;

Alp Sancak İnşaat Taahhüt Hizmetleri Limited Şirketi tarafından yumurta girdisinin fiyatını tevsik etmek üzere İstanbul Ticaret Borsası’nın 2023 yılı Ocak ayına ait aylık borsa bülteninde yer alan “yumurta” ürünü kilogram üzerinden fiyatlandırılarak açıklama yapıldığı, Öz Gürbüz Yemekçilik Gıda Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yumurta girdisinin fiyatını tevsik etmek üzere İzmir Ticaret Borsası’nın 2023 yılı Mayıs ayına ait aylık borsa bülteninde yer alan “yumurta jumbo boy” ürünü kilogram üzerinden fiyatlandırılarak açıklama yapıldığı görülmüş olup söz konusu girdinin anılan istekliler tarafından ihale dokümanında yer alan düzenlemelerine uygun olarak (65 gram üzerinden) yemek maliyetine yansıtıldığı tespit edilmiştir.

Alp Sancak İnşaat Taahhüt Hizmetleri Limited Şirketi tarafından paket reçel girdisinin fiyatını tevsik etmek üzere Ek-O.7 Maliyet/Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın sunulduğu, söz konusu tutanakta ilgili ürünün “Paket Reçeller (20 gr)” olarak belirtildiği, Öz Gürbüz Yemekçilik Gıda Temizlik Hizmetleri Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından paket reçel girdisinin fiyatını tevsik etmek üzere Karacabey Ticaret Borsası’nın 2022 yılı Aralık ayına ait aylık borsa bülteninde yer alan “20 gr Vişne Reçeli” ürünü ile açıklama yapıldığı görülmüş olup paket reçelin %100 pancar şekeri içerip içermediğinin sözleşmenin yürütülmesi aşamasında idare tarafından kontrol edilmesi gereken kriterlerden olduğu anlaşıldığından paket reçel girdisine ilişkin yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.

Yukarıda aktarılan tespitler doğrultusunda; ihale komisyonunun anılan isteklilerin tevsik etmiş oldukları yumurta ve paket reçel girdilerinin ihale dokümanı düzenlemelerine uygun olmadığına ilişkin gerekçeleri yerinde görülmese de bahsi geçen isteklilerin aşırı düşük teklif açıklamalarının idarece farklı girdiler bakımından da uygun bulunmadığı anlaşıldığından söz konusu hususların esası etkilemediği ve dolayısıyla bu hususlara ilişkin düzeltici işlem belirlenmesine gerek olmadığı sonucuna varılmıştır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Beray Yemek Ticaret Anonim Şirketi’nin ihalenin 1 ve 2’nci kısımlarına vermiş olduğu teklifin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1. Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2. Başvuru bedelinin Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

Oybirliği ile karar verildi.