KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, ihale üzerinde bırakılan istekli Derinsu Proje İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamasının 4734 sayılı Kanunun 38’inci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin 42’nci maddesinde öngörülen açıklama yöntemlerine uygun olarak açıklanmadığı şöyle ki;

a) Anılan istekli tarafından sunulan GM-7/2023 paçal iş kalemine ilişkin nakliye analizinin idarenin iş kalemi analizinde gösterilen nakliye mesafesinden (25 km) daha kısa mesafe öngörmek suretiyle hesaplandığı, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.15’inci maddesinde yer alan; “Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.” açıklaması gereğince, idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapılması halinde, ocak yeri, nakliye mesafesi, malzeme miktarı ve kullanımının kamu kurum ve kuruluşlarınca düzenlenen onaylı belgeler ile tevsik şartına bağlandığı, ancak anılan istekli tarafından kullanılan mesafe ile malzeme ocağına ilişkin kamu kurumlarınca düzenlenerek onaylanan belgenin idareye sunulmadığı,

b) Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13. maddesinde yer alan düzenleme gereğince aşırı düşük fiyat açıklamasında, üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin fiyat açıklamasına dayanak gösterilebileceği ancak;

• Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin, teklife konu alanda faaliyet gösteren mükelleflerden alınması gerekirken, anılan isteklilerin üçüncü kişilerden aldığı fiyat tekliflerine ilişkin mükellefin teklife konu alanda faaliyetinin bulunmadığı,

• Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinde yer alan birim fiyatların, meslek mensubu tarafından düzenlenen maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarındaki fiyatlar ile uyumlu olmadığı,

• Açıklamaya konu edilen tüm analizlerin, idarece verilen formata uygun olarak gösterilmesi gerektiği halde ilgili poz kalemleri için tek bir fiyat teklifi alındığı ve idarece verilen analiz formatına uygun açıklama sunulmadığı,

• Fiyat tekliflerinin dayanağı olan tutanaklardaki fatura bilgileri tablosunun mevzuata uygun olarak düzenlenmediği, fatura alıcısı bilgilerinin belirtilmediği, fatura bilgileri tablosu üzerindeki birim fiyatlar belirlenirken analizlerde yer almayan malzemelerin birim fiyatlarının kullanıldığı, fatura bilgileri tablosu üzerindeki birim, miktar ve fiyat bilgileri ile tutanakta tespiti yapılan birim, miktar ve fiyat bilgilerinin uyumsuz bir şekilde düzenlendiği, ayrıca fatura bilgileri tablosu üzerinde ilgili geçici vergi beyanname döneminde açıklamaya konu edilen mal hizmet için sadece birer adet satış kaydına yer verildiği, yani sadece en uygun olan satışa ilişkin fatura kaydının tutanağa işlendiği, oysa yapılması gereken işlemin ilgili geçici vergi beyanname döneminde söz konusu mal/hizmet için yapılmış olan tüm satışların fatura bilgileri tablosuna işlenmesi ve ağırlıklı ortalama satış fiyatı bulunarak işlem yapılması olduğu, aynı kuralın maliyete dayalı açıklama yapılması bakımından da geçerli olduğu ancak maliyete dayalı açıklamalarda da bu kurala uyulmadığı,

• Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin eki olan tutanaklarda her bir mal/hizmet için ayrı satır açılması gerektiği halde birden fazla mal/hizmetin aynı satırda gösterildiği,

• Fiyat teklifine dayanak gösterilen tutanaklarda meslek mensubu tarafından yazılması gereken ibarenin bulunmadığı,

• Fiyat teklifinin ekinde noter onaylı olarak verilmesi gereken mükellefe ait imza sirkülerinin fotokopi olduğu, mükellefin faaliyet belgesi veya ticaret sicil tasdiknamesi ile meslek mensubu tarafından verilen faaliyet belgesinin ihalenin yapıldığı yıl içinde alınan belge olmadığı, fiyat teklifi ekinde verilmesi gereken mükellef ile meslek mensubu arasında yapılan sözleşme örneğinin bulunmadığı, bu kapsamda sunulan belgelerde ise mevzuatın ön gördüğü onayların usulüne uygun olmadığı,

• Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenen tutanaklarda, teklif konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım/satım yapılmış olması koşulunun sağlanmadığı, diğer taraftan fiyat tekliflerindeki malzemelerin nitelikleri ile tutanaklardaki malzemelerin niteliklerinin aynı olmadığı gibi tutanakların dayandığı faturalardaki malzemelerin niteliklerinin de aynı olmadığı,

c) Anılan istekli tarafından işçilik fiyatlarının ihale tarihi itibarı ile yürürlükte olan asgari ücret esas alınmadan, daha düşük fiyatlar üzerinden açıklandığı,

d) İhale üzerinde bırakılan isteklinin, idarece açıklanması istenilen analizlerde yer alan iş makineleri ve araçlar için, amortisman gideri üzerinden açıklama yaptığı, amortisman üzerinde açıklama yapılması halinde isteklinin demirbaşında kayıtlı olan kendi malı makine ve araçların amortisman sürelerini göstermek üzere ruhsat, demirbaş defteri ve bu araçların amortisman defterinde kayıtlı olduğuna dair noter tespit tutanağı ya da yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir raporu ile tevsik edilmesi gerekirken, bu belgelerin fiyat açıklaması ekinde idareye sunulmadığı gibi sunulan kanıtlayıcı belgelerde ise idarece aranan onayların eksik olduğu, amortismana dayalı fiyatı açıklanan makine ve ekipmanların analizde istenilen girdinin özellik ve kapasitelerini yansıtmadığı, öte yandan amortismandan arındırılmış makine katsayısı esas alınan girdi fiyatlarının hesaplanmasında birim fiyat ilgili iş makinasının 2023 yılı rayici olması gerekirken, anılan isteklinin rayiç yerine satın alınma bedellerini kullandığı,

e) Söz konusu analizlerde, satın alınmasından sonra amortisman süresi tamamlanan kendi malı makina ekipman için amortisman miktarı düşürülerek makine rayici hesaplanması mümkün olmakla birlikte, anılan istekli tarafından amortisman süresi tamamlanmayan iş makineleri üzerinden amortisman miktarı düşülerek fiyat avantajı sağlandığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “45.1.1.5. Bu madde kapsamında sınır değer hesaplanmasında, 4734 sayılı Kanunun 36 ncı maddesi uyarınca ilk oturumda teklif mektubu ve geçici teminatını usulüne uygun sunan isteklilerin teklifleri “geçerli teklif” olarak dikkate alınacaktır. … 45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında; … b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir. … 45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında; a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, … Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir. İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır. Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir. 45.1.5. İsteklilerin iş kalemleri/iş grupları için kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış cari yıl birim fiyatları veya bu fiyatlardan daha yüksek fiyatları teklif etmeleri ve söz konusu iş kalemleri/grupları için; hangi kamu kurum ve kuruluşunun birim fiyatını kullandıklarını, birim fiyat poz numarasını da yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları durumunda analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda; isteklilerin, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış “kar ve genel gider içermeyen birim fiyatların” üzerine, kendi belirledikleri “kar ve genel gideri” ilave ederek birim fiyatlarını oluşturmaları durumunda da; hangi kamu kurum ve kuruluşunun “kar ve genel gider hariç birim fiyatını” kullandıklarını ve kendi belirledikleri “kar ve genel gider” tutarını yazmak suretiyle liste halinde belirterek açıklamaları kapsamında sunmaları halinde de, söz konusu iş kalemleri/iş grupları için analiz düzenlemeleri zorunlu değildir. Bu kapsamda isteklilerin analiz düzenlemeleri zorunlu olmayan söz konusu iş kalemleri/grupları için 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına da gerek bulunmamaktadır. Örneğin; isteklinin, “150 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.001 poz numaralı birim fiyatını (2010 B.F: 97,86 TL) teklif etmesi, “200 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.002 poz numaralı birim fiyatının (2010 B.F: 104,00 TL) üzerinde 105,00 TL teklif vermesi, 250 dozlu demirsiz beton” iş kalemi için Bayındırlık ve İskan Bakanlığının 16.003 poz numaralı birim fiyatının kar ve genel gider hariç tutarına, (110,13/1,25=88,10 TL) kendi belirlediği % 18 kar ve genel gider karşılığı eklemek suretiyle 103,96 TL (88,10 x 1,18) teklif etmesi ve teklif ettiği söz konusu birim fiyatları aşağıdaki örnek listede gösterildiği şekilde tablo halinde göstermesi durumunda; bu üç iş kalemi için analiz düzenlemesi zorunlu değildir. Kamu kurum ve kuruluşlarının yayımlanmış birim fiyatları kullanılarak oluşturulan teklif birim fiyat listesi (Örnek) Sıra No Poz No İş kaleminin adı Kamu kurum ve kuruluş birim fiyatları Teklif Birim fiyatı alınan kurum/kuruluş Kar ve genel gider dahil birim fiyat Kar ve genel gider hariç birim fiyat Teklif edilen kar ve genel gider Teklif edilen birim fiyat (TL) (TL) (TL) (TL) 1 16.001 150 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 97,86 97,86 2 16.002 200 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 104,00 105,00 3 16.003 250 dozlu demirsiz beton Bayındırlık ve İskan Bakanlığı 110,13 88,10 15,86 103,96 … … … … İş kalemleri/grupları için, kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar esas alınarak teklif sunulmuş olmakla birlikte; yukarıda belirtildiği şekliyle liste halinde belirtilmemesi durumunda, söz konusu iş kalemleri/grupları için analiz sunulması zorunludur. İlan veya davet tarihinde cari yıl birim fiyatın yayımlanmamış olması durumunda, istekli tarafından önceki yılın yayımlanmış birim fiyatları kullanılabilir. 45.1.6. Analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçleri kullanan ve söz konusu rayiçleri poz numaralarını da belirtmek suretiyle liste halinde sunan isteklilerin, söz konusu rayiçlere ilişkin olarak 45.1.13 maddesinde belirtilen belgeleri sunmalarına gerek bulunmamaktadır. 45.1.7. İstekliler tarafından, inşaat iş kalemleri/iş grupları dışında yer alan sıhhi tesisat, kalorifer tesisatı, müşterek tesisat, havalandırma, brülör, asansör, elektrik tesisatı vb. iş kalemleri/iş gruplarına ait analiz sunulması yerine bu iş kalemi/iş gruplarına ait malzeme ve montaj bedelini ayrı ayrı gösterecek şekilde açıklama yapılması kabul edilecektir. 45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir. 45.1.9 İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz. 45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini; a) Yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar, c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır. 45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir. 45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır. 45.1.13.Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir. İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir. İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır. Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir. 45.1.13.1.Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır. … Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 45.1.13.3. İsteklinin teklifine konu çimento veya demir ürünlerine ilişkin açıklamalarında çimento veya demir ürünleri üreticisinin ilan edilmiş fiyat tarifelerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. 45.1.13.4. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilen fiyat tarifelerinde belirtilen fiyatları kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan bir tarifeyi gösterir belgeyi sunması yeterlidir. (Örnek: Orman Genel Müdürlüğüne bağlı işletmeler tarafından satılan ürünlere ilişkin ilan edilmiş fiyatlar vb.) 45.1.13.4.1. İsteklinin, kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin fiyat tekliflerini kullanması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) düzenlenmiş fiyat teklifini sunması yeterlidir. (Örnek: Karayolları Genel Müdürlüğü, İl Özel İdareleri, Belediyeler vb.nin sattıkları kum, çakıl, kırmataş vb. mallara ilişkin verdikleri fiyat teklifleri.) 45.1.13.5 İstekli tarafından açıklaması yapılacak girdinin fiyatı, kamu kurum ve kuruluşlarınca ilan edilen ilgili mala ilişkin asgari fiyatlara uygun olması halinde, sadece ilan/davet ile ihale tarihi arasında (ihale tarihi hariç) geçerli olan asgari fiyatın belgelendirilmesi suretiyle açıklama yapılması yeterlidir. … 45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır. 45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. … 45.1.13.16. Niteliği gereği üretiminden sonra belirli bir süre içerisinde imalata dönüştürülmesi gereken hazır betona ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenerek yayımlanmış rayiçler ile açıklama yapılması esastır. İdarece, TS 13515 Standardında belirlenen süreler ile Karayolu Trafik Yönetmeliğinde düzenlenen azami hız sınırları dikkate alınarak, hazır beton üretim tesisi ile işin yapılacağı yer arasındaki azami mesafenin tespit edilmesi ve aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda bu mesafeye yer verilmesi zorunludur. Fiyat teklifi ile açıklama yapılması halinde, idarece belirlenen mesafeden daha uzak mesafe kullanılamaz. 45.1.13.17. Tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (İş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamalar; resmi rayiçler veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için satın alma bedeli üzerinden yapılabilir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabilir. İsteklilerin kendi malı olan iş makinesinin satın alma bedeli üzerinden yapacağı açıklamalarda, bu hususları tevsik eden belgelerin açıklama kapsamında sunulması zorunludur. Ayrıca, bu açıklamada iş makinesine ilişkin tutar olarak; a) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmuş olması halinde, amortisman maliyeti katsayısı dışında kalan maliyet katsayıları (yedek parça, tamir-bakım, sermaye faizi-sigorta, nakil-montaj-demontaj) toplamı (ilgili analizde miktar kısmına yazılarak) ile resmi rayicin çarpılması sonucu bulunacak tutar, b) İş makinesinin satın alma tarihinden sonra amortisman süresinin dolmamış olması halinde ise, (a) bendinde hesaplanan tutarın altında olmamak koşuluyla, iş makinesinin satın alma bedeli ile analiz girdi miktarının çarpılması sonucu bulunacak tutar kullanılabilecektir. 45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir. … 45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: GÜNEY MARMARA AT VE TİGH PROJESİ İLE TARLA İÇİ YOLLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ b) Türü: Yapım işleri c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2010A02-1188 (2010A020100 - Arazi Toplulaştırma ve TİGH) d) Kodu: e) Miktarı: Platform Genişliği 4 m olan Şarampolsüz 300 km Yol Yapımı, Platform Genişliği 5 m olan Şarampolsüz 200 km Yol Yapımı, Platform Genişliği 6 m olan Şarampolsüz 50 km Yol Yapımı, Sanat Yapılarının Yapılması, 200 km Tarla İçi Yol Yapımında Hendek açılması, 250.000,000 m3 Kazı Dolgu Yapılarak Kullanılmayan Dere Yataklarının Doldurulması, Ve diğer Tarla İçi Geliştirme Hizmetleri ile ilgili işler yapılmasıdır. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Balıkesir ili Gönen ilçesi Çınarlı, Ilıcak, Korudeğirmeni, Taştepe, Çalıoba, Kalfaköy, Asmalıdere, Hacımenteş, Köteyli, Keçeler, Osmanpazar, Gebeçınar, Ulukır, Turplu, Kınalar, Bayramiç, Çifteçeşmeler, Küçüksoğuklar, Büyüksoğuklar Mahalleleri; Bandırma ilçesi Musakça, Ergili, Karaçalılık, Gölyaka, Akçapınar, Doğruca, Bereketli, Yenisığırcı, Kuş Cenneti, Külefli Mahalleleri; Manyas ilçesi Darıca, Değirmenboğazı, Hacıosman, Hacıyakup, Işıklar, Haydar, Eşen, Çamlı, Yeni Mahalle, Maltepe, Duraköy, Süleymanlı, Dereköy, Çavuşköy, Kızık, Kayaca, Salur, Hamamlı, Bölceağaç, Akçaova, Kocagöl Mahalleleri ve Çanakkale ili Biga ilçesi Kepekli, Güvemalan, Gerlengeç, Bozlar, Sinekçi, Koruoba Köyleri” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

İtirazen şikayete konu ihalenin Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 25. Bölge Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen “Güney Marmara AT ve TİGH Projesi ile Tarla İçi Yollarının İyileştirilmesi” işi olduğu ve açık ihale usulü ile ihaleye çıkıldığı, bahse konu ihalede 60 adet ihale dokümanı indirildiği, 18.12.2023 tarihinde yapılan ihaleye 24 isteklinin katıldığı, 09.02.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan Derinsu Proje İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi üzerinde bırakıldığı, başvuru sahibi Sistem Elektromekanik Tesisler Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi-Körfez Haritacılık ve Planlama Limited Şirketi İş Ortaklığı’nın ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği,

Yapılan incelemede, idare tarafından teklifi sınır değerin altında kalan Derinsu Proje İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’ne EKAP üzerinden gönderilen 18.01.2024 tarihli “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması ve/veya numune/demonstrasyon işlemlerine ilişkin ürün örneklerinin verilmesi/kurulumların yapılması/aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazıda “…GÜNEY MARMARA AT VE TİGH PROJESİ İLE TARLA İÇİ YOLLARININ İYİLEŞTİRİLMESİ işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup, beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 24.01.2024 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 24.01.2024 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir. AÇIKLAMA: 17.01.2024 tarihli ve 1 sayılı tebligatımızda sehven ölçü birimi miktarlarının eksik bırakıldığı fark edilmiştir. Açıklama istenen analiz giderleri güncellenmiş olup tebligat ekinde gönderilmektedir. Güney Marmara AT ve TİGH Projesi İle Tarla İçi Yollarının İyileştirilmesi işine ait ihalede tekliflerin değerlendirmesi sürecine geçilmiş olup beyan ettiğiniz bilgi ve belgeleri tevsik eden ve EKAP veya diğer kamu kurum ve kuruluşları ile Kamu Kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarının internet sayfası üzerinden sorgulanamayan aşağıdaki belgeleri ekleri ile birlikte, İdari Şartnamenin 7.9. maddesine uygun olarak, 24.01.2024 tarihine kadar İdaremize sunmanız ve aşırı düşük teklif açıklamalarınızı 24.01.2024 tarihine kadar sunmanız gerekmektedir. Aşırı düşük teklifin önemli bileşenlerine ilişkin açıklama ekte yer alan belgelerde bulunmaktadır.” ifadelerine yer verilerek aşırı düşük teklif açıklamasının talep edildiği, yazı ekinde teklifin önemli bileşeni olduğu belirlenen “GM-7/2023: Ocak Taşı ve Kırılmamış, Elenmemiş Çakıllı Malzeme ile Stabilize Yol Temel, Taban Kaplaması Malzemelerinin Nakli (10 km den fazla olan nakliyeler)”, “GM-5/2023: Ocaktan Taş Hazırlanması ile Makineli İstifsiz Taş Dolgu Yapılması(Nakliye Hariç)”, “GM-6/2023: Kırılmamış ve Elenmemiş Çakıllı Malzeme ile Stabilize Yol Temel ve Taban Kaplaması Temini” iş kalemlerine ilişkin analiz formatlarının ve açıklama istenilecek analiz girdilerin belirtildiği tespit edilmiştir.

İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının başvuru sahibinin iddiaları kapsamında incelenmesi neticesinde;

Başvuru sahibinin (a) bendinde yer verilen iddiasına ilişkin olarak;

İdare tarafından önemli teklif bileşeni olarak belirlenen GM-7 poz nolu “Ocak Taşı ve Kırılmamış, Elenmemiş Çakıllı Malzeme ile Stabilize Yol Temel, Taban Kaplaması Malzemelerinin Nakli” iş kaleminde nakliye mesafesinin 25 km olarak belirlendiği tespit edilmiştir. Öte yandan anılan iş kaleminin açıklanmasına yönelik olarak, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından “…ekte yer alan tevsik edici belgeler ile ve güvenli tarafta kalınması adına nakliye mesafesi ortalama 21 kilometre üzerinden hesaplamaya konu edilmiştir…” ifadelerine yer verilerek ton başına 33,65 TL birim fiyat öngörüldüğü ve 21 km üzerinden nakliye mesafesinin hesaplandığı, söz konusu mesafenin tevsik edilmesi amacıyla da altı adet ocak ve malzeme taşınacak bölgelerin harita üzerinde işaretlenmiş olduğu Google Earth uydu görüntüsü çıktıları ile malzeme taşıma rotaları arasındaki ortalama kuş uçuşu uzaklıklara yer verildiği görülmüştür.

İdare tarafından başvuru sahibi istekliye tebliğ edilen şikayete cevap yazısında söz konusu iddiaya ilişkin olarak “…4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği, Yapım İşleri Genel Şartnamesi, Kamu İhale Genel Tebliği ve İdari Şartname dikkate alınarak; İhale üzerinde bırakılan istekli; aşırı düşük teklif açıklamasındaki idarece belirlenen ortalama nakliye mesafesini daha düşük mesafe kullanarak hesapladığı, açıklama içerisinde kullanmayı öngördüğü ocakların uydu görüntü çıktılarına, krokilerine, mesafe hesaplamalarına yer verildiği anlaşılmıştır. Ocakların yerlerinin ve kullanım durumlarının kontrolü yapılmış, kapasitelerine bakılmış ve doğruluğu teyit edilmiştir. İhale dokümanında (ÖTŞ, A katsayıları ve taşıma mesafeleri, sözleşme tasarısı) belirtildiği üzere nakliye mesafesi ortalama olarak belirlenmiş olup proje esnasında da değişebileceği göz önünde bulundurularak seçilen teknik çözümler, teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar ve yapım yönteminin ekonomik olması da hesaba katılarak; “Kamu İhale Genel Tebliği 45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.” ve “45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.” maddeleri de göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Ayrıca, yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamaları gereğince, aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında, idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklinin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin olarak onaylanmış bir belge sunmalarının zorunlu olmadığı, sunulan belge içerisinde yer alan bilgilerle ile ihale üzerinde bırakılan istekli arasında bir ilişki olmasına gerek olmadığı, orada bir kamu kurum ve kuruluşuna ait bir alanın olması bilgisinin yeterli olduğu değerlendirildiğinden, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının bu yönüyle de mevzuata uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Sonuç olarak ihale dokümanında belirli bir malzeme ocağı belirtilmemesi ve isteklinin sunmuş olduğu ocakların uydu görüntü çıktılarına, krokilerine, mesafe hesaplamalarına yer vermiş olması ocakların yerlerinin ve kullanım durumlarının kontrolü yapılmış, kapasitelerine bakılmış ve doğruluğu teyit edilmiş olması göz önünde bulundurularak yukarıda belirtilen kanun, yönetmelik ve tebliğ maddeleri de dikkate alınarak en ekonomik maliyet avantajını sağladığı gerekçesiyle GM-7/2023 iş kalemi için analiz girdileri uygun bulunmuştur.” ifadelerine yer verilerek anılan isteklinin sunmuş olduğu ocakların uydu görüntü çıktılarına, krokilerine, mesafe hesaplamalarına yer vermiş olması, ocakların yerlerinin ve kullanım durumlarının kontrolü yapılmış, kapasitelerine bakılmış ve doğruluğu teyit edilmiş olması göz önünde bulundurularak sunulan aşırı düşük açıklamasının uygun görüldüğü anlaşılmaktadır.

Bu kapsamda inceleme yapıldığında, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.15’inci maddesinde yer alan “Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.” açıklaması gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerektiği anlaşılmaktadır.

Mevcut durumda idare tarafından teklifi aşırı düşük bulunan isteklilere gönderilen sorgu yazısı ekinde ilgili malzemelerin nakli için öngörülen mesafenin 25 km olarak belirtildiği, yukarıda aktarıldığı üzere isteklilerin söz konusu mesafeden daha düşük mesafeli bir ocaktan malzemeyi temin edebilmesi için kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgelerin sunulmasının zorunlu olduğunun anlaşıldığı, ancak istekli tarafından kullanılması öngörülen söz konusu ocaklara ilişki kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan herhangi bir belgenin sunulmadığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan, altı adet ocağın ve malzeme taşınacak bölgelerin işaretlenmiş olduğu Google Earth uydu görüntüsü çıktılarının idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanılarak açıklama yapılması durumunda açıklamayı tevsik etmek üzere sunulması gereken kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler kapsamında olmadığı ve başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (b) bendinde yer verilen iddiasına ilişkin olarak;

Anılan istekli tarafından “Ekskavatör’ün (210-259 hp-2 1/2 yd3) 1 saatlik ücreti”, “Ekskavatör ve dragline tipi makinalar 100-139 HP (1Yd3)”, “Lastik Tekerlekli Yükleyici 1 saatlik ücreti” analiz girdileri için Çukurova Toprak İnşaat Anonim Şirketi’nden fiyat teklifi alınarak açıklama yapıldığı, söz konusu fiyat teklifi ile birlikte satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6), meslek mensubu faaliyet belgesi, imza sirküleri ve 12 adet faturanın sunulduğu,

Anılan firmanın teklife konu alanda faaliyet gösterdiğine dair “23.01.2024” tarihli ve “2024-GD-912” sayılı “Ticaret Sicil Tasdiknamesi” başlıklı belgenin sunulduğu, ilgili firmanın faaliyet konusuna ilişkin olarak Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin resmi internet adresi (https://www.ticaretsicil.gov.tr/) üzerinde haricen yapılan sorgulama neticesinde şirketin amaç ve konularının tescil edildiği 03.07.2015 tarihli ve 8855 sayılı Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nden anılan şirketin teklife konu alanda faaliyet gösterdiğinin anlaşıldığı,

Anılan istekli tarafından Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın ek kısmında mükellef adına tutanağı imzalayanın imza sirkülerinin ve meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, söz konusu belgelerin ihalenin yapıldığı yıl içinde düzenlendiği, mevzuat gereği satış tutarı tespit tutanağı standart formunun ek kısmında mükellef adına tutanağı imzalayanın imza beyannamesi ile mükellefe ait temsile yetkili olunduğunu gösterir ticaret sicil tasdiknamesi veya Türkiye Ticaret Sicili Gazetesinin aslı veya suretinin ve meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin aslı ya da suretinin sunulması gerektiği, bu bağlamda söz konusu belgelerin sunulan suretlerinin yeterli olduğu,

Sunulan fiyat teklifinde yer alan birim fiyatların (600,00 TL, 340,00 TL, 280,00 TL) fiyat teklifine dayanak ağırlıklı ortalama birim satış tutarlarının (672,00 TL, 380,80 TL, 313,60 TL) %80’inin altında olmadığı, dolayısıyla fiyat teklifi ve satış tutarı tespit tutanağında yer alan tutarların uyumlu olduğu, ayrıca söz konusu analiz girdileri için tek bir fiyat teklifi alınmadığı, fiyat alınan her girdi için ayrı ayrı satır açıldığı ve açıklamaya konu edilen tüm analizlerin idarece verilen formata uygun olduğu görüldüğünden başvuru sahibinin yukarıda anılan iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.17’nci maddesi gereğince tesis, makine, teçhizat ve diğer ekipman (iş makinesi) analiz girdilerine ilişkin açıklamaların “resmi rayiçler” veya isteklinin kendi malı olan iş makineleri için “satın alma bedeli” üzerinden yapılabileceği, üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabileceği anlaşılmaktadır. Bu açıklamalardan hareketle anılan isteklinin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alarak açıklamasını yaptığı iş makineleri incelendiğinde; Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yayımlanan “2023/2 İnşaat Genel Fiyat Analizleri” başlıklı belgede aşırı düşük açıklaması istenilen “Ekskavatör’ün (210-259 hp-2 1/2 yd3) 1 saatlik ücreti” girdisi için “19.100.1006” poz numaralı “Ekskavatör (paletli) (210-259 HP)” resmi rayicinin, “Lastik Tekerlekli Yükleyici 1 saatlik ücreti” girdisi için ise “19.100.1029” poz numaralı “Yükleyici (100 HP)” resmi rayicinin bulunduğu, yukarıda aktarıldığı üzere üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifinin ancak ve ancak resmi rayici bulunmayan iş makineleri için kullanılabileceği hüküm altına alındığından anılan istekli tarafından söz konusu girdilere ilişkin sunulan açıklamanın mevzuat hükümlerine aykırı olduğu,

Kaldı ki yukarıda tespitine yer verilen aykırılığa ek olarak, Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın sonunda yer alan, isteklilerce sunulan faturalara ilişkin bilgilerle doldurulması gereken fatura bilgileri tablosunun anılan istekli tarafından boş bırakıldığı, ayrıca tutanağın “Ağırlıklı Ortalama Birim Satış Tutarı” başlıklı 4’üncü bölümünde fiyat teklifi kapsamındaki her bir mamul/hizmet için açılan tablolarda yevmiye defteri kayıt adedi sütununun da doldurulmadığı, aktarılan eksiklikler nedeniyle istekli tarafından faturalar dikkate alınarak ulaşılan ağırlıklı ortalama birim satış tutarının teyidinin yapılamadığı, fiyat teklifine konu edilen girdilerin ihale dokümanında ve analiz formatında belirtilen nitelikleri haiz olup olmadığının anlaşılamadığı, yine faturaların usulüne uygun bir şekilde tutanağa işlenmemesi nedeniyle Ek-O.6 Satış Tutarı Tespit Tutanağı’nın gerekliliklerinden biri olan teklif konusu mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satım yapılmış olması koşulunun sağlanıp sağlanmadığının da incelenmesinin mümkün olmadığı tespit edildiğinden iş makinelerinin saatlik ücretine ilişkin olarak üçüncü kişilerden fiyat teklifi alma yöntemi ile sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı ve başvuru sahibinin bahse konu iddialarının yerinde olduğu sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (c) bendinde yer verilen iddiasına ilişkin olarak;

Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9’uncu maddesinde “İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklaması bulunmakta olup, bu açıklama doğrultusunda başvuruya konu ihale tarihinin 18.12.2023, söz konusu tarihte yürürlükte olan asgari ücretin saatlik tutarının 59,61 TL (13.414,00 TL/30 gün/7,5 saat) olduğu ve ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan bütün analizlerde işçilik girdileri için 59,62 TL fiyat öngörüldüğü, bu itibarla, anılan istekli tarafından sunulan analizlerde ihale tarihinde geçerli asgari ücretin saatlik tutarının altında teklif verilmediği anlaşıldığından başvuru sahibinin bu husustaki iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Başvuru sahibinin (d) ve (e) bendinde yer verilen iddialarına ilişkin olarak;

Yapılan incelemede iddiaya konu edilen iş makinelerinin amortisman gideri üzerinden açıklanmadığı, üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınarak açıklandığı anlaşıldığından başvuru sahibinin söz konusu iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Öte yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde “başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması” koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Derinsu Proje İnşaat Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’nin teklifinin reddedilmesi ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.