KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle, taraflarına 29.04.2024 tarihinde EKAP üzerinden bildirilen ihale komisyonu kararı ile ön mali kontrol raporu gerekçe gösterilerek tekliflerinin değerlendirme dışı bırakıldığı, söz konusu ön mali kontrol raporunda Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.ye ait yeterlik bilgileri tablosunda 2022 yılına ilişkin bilanço parasal tutarının sıfır olarak belirtilmesinin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 36’ncı maddesine aykırı olduğunun ifade edildiği, ön mali kontrol raporunda belirtilen gerekçe ile tekliflerinin değerlendirme dışı bırakılmasının kamu ihale mevzuatına aykırılık teşkil ettiği, şöyle ki; ilgili mevzuat uyarınca bilanço rasyolarına ilişkin kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda sağlayamayan aday ve isteklilerin son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunmak suretiyle kriterleri sağladıklarını tevsik edebilecekleri, ihale tarihi yılın ilk dört ayı içerisinde olan ihalelerde; bir önceki yıla ait bilanço veya eş değer belgelerini beyan edemeyen istekliler için iki önceki yılın belgelerini beyan edebilecekleri, itirazen şikayete konu ihalenin 20.02.2024 tarihinde gerçekleşmiş olması nedeniyle bir önceki yıl olarak 2022 yılının anlaşılması gerektiği, bu çerçevede taraflarınca yeterlik bilgileri tablosunda bilanço bilgilerine ilişkin beyan edilen 2022, 2021 ve 2020 yıllarının ortalaması alındığında ihale konusu işte karşılanması gereken oranın karşılandığı, dolayısıyla idare tarafından tesis edilen işlemin kamu ihale mevzuatına uygun olmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde “(1) Bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait; a) Yayınlanması zorunlu olan yıl sonu bilançosunun veya gerekli bölümlerinin, b) (a) bendinde belirtilen belgelere eşdeğer belgelerin, her ikisinin de idarece istenilmesi zorunludur. (2) Bilanço veya eşdeğer belgeler kapsamında; a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan aday ve istekliler yıl sonu bilançosunu veya bilançonun üçüncü fıkradaki kriterlerin sağlandığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavirce standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi, sunar. (3) Adayın veya isteklinin ikinci fıkra uyarınca sunduğu belgelerde; a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. (4) Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. (5) İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. …” hükmü yer almaktadır. Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler” başlıklı 36’ncı maddesinde “36.1 Uygulama Yönetmeliğinin “İsteklinin iş hacmini gösteren belgeler” başlıklı 36 ncı maddesinin üçüncü fıkrasındaki kriterleri, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda sağlayamayan aday veya istekliler, ihalenin yapıldığı yıldan önceki son altı yıla kadarki belgelerin ortalaması üzerinden söz konusu kriterleri sağlayabilirler. İş hacmini gösteren belge olarak gelir tablosu sunulması durumunda, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıldan itibaren geriye doğru olan yıllara ait gelir tablolarının sırasıyla sunulması zorunludur. Örneğin; 2011 yılı Eylül ayında yapılacak olan bir ihalede, 2010 yılına ait gelir tablosu ile yeterlik kriterini sağlayamayan bir isteklinin, 2009-2010, 2008-2009-2010, 2007-2008-2009-2010, 2006-2007-2008-2009-2010 veya 2005-2006-2007-2008-2009-2010 yıllarına ait gelir tablolarını sunmak suretiyle yeterlik kriterini sağlaması mümkündür. Ancak 2006 yılına ait gelir tablosu sunulmadan, 2005-2007-2008-2009-2010 yıllarına ait gelir tabloları sunulmak suretiyle yeterlik kriterinin sağlanması mümkün değildir.
… 36.2. Bilanço rasyolarına ilişkin kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda sağlayamayan aday ve istekliler, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunmak suretiyle kriterleri sağladıklarını tevsik edebileceklerdir. Ancak bu durumda, ihalenin yapıldığı yıldan bir önceki yıldan itibaren geriye doğru olan yıllara ait belgelerin sunulması zorunludur. Örneğin; 2011 yılının Eylül ayında yapılan bir ihalede, 2010 yılı bilançosunda bilanço rasyolarına ilişkin kriterleri sağlayamayan bir istekli, 2009-2010 yıllarına veya 2008-2009-2010 yıllarına ilişkin belgeleri sunmak suretiyle kriterleri sağladığını tevsik edebilecek olup, 2010 yılında kriterleri sağlayamayan isteklinin sadece 2009 yılına ait veya 2008 yılına ait yahut 2008-2010 veya 2008-2009 yıllarına ait bilançolarını sunmak suretiyle bu kriterleri sağladığını tevsik etmesi mümkün değildir. …” açıklaması yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Nevşehir İçmesuyu İsale Hattı 1. Kısım Yapım İşi b) Türü: Yapım işleri c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2012K05-1637 (2012K050300 - Nevşehir İçmesuyu) d) Kodu: e) Miktarı: Nevşehir İl Merkezi içme suyu ihtiyacının karşılanması amacıyla Arzukamber, Senirin ve Çat Kuyularından temin edilecek suyun yeni yapılacak Stataltı deposuna iletilmesi için gerekli içmesuyu tesisleri inşa edilmesi işidir. Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Nevşehir il sınırları içinde yer almaktadır.” düzenlemesi,

“İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “…7.4. Ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin belgeler ve bu belgelerin taşıması gereken kriterler: 7.4.1. Bu madde boş bırakılmıştır. 7.4.2. İsteklinin ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeleri. a) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağlandığını gösteren bölümlerini, b) İlgili mevzuatı uyarınca bilançosunu yayımlatma zorunluluğu olmayan isteklilerin, yıl sonu bilançosunu veya bilançonun gerekli kriterleri sağladığını gösteren bölümlerini ya da bu kriterlerin sağlandığını göstermek üzere yeminli mali müşavir veya serbest muhasebeci mali müşavir tarafından standart forma uygun olarak düzenlenen belgeyi (Standart Form: KİK024.1/Y) sunmaları gerekmektedir. Sunulan bilanço veya eşdeğer belgelerde; a) Belli sürelerde nakit akışını sağlayabilmesi için gerekli likiditeye ve kısa dönem (bir yıl) içinde borç ödeme gücüne sahip olup olmadığını gösteren cari oranın (dönen varlıklar/kısa vadeli borçlar) en az 0,75 olması, (hesaplama yapılırken; yıllara yaygın inşaat maliyetleri dönen varlıklardan, yıllara yaygın inşaat hakediş gelirleri ise kısa vadeli borçlardan düşülecektir), b) Aktif varlıkların ne kadarının öz kaynaklardan oluştuğunu gösteren öz kaynak oranının (öz kaynaklar/toplam aktif) en az 0,15 olması, (hesaplama yapılırken, yıllara yaygın inşaat maliyetleri toplam aktiflerden düşülecektir), c) Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının 0,50’den küçük olması, ve belirtilen üç kriterin birlikte sağlanması zorunludur. Sunulan bilançolarda varsa yıllara yaygın inşaat maliyetleri ile hakediş gelirlerinin gösterilmesi gerekir. Yukarıda belirtilen kriterleri bir önceki yılda sağlayamayanlar, son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilirler. Bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. İhale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde, bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanlar, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilirler. Bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanlar ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilirler. Bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılır. …” düzenlemesi yer almaktadır.

Şikâyete konu ihalenin DSİ 12. Bölge Müdürlüğüne ait “Nevşehir İçmesuyu İsale Hattı 1 Kısım” yapım işi olduğu, 12.03.2024 tarihli ihale komisyonu kararı ile ihalenin Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı üzerinde bırakıldığı, Haşlak İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti.nin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği,

DSİ Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığının 22.04.2024 tarihli ve Nevşehir İçmesuyu İsale Hattı 1 Kısım yapım işi ön mali kontrolü konulu yazısında “…İhale işlem dosyasında ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi olarak belirlenen Özmir İnşaat Turizm Sânayi ve Tic. Ltd. Şti. - Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık San. ve Tic. Ltd» Şti. İş Ortaklığı’nın Pilot ortağı olan Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’nin idari şartnamenin 7.4.2. maddesi ile istenilen, ihalenin yapıldığı yıldan önceki yıla ait yıl sonu bilançosu veya eşdeğer belgeler olarak 2020-2021-2022 yıllarının parasal tutarlarının gösterildiği Bilanço Bilgileri Tablosu ile ihale komisyonunca yapılan 2020 ve 2021 yıllarına ait Bilanço Sorgulamalarının koyulduğu fakat 2022 yılma ait bilanço sorgulamasının bulunmadığı, ayrıca Bilanço Bilgileri Tablosunda da 2020 ve 2021 yıllarına ait parasal tutarların yazılı olduğu ancak 2022 yılına ait parasal tutarların yazılmadığı (sıfır "O” olarak beyan edildiği) hususları tespit edilmiştir.

…Yukarıda açıklanan mevzuât hükümleri uyarınca 20.02.2024 tarihinde yapılan ihalede isteklilerin bilanço rasyolarına ilişkin olarak ihalenin yapıldığı 2024 yılından önceki ikinci yıl olan 2022 yılına ait belgelerini sunmaları gerektiği, 2022 yılı ile yeterlik kriterlerini sağlayamayanların ise sırasıyla 2021 ve 2020 yıllarına ait belgeleri sunarak sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerini sağlamaları gerekmekte olup, söz konusu isteklinin bilanço bilgileri tablosunda 2022 yılına ait parasal tutarlarının ”0” olarak yazıldığı ve 2022 yılına ait bilanço sorgusunun da sunulmaması nedeniyle 2020-2021 ve 2022 yıllarına ait parasal tutarların ortalamasının alınarak yeterlik kriterlerini sağlaması mümkün olamamaktadır. … Bu husus, mevzuatına uygun olmayan ve idarece düzeltilemeyecek eksiklikler kapsamında değerlendirilerek, söz konusu İhale İşlem Dosyasına Uygun Görüş Verilmemiştir. Uygun görüş verilmeme nedeni olan belge/belgeler ekte gönderilmiştir…” ifadelerine yer verildiği,

Bunun üzerine idarece alınan 25.04.2024 tarihli ihale komisyonu kararında DSİ Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığının 22.04.2024 tarihli yazısı doğrultusunda yeniden değerlendirme yapıldığı ve anılan ön mali kontrol yazısında belirtilen gerekçeler doğrultusunda başvuru sahibi istekliye ait teklifin değerlendirme dışı bırakıldığı ve ihalenin Haşlak İnş. Taah. Tic. ve San. Ltd. Şti. üzerinde bırakıldığı anlaşılmıştır.

Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.ne ait yeterlik bilgileri tablosu incelendiğinde, ekonomik ve mali yeterliğe ilişkin bilgiler sütunun bilanço bilgileri satırında;

Yeterlik değerlendirmesinde esas alınan yılların “2022, 2021,2020” Cari oranın “9,2167” Özkaynak oranın “0,9232” Kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının “0” olarak beyan edildiği tespit edilmiştir.

Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin yukarıda aktarılan “Bilanço veya eşdeğer belgeler” başlıklı 35’inci maddesinde bilançonun veya eşdeğer belgelerin istenildiği ihalelerde anılan maddede belirtilen kriterleri ihalenin yapıldığı yıldan önceki yılda sağlayamayan isteklilerin son üç yıla kadar olan yılların belgelerini sunabilecekleri, bu takdirde belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı, ihale veya son başvuru tarihi yılın ilk dört ayında olan ihalelerde bir önceki yıla ait belgelerini sunmayanların, iki önceki yıla ait belgelerini sunabilecekleri, bu belgelerde, yeterlik kriterini sağlayamayanların ise iki önceki yılın belgeleri ile üç önceki ve dört önceki yılın belgelerini sunabilecekleri, bu durumda, belgeleri sunulan yılların parasal tutarlarının ortalaması üzerinden yeterlik kriterlerinin sağlanıp sağlanmadığına bakılacağı hüküm altına alınmıştır.

Başvuru sahibi istekliye EKAP üzerinden gönderilen 28.02.2024 tarihli yazıda yeterlik bilgileri tablosunda İdari Şartname’nin 7.4.3’üncü maddesine istinaden beyan edilen toplam fatura tutarlarına ait belgelerin sunulmasının istenildiği,

İdarenin anılan yazısına cevaben başvuru sahibi istekli tarafından idareye sunulan 25.03.2024 tarihli cevap yazısı ekinde faturalarla birlikte SMMM tarafından düzenlenen 19.02.2024 tarihli bilanço bilgileri tablosunun sunulduğu, söz konusu tabloda 2020, 2021 ve 2022 yılı verilerine yer verildiği, bu çerçevede 2020 ve 2021 yıllarına ilişkin parasal tutarların belirtilmesine karşın 2022 yılına ilişkin bir parasal tutar belirtilmeyip, ilgili bilanço oranlarının hesaplanmasına esas teşkil eden parametrelerin sıfır olarak ifade edildiği, yine aynı yazı ekinde sadece 2020 ve 2021 yılı bilanço çıktılarının sunulduğu tespit edilmiştir.

Bununla birlikte idare tarafından Kuruma gönderilen ihale işlem dosyası üzerinde DSİ Genel Müdürlüğü Strateji Geliştirme Dairesi Başkanlığının 22.04.2024 tarihli cevap yazısı ekinde bilanço kaydının bulunamadığına ilişkin bir ekran çıktısı sunulduğu, söz konusu ekran çıktısının idarece yapılan bilanço sorgulamalarında Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.ne ait 2022 yılı bilanço verilerine erişilmediğine ilişkin ekran çıktısı olduğu anlaşılmıştır.

Bilanço bilgilerine ilişkin olarak EKAP üzerinden yapılan anlık sorgulama neticesinde;

Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.nin;

2021 ve 2022 yılına ait bilanço verilerinin birebir aynı olduğu, bu çerçevede cari oranının “9,22”, öz kaynak oranının “0,92” ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının “0” olduğu,

2020 yılına ait bilanço verileri ile cari oranının “10,11”, öz kaynak oranının “0,93” ve kısa vadeli banka borçlarının öz kaynaklara oranının “0” olduğu görülmüştür.

Bu itibarla, yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ile yapılan tespit ve açıklamalar bir arada değerlendirildiğinde; Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının pilot ortağı Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.nin 2022 yılına ilişkin bilanço verileri sıfır olarak kabul edilse dahi 2022, 2021 ve 2020 yıllarının ortalaması dikkate alınarak yapılan hesaplamada itirazen şikayete konu ihalede bilançoya ilişkin istenilen oranların karşılandığı, bu oranların da yeterlik bilgileri tablosunda beyan edilen oranlar ile uyumlu olduğu, pilot ortak Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yeterlik bilgileri tablosunda da değerlendirmeye esas alınan yılların 2022, 2021 ve 2020 yılları olarak beyan edildiği dikkate alındığında Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığına ait teklifin pilot ortak Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale konusu işte istenilen bilanço oranlarının karşılanmadığı gerekçesiyle değerlendirme dışı bırakılmasının kamu ihale mevzuatına aykırı olduğu sonucuna varılmıştır.

Diğer taraftan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez.” Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Başvuru sahibi tarafından 157.733,00 TL başvuru bedelinin Kurum şikâyet gelirleri hesabına yatırıldığı görülmüştür. Yapılan incelemede anılan isteklinin itirazen şikâyete konu tüm iddialarında haklı olduğu tespit edilmiş olup Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin yazılı talebi halinde 157.733,00 TL’lik başvuru bedelinin iadesinin gerektiği anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir

Diğer taraftan, 17 Mayıs 2024 tarih ve 32549 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan tasarruf tedbirlerine ilişkin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde, “…GENEL İLKELER Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir. … TAŞINMAZ EDİNİLMESİ, KİRALANMASI VE KULLANILMASI Kamu kurum ve kuruluşları tarafından 3 yıl süreyle yurt içinde ve yurt dışında hiçbir şekilde yeni hizmet binası alınmayacak, kiralanmayacak, yapılmayacak veya bu amaçla arsa veya arazi satın alınmayacak, kamulaştırılmayacaktır. … RESMÎ TAŞITLARIN EDİNİLMESİ VE KULLANILMASI Kamu kurum ve kuruluşlarınca, 3 yıl süreyle her ne şekilde olursa olsun yeni taşıt edinilmeyecektir. Ancak, savunma ve güvenlik hizmetleri için ihtiyaç duyulan taşıtlar ile ambulans ve itfaiye araçları acil ve zorunlu hallerde edinilebilecektir. Mevcut taşıtlar ihtiyaç analizleri ve tasarruf anlayışı çerçevesinde ivedilikle gözden geçirilecektir. Ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtlar tasfiye edilecek, ihtiyaç fazlası taşıtlar ise tasfiye edilmek ya da ihtiyacı olan kurumlara devredilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığına bildirilecektir. Kamu kurum ve kuruluşlarınca hizmet alımı suretiyle kullanılan mevcut taşıtlar, sözleşme süresi sonunda izin alınmadan yeniden kiralanmayacaktır. … HABERLEŞME GİDERLERİ Kamu kurum ve kuruluşlarının harcama yetkilileri, haberleşme giderlerini hizmet gerekleri ve teknolojik imkânlar çerçevesinde gözden geçirerek kaynakların verimli kullanılması hususunda sayı, tutar veya kullanım kısıtlamaları da dâhil gerekli her türlü tedbiri alacaklardır. … PERSONEL GÖREVLENDİRMELERİ Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim, konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri her türlü faaliyetlerinin uzaktan erişim yöntemleriyle yapılması esastır. Söz konusu faaliyetlerin yüz yüze yapılmasının zorunluluk arz ettiği durumlarda kamu tesisleri kullanılacak, bu faaliyetler mümkün olduğunca kamu personeli tarafından yürütülecek, görev süresi ve görevli sayısı asgari seviyede tutulacaktır. … KIRTASİYE VE DEMİRBAŞ ALIMLARI Kamu kurum ve kuruluşlarınca zorunlu haller hariç olmak üzere 3 yıl süreyle büro malzemesi, makine ve teçhizat, tefrişat, bilgisayar ve donanımı ile benzeri demirbaş alımı yapılmayacaktır. Bu varlıklar, ekonomik ömrü tamamlanmadan hiçbir şekilde elden çıkarılmayacaktır. … ENERJİ VE SU ALIMLARI Kamu kurum ve kuruluşları, enerji maliyetlerini azaltmak amacıyla Kamu Binalarında Tasarruf Hedefi ve Uygulama Rehberinde yer alan tasarruf önlemlerine uyacaklardır. Ayrıca doğalgaz ve elektrik enerjisi tedarikinde serbest tüketici kriterlerini sağlayan binalarda ihale usulleri uygulanarak enerji giderlerinin azaltılmasına yönelik gerekli tedbirler alınacaktır. Genel aydınlatmada LED dönüşümü ve diğer tasarruf sağlayıcı tedbirler ivedilikle uygulamaya geçirilecektir. Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliliğini artıran uygulamalar geliştirilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılması hususunda azami gayret gösterilecektir. … PERSONEL SERVİSİ HİZMETİNE İLİŞKİN GİDERLER Savunma ve güvenlik hizmetleri hariç; kamu kurum ve kuruluşlarınca toplu taşıma olan yerlerde personel servisi hizmeti sonlandırılacak, hizmet alımı suretiyle sağlanan personel servisi hizmeti ise sözleşme süresinin bitimine kadar devam edebilecektir. Kamu kurum ve kuruluşları, toplu taşıma olmayan yerlerde ilgili mevzuatına uygun olarak sağlayacakları personel servis hizmetinde en etkin ve ekonomik yöntemleri tercih edecekler; personel servisi temininin hizmet alımı suretiyle sağlanması durumunda aşağıda belirtilen kriterlere uyacaklardır: Yakın yerleşkelerdeki kamu kurum ve kuruluşlarının personel servisi hizmetini birlikte ihale etmeleri esas olacaktır. Personel servisi hizmetinden fiilen yararlanan kişi sayısının araç kapasitesinin yüzde 70’inin altında olması durumunda ilgili hatta servis sunumu yapılmayacaktır. Personel servisi ihale şartnamelerinde araç yaşı kriteri belirlenirken model yılı yeni araçlar yerine maliyet tasarrufu sağlayacak şekilde 6/2/2004 tarihli ve 2004/6801 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliğine uygun olarak model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecektir.

DİĞER HUSUSLAR … Bu Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirler alınacak, her kademedeki yönetici tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacaktır. … Bu Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacaktır. Ancak kamu idareleri Cumhurbaşkanlığından izin talebinde bulunmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığından görüş alacaktır. Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatlan, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin talepleri münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderilecektir. İl özel idareleri ve belediyeler bakımından izin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verilecektir. Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir. Genelgenin yayımından önce yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde, bu Genelge kapsamına giren hususlarla ilgili münferit olarak izin alınmış iş ve işlemler için bu Genelgenin yayımı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde yeniden izin alınacaktır...” düzenlemelerine yer verilmiştir.

Resmi Gazetede 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde yer verilen düzenlemelerden;

Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin gözden geçirileceği ve Genelge hükümlerine uygun olmayan ihalelerin iptal edileceği,

Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacağı,

Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin taleplerinin münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderileceği, İl özel idareleri ve belediyeler bakımından ise izin talebinin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verileceği,

Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirlerin alınacağı, her kademedeki yöneticinin tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacağı,

Genelge hükümlerinin bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından hassasiyetle izleneceği ve denetleneceği, aksine hareket edenler hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacağı, bu yöneticilerin Genelgenin uygulanmasından öncelikle sorumlu olacağı anlaşılmaktadır.

İnceleme sürecinde başvuruya konu ihalenin yukarıda aktarılan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden idarece değerlendirilmesini teminen 24.05.2024 tarih ve E-84252536-101.01.02-54480 sayılı yazıyla “Kurumumuz, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesi gereğince ihalelere ilişkin itirazen şikâyet başvurularını incelemekte ve sonuçlandırmaktadır. Bu çerçevede 2024/72455 İhale Kayıt Numaralı “Nevşehir İçmesuyu İsale Hattı 1 Kısım” ihalesine yönelik olarak Özmir İnşaat Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. - Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık San. ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından yapılan itirazen şikayet başvurusunun Kurumumuzca incelemesi devam etmektedir. Bilindiği üzere, 17 Mayıs 2024 Tarihli ve 32549 Sayılı Resmî Gazete’de Tasarruf Tedbirleri ile İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlanmış olup anılan Genelge’nin “Genel İlkeler” başlıklı maddesinde “ ...Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir...” açıklaması, “Diğer Hususlar” başlıklı maddesinde “...Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir...” açıklamasına yer verilmiştir. Bu kapsamda, idareniz tarafından anılan Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilip edilmediği hususu ile yeni bir işlem tesis edilecekse bu hususlar hakkında tarafımıza ivedilikle bilgi verilmesi rica olunur.” ifadelerine yer verilerek bilgi talep edilmiştir.

İhaleyi gerçekleştiren idare tarafından gönderilen cevap yazısında “…Söz konusu ihale kurumumuzun kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanlarından olan içmesuyu temini kapsamında bulunmakta olup, ayrıca ihale kapsamında herhangi bir taşıt tahsisi bulunmamaktadır. Bölge Müdürlüğümüzce bahse konu ihaleyle ilgili olarak itirazen şikayet başvuru üzerine Kurumunuzca yapılan incelemenin sonuçlanması beklenmekte olup, verilecek karar doğrultusunda ihale sürecinin devam ettirilmesi planlanmaktadır. Bilgilerinizi ve gereğini arz ederim.” gerekçeleri belirtilerek ihale sürecine devam edileceği bilgisinin verildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen ihalelerde, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelerde bulunduğu açıktır.

Kurum tarafından itirazen şikayet başvurusuna ilişkin inceleme kapsamında, başvuru konusu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden değerlendirilmesini teminen ihaleyi gerçekleştiren idareden Genelge kapsamında işlem tesis edilip edilmeyeceği hususunda bilgi talep edilmiş ve idare tarafından gönderilen cevap yazısında başvuruya konu ihale sürecine devam edileceği yönünde görüş bildirilmiştir.

Yukarıda aktarıldığı üzere, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelerde olduğu ve ihaleyi yapan idareden gelen cevap yazısında da ihale sürecine devam edileceğinin belirtildiği anlaşılmakta ise de 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerinin uygulanmasında öncelikli olarak Genelge’de belirtilen yöneticiler sorumlu olacağından, bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından ihale sürecinin gözden geçirileceği ve değerlendirmede bulunulacağı açıktır.

Bu doğrultuda ihalelerin Genelge hükümlerine uygunluk yönünden değerlendirilerek ihalelere ilişkin işlem tesis etme yükümlülüğü ve sorumluluğu ilgili idarelere ait bulunduğundan, Kurul tarafından bu hususa ilişkin ayrıca değerlendirmede bulunulmamış olup itirazen şikayet başvurusunun esasına ilişkin karar verilmesi başvuruya konu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine uygun kabul edildiği sonucunu doğurmamaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, Özmir İnşaat Turizm Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.- Yakındoğu Enerji Mekanik Proje İnşaat Gıda Tarım Hayvancılık Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığına ait teklifin değerlendirmeye alınması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1. Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2. Başvuru bedelinin, Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kamu İhale Kurumuna yazılı talebi halinde iadesine,

   Oybirliği ile karar verildi.