KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1. İhale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyiminin tevsikine ilişkin sunulan sözleşme ve bahse konu sözleşmenin gerçekleştirildiğine yönelik faturaların sahte olduğu, bu nedenle anılan isteklinin ihalelere katılımdan yasaklanması ve hakkında Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulması gerektiği, şöyle ki;

Bahse konu istekli tarafından iş deneyiminin tevsikine yönelik idareye sunulan sözleşmeye ilişkin 2023 yılının Kasım ayında Bioriver Tıbbi Cih. Sağ Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.ne 12.000.000,00 TL tutarlı fatura düzenlendiği ve bu sahte faturaya istinaden iki firma arasında sözleşme imzalandığı, daha sonra Bioriver Tıbbi Cih. Sağ Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 2023 yılının Kasım ayında anılan istekliye aynı tutarlı fatura düzenlenerek iki firmanın aralarında mahsuplaştığı, bu hususun söz konusu firmalara ait BA/BS formlarından anlaşılacağı, dolayısıyla sözleşmeye konusu işin gerçekleştirilmediği,

Ayrıca, sözleşmeye yönelik anılan istekli tarafından sözleşmenin karşı tarafı firmaya 12.000.000,00 TL tutarlı tek bir fatura düzenlendiği, söz konusu tutarın karşı tarafa nasıl transfer edildiğine ilişkin bilgilerin, tek bir fatura ile bu büyük tutarlı bir işin nasıl yapıldığının, sözleşmeye konu hizmet alımının hangi firma ile gerçekleştirildiğinin, faturanın hangi firma adına düzenlendiğinin, bahse konu işin gerçekleştirilip gerçekleştirilmediğinin, sözleşmeye konu işin süresinin, niteliğinin, işin birim fiyatının, sözleşmeye konu işi gerçekleştiren firmanın faaliyet konusunun, bahse konu faturanın geçerliliğini koruyup korumadığının, sözleşme tarafları arasında mahsuplaşma yapılıp yapılmadığının, işin süresi boyunca her ay fatura düzenlenip düzenlenmediğinin Maliye Bakanlığı’ndan bilgi istenilmesi suretiyle incelenmesi gerektiği,

Bunun yanı sıra, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyiminin tevsikine ilişkin idareye sunulan bahse konu işte personel çalıştırıldığını gösteren SGK belgelerinin sorgulanması gerektiği,

Diğer taraftan, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından iş deneyiminin tevsikine ilişkin sunulan sözleşmenin konusunun ihale konusu işe veya benzer işe uygun olmadığı, sözleşme kapsamındaki işin kuryelik hizmeti ve tıbbi cihaz taşıma işi olduğu, dolayısıyla anılan isteklinin benzer iş tanımında yer alan laboratuvar kuryeliği ve numune taşıma alanında faaliyet göstermediği,

2. İdarece ihale üzerinde bırakılan istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istenmesi gerektiği,

3. Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına ilişkin fiyat teklifi veren firmaların teklif ettiği bedellerin gerçeği yansıtmadığı, hesaplamada ihale konusu işin yapılabilirliğinin dikkate alınmadığı, taraflarınca idareden talep edilmesine rağmen hesaplamaya ilişkin fiyat teklifi veren firmaların tekliflerinin paylaşılmadığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

1. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “… Aşağıda belirtilen durumlardaki istekliler ihale dışı bırakılır: … j) 17’nci maddede belirtilen yasak fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilen. …” hükmü,

Anılan Kanun’un “Yasak fiil veya davranışlar” başlıklı 17’nci maddesinde “İhalelerde aşağıda belirtilen fiil veya davranışlarda bulunmak yasaktır: … b) İsteklileri tereddüde düşürmek, katılımı engellemek, isteklilere anlaşma teklifinde bulunmak veya teşvik etmek, rekabeti veya ihale kararını etkileyecek davranışlarda bulunmak. c) Sahte belge veya sahte teminat düzenlemek, kullanmak veya bunlara teşebbüs etmek. … Bu yasak fiil veya davranışlarda bulunanlar hakkında bu Kanunun Dördüncü Kısmında belirtilen hükümler uygulanır.” hükmü,

Bahse konu Kanun’un “İhalelere katılmaktan yasaklama” başlıklı 58’inci maddesinde “17 nci maddede belirtilen fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler hakkında fiil veya davranışlarının özelliğine göre, bir yıldan az olmamak üzere iki yıla kadar, üzerine ihale yapıldığı halde mücbir sebep halleri dışında usulüne göre sözleşme yapmayanlar hakkında ise altı aydan az olmamak üzere bir yıla kadar, 2 nci ve 3 üncü maddeler ile istisna edilenler dahil bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan yasaklama kararı verilir. Katılma yasakları, ihaleyi yapan bakanlık veya ilgili veya bağlı bulunulan bakanlık, herhangi bir bakanlığın ilgili veya bağlı kuruluşu sayılmayan idarelerde bu idarelerin ihale yetkilileri, il özel idareleri ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde İçişleri Bakanlığı; belediyeler ve bunlara bağlı birlik, müessese ve işletmelerde ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından verilir. Haklarında yasaklama kararı verilen tüzel kişilerin şahıs şirketi olması halinde şirket ortaklarının tamamı hakkında, sermaye şirketi olması halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olan gerçek veya tüzel kişi ortaklar hakkında birinci fıkra hükmüne göre yasaklama kararı verilir. Haklarında yasaklama kararı verilenlerin gerçek veya tüzel kişi olması durumuna göre; ayrıca bir şahıs şirketinde ortak olmaları halinde bu şahıs şirketi hakkında da, sermaye şirketinde ortak olmaları halinde ise sermayesinin yarısından fazlasına sahip olmaları kaydıyla bu sermaye şirketi hakkında da aynı şekilde yasaklama kararı verilir. İhale sırasında veya sonrasında bu fiil veya davranışlarda bulundukları tespit edilenler, idarelerce o ihaleye iştirak ettirilmeyecekleri gibi yasaklama kararının yürürlüğe girdiği tarihe kadar aynı idare tarafından yapılacak sonraki ihalelere de iştirak ettirilmezler. Yasaklama kararları, yasaklamayı gerektiren fiil veya davranışın tespit edildiği tarihi izleyen en geç kırkbeş gün içinde verilir. Verilen bu karar Resmi Gazetede yayımlanmak üzere en geç onbeş gün içinde gönderilir ve yayımı tarihinde yürürlüğe girer. Bu kararlar Kamu İhale Kurumunca izlenerek, kamu ihalelerine katılmaktan yasaklı olanlara ilişkin siciller tutulur. İhaleyi yapan idareler, ihalelere katılmaktan yasaklamayı gerektirir bir durumla karşılaştıkları takdirde, gereğinin yapılması için bu durumu ilgili veya bağlı bulunulan bakanlığa bildirmekle yükümlüdür.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “İş deneyimini gösteren belgeler” başlıklı 39’uncu maddesinde “1) İş deneyimini gösteren belgelerin istenildiği ihalelerde; teknolojik ürün deneyim belgesinin ve yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak; a) İlk ilan veya davet tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgelerin, … (3) İş deneyiminin belirlenmesi amacıyla; a) Açık ihale usulüyle yapılan ihaleler ile Kanunun 21 inci maddesinin (b), (c) ve (f) bentlerine göre yapılan ihalelerde, teklif edilen bedelin % 25’i ile % 50’si aralığında idarece belirlenecek bir orandan az olmamak üzere, .. ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgeler ile teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması istenir. …” hükmü,

Aynı Yönetmelik’in “İş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren diğer belgeler ve bu belgelerde aranacak kriterler” başlıklı 47’nci maddesinde “(1) Gerçek kişilere veya iş deneyim belgesi düzenlemeye yetkili olmayan her türlü kurum ve kuruluşa bedel içeren tek bir sözleşmeye dayalı olarak gerçekleştirilen işlerde, iş deneyim belgesi düzenlenemez. Bu durumda, bitirilen işlere ilişkin iş deneyiminin belgelendirilmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır: (a) Yurtdışında gerçekleştirilen işler hariç bu madde kapsamında yer alan işlerde; sözleşme ve bu sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanununun ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen; fatura örnekleri veya bu örneklerin noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri veya serbest meslek makbuzu nüshaları ya da bu nüshaların noter, yeminli mali müşavir, serbest muhasebeci mali müşavir veya vergi dairesi onaylı suretleri ile sözleşmeye ait damga vergisinin ihale ilan tarihi itibarıyla ödendiğine ilişkin belgeler, personel çalıştırılan işlerde ise bu belgelere ek olarak o işe ait sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve idarece teyidi yapılabilen belgeler, iş deneyimini gösteren belgelerdir. Aday veya istekli, iş deneyimini gösteren bu belgeleri başvuru veya teklifi kapsamında sunar. Bu maddede belirtilen işler için iş deneyim belgesi düzenlenmiş olsa bile, ihale komisyonunca dikkate alınamaz. …” hükmü,

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: 2024 Yılı Laboratuvar Numune Transferi Kurye Hizmet Alımı b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje No’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: 8 Aylık Kurye Hizmet Alımı Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Müdürlüğümüze bağlı çalışan birinci, ikinci ve üçüncü basamak sağlık kuruluşları ve Teknik Şartnamelerde belirtilen yerler.” düzenlemesi,

Anılan Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. … 7.5.1. İsteklinin teknolojik ürün deneyim belgesi ya da yurt içinde veya yurt dışında kamu veya özel sektörde bedel içeren tek bir sözleşme kapsamında taahhüt edilen ihale konusu iş veya benzer işlere ilişkin olarak; a) İlk ilan tarihinden geriye doğru son beş yıl içinde kabul işlemleri tamamlanan hizmet alımlarıyla ilgili iş deneyimini gösteren belgeleri veya … sunması zorunludur. İstekli tarafından teklif edilen bedelin % 25’den az olmamak üzere, ihale konusu iş veya benzer işlere ait tek sözleşmeye ilişkin iş deneyimini gösteren belgelerin veya teknolojik ürün deneyim belgesinin sunulması gerekir. … 7.6. Benzer iş olarak kabul edilecek işler aşağıda belirtilmiştir: Kamu veya özel sektörde yapılmış her türlü Laboratuvar Kurye veya Numune taşıma veya Teşhis ve/veya tedaviye yönelik Numune Transferi içeren her türlü hizmet alımı benzer iş olarak kabul edilecektir. …” düzenlemesi yer almaktadır.

Başvuruya konu ihalenin İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü tarafından 02.04.2024 tarihinde elektronik ortamda gerçekleştirilen “2024 Yılı Laboratuvar Numune Transferi Kurye Hizmeti Alımı” ihalesi olduğu, bahse konu ihaleye 2 isteklinin e-teklif sunduğu, 05.04.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararı ile ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibinin Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti. olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosundaki “Mesleki ve Teknik Yeterliğe İlişkin Bilgiler” başlıklı bölümün “İş Deneyim Belgesi Düzenlenemeyen Hallerde İş Deneyimini Gösteren Diğer Belgeler(varsa)” başlıklı satırında yer alan “Sözleşme Tarihi” başlıklı sütununda “29.08.2023” ve “Sözleşme Tutarı ve Toplam Fatura Tutarı” başlıklı sütununda “12.000.000,00 TRY (Türk Lirası), 12.000.000,00 TRY (Türk Lirası)” bilgilerinin beyan edildiği tespit edilmiştir.

02.04.2024 tarihinde idare tarafından EKAP üzerinden ihale üzerinde bırakılan istekliye “beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin sunulması” konulu yazının tebliğ edildiği ve bahse konu yazıda ifade edilen “sunulması gereken belgeler” arasında “iş deneyim belgesi düzenlenemeyen hallerde iş deneyimini gösteren belgelerin” de yer aldığı,

04.04.2024 tarihinde ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından idareye sunulan belgeler incelendiğinde; bahse konu belgeler arasında Bioriver Tıbbi Cih. Sağ Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. ile Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti. arasında 29.08.2023 tarihinde imzalanan “Laboratuvar kurye hizmeti ve her türlü materyal taşıma sözleşmesi” başlıklı sözleşmenin yer aldığı, anılan sözleşmede; sözleşmenin konusunun “İş sahibi ile imzalanan laboratuvar kurye hizmeti ve her türlü materyal taşıma iş, bu sözleşmenin kapsamında kan materyalleri, tıbbi malzeme, test grupları, test kitleri, sarf malzemelerinin, kolilerin taşınması nakliyesi kargo işleri ile birlikte her türlü gönderi ve evrakların kurye hizmeti taşıması işidir.”, işin sürenin “3 ay, 01.09.2023-30.11.2023” ve sözleşme bedelinin “12.000.000 TL” olarak ifade edildiği, ayrıca anılan sözleşmede “Yüklenici faturayı 30.11.2023 tarihinde kesecektir.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.

Ayrıca, anılan istekli tarafından Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından Bioriver Tıbbi Cih. Sağ. Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.ne düzenlenmiş 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı e-faturanın, damga vergisinin ihale ilan tarihi itibarıyla ödendiğine ilişkin belgelerin ve sözleşme kapsamında personel çalıştırıldığını gösteren Sosyal Güvenlik Kurumu internet sayfası üzerinden düzenlenmiş ve teyidi yapılabilen belgelerin ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından idareye sunulduğu tespit edilmiştir.

Başvuru sahibinin, “sözleşmeye ilişkin 2023 yılının Kasım ayında Bioriver Tıbbi Cih. Sağ Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.ne KDV hariç 12.000.000 TL tutarlı fatura düzenlendiği ve bu sahte faturaya istinaden iki firma arasında sözleşme imzalandığı, daha sonra sözleşmenin diğer tarafı olan Bioriver Tıbbi Cih. Sağ Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından 2023 yılının Kasım ayında anılan istekliye aynı tutarlı fatura düzenlenerek iki firmanın aralarında mahsuplaştığı” yönündeki iddiaları kapsamında itirazen şikayet ekinde sunulan bahse konu firmalara ait BA/BS formları incelendiğinde; bahse konu BA/BS formlarından, sözleşmenin karşı tarafı olan firma tarafından ihale üzerinde bırakılan istekliye, iş deneyimin tevsikine yönelik sunulan faturanın düzenlendiği aynı dönem içerisinde aynı tutarlı fatura düzenlendiği anlaşılmıştır.

İddia konusu uyuşmazlığın çözülmesini teminen Kurum tarafından Gelir İdaresi Başkanlığı’na gönderilen 20.05.2024 tarih ve 54113 sayılı yazıda “… 1 ) İşbu yazının ekinde yer alan Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından Bioriver Tıbbi Cih. Sağ. Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti.ne düzenlenmiş 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı e-faturanın geçerli olup olmadığı bilgisi ve bu bilgiye dayanak teşkil eden belgeler,

2. Kurumumuza yapılan itirazen şikayet başvurusu kapsamında, başvuru sahibi tarafından yukarıda bahsi geçen faturanın sahte olduğunun, fatura düzenlenen firmanın fatura düzenleyen firmaya aynı tutarlı bir fatura düzenleyerek tarafların aralarında mahsuplaştığının iddia edildiği, itirazen şikayet dilekçesi ekinde sunulan ve işbu yazının ekinde yer alan BA/BS formlarından; Bioriver Tıbbi Cih. Sağ. Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yukarıda aktarılan 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı faturanın düzenlendiği aynı dönem içerisinde(2023/11), bahse konu fatura ile aynı tutarlı (KDV hariç 12.000.000 TL) bir faturanın Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti.ne düzenlediğinin görüldüğü, Kurumumuza yapılan itirazen şikayete konu edildiği üzere, Bioriver Tıbbi Cih. Sağ. Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından düzenlenen bu faturanın, 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı faturaya ilişkin iade faturası niteliğinde olup olmadığı bilgisi ve bu bilgiye dayanak teşkil eden belgelere ihtiyaç duyulmaktadır. …” ifadelerine yer verilerek anılan idareden uyuşmazlığa konu hususlar hakkında bilgi ve belgeler talep edilmiştir.

Gelir İdaresi Başkanlığı’nın 28.06.2024 tarih ve 51270 sayılı cevap yazısında “…Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından 30.11.2023 tarihinde düzenlenen EFT2023000000206 numaralı e-faturanın iptal/itiraz durumu bulunmamaktadır ve geçerli bir faturadır. 2) …Bioriver Tıv. Cİh. Sağ. Ürün. ve Karg. Hiz. San. Tic. Ld. Şti. tarafından 6080072424 numaralı Lider Kurye Hiz. Tic. Ltd. Ştin.ne 30.11.2023 tarihi GBF2023000000007 numaralı fatura düzenlendiği “Fatura Tipi: Satıştır”, ancak faturanın açıklama kısmında “EFT2023000000206 NO’LU FATURANIN İADE BEDELİ” notu yazıldığı görülmektedir. …” ifadelerine yer verildiği,

Anılan yazı ekinde; 30.11.2023 tarihinde Bioriver Tıb. Cih. Sağ. Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından Lider Kur. Hiz. Tic. Ltd. Şti.ne düzenlenen KDV hariç 12.000.000,00 TL tutarlı GBF202300000007 fatura numaralı e-faturanın yer aldığı, bahse konu e-faturanın açıklama kısmında “EFT2023000000206 No’lu faturanın iade bedeli” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede; ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan yeterlik bilgileri tablosunda iş deneyiminin tevsikine ilişkin sözleşme ve sözleşmenin uygulanmasına yönelik fatura, damga vergisinin ödendiğine ilişkin belge ile SGK internet sayfası üzerinden düzenlenmiş belgelerin beyan edildiği ve anılan isteklice beyan edilen bahse konu belgelerin idareye sunulduğu, bahse konu isteklice sunulan sözleşmenin konusunun ihale konusu işe ve benzer işe uygun olduğu, anılan sözleşmede ifade edilen sözleşme bedeli ile sözleşmenin uygulanmasına ilişkin düzenlenen faturadaki bedellerin birbiriyle uyumlu olduğu, ayrıca, iş deneyiminin tevsikine ilişkin sunulan söz konusu faturanın sözleşmede belirtilen tarihte düzenlendiği, başvuru sahibinin iddiasının aksine, 12.000.000,00 TL bedelli tek bir fatura düzenlenmiş olmasının, iş deneyiminin tevsikine yönelik sunulan sözleşme konusu işin gerçekleştirilmemiş olduğuna tek başına karine teşkil etmeyeceği anlaşılmıştır.

Diğer taraftan; ihale üzerinde bırakılan Lider Kur. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından sözleşmenin gerçekleştirilmesine ilişkin sunulan faturanın 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı KDV hariç 12.000.000,00 TL tutarlı olduğu, Gelir İdaresi Başkanlığı’ndan edinilen bilgi ve belgeler çerçevesinde; anılan istekli tarafından sözleşmenin uygulanmasına yönelik sunulan söz konusu faturanın geçerli bir fatura olduğu anlaşılmakla birlikte, iş deneyimin tevsikine ilişkin sunulan sözleşmenin diğer tarafı Bioriver Tıb. Cih. Sağ. Ürün. ve Kar. Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale üzerinde bırakılan istekliye yine 30.11.2023 tarihinde GBF2023000000007 numaralı fatura düzenlenerek bahse konu faturanın açıklama kısmında “EFT2023000000206 NO’LU FATURANIN İADE BEDELİ” ifadelerine yer verildiği, bu çerçevede; Lider Kur. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (j) bendi hükmü gereğince değerlendirme dışı bırakılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Bunun yanı sıra; istekli Lider Kur. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından ihaleye katılımda kullanılan 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı faturanın Vergi Usul Kanunu’nda sayılan fiiller kapsamında incelenmesini teminen Gelir İdaresi Başkanlığına bildirimde bulunulması gerekmektedir.

2. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “ (1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. (2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır. a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1. Verilen hizmetin ekonomik olması,
2. Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3. Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir. (3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur. (4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin yarısına kadar olan ihalelerde ikinci fıkranın (a) veya (b) bendindeki seçeneklerden birisinin kullanılması zorunludur. (5) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif açıklama istenilmeksizin reddedilecek tekliflere ilişkin alımlar listesinde yer alan işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir. … 79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer; SD: Sınır değeri, YM: Yaklaşık maliyeti, n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını, T1, T2, T3….Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini, R: Sınır Değer Tespit Katsayısını 79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir. 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir. …” açıklaması,

Başvuruya konu ihaleye ait İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi yer almaktadır.

EKAP üzerinden yapılan incelemede; başvuruya konu ihalede sınır değerin 24.280.610,53 TL olarak hesaplandığı, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif edilen bedelin sınır değerin üzerinde olduğu (31.591.672,00 TL) tespit edilmiştir.

Yapılan inceleme neticesinde; ihale komisyonu kararı ekinde yer alan tutanaklarda başvuru konusu isteklinin teklifinin sınır değerin altında olmadığının ifade edildiği ve inceleme kapsamında EKAP üzerinden sınır değere ilişkin yapılan hesaplama neticesinde; ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından teklif edilen bedelin başvuruya konu ihaleye ilişkin hesaplanan sınır değerin üzerinde olduğu ve sınır değerin üstünde teklif sunan söz konusu isteklinin teklifinin idarece aşırı düşük teklif açıklamasına tabii tutulamayacağı anlaşıldığından; başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

3. Başvuru sahibinin 3’üncü iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Yaklaşık maliyet” başlıklı 9’uncu maddesinde “Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece, her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere yaklaşık maliyet belirlenir ve dayanaklarıyla birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. Yaklaşık maliyete ihale ve ön yeterlik ilânlarında yer verilmez, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmaz.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Yaklaşık maliyete ilişkin ilkeler” başlıklı 7’nci maddesinde “(1) İdare tarafından, ihale onay belgesi düzenlenmeden önce, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere göre ayrıntılı fiyat ve gerektiğinde miktar araştırması yapılmak suretiyle ihale konusu işin KDV hariç yaklaşık maliyeti hesaplanır ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilir. …” hükmü,

Anılan Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanmasına esas miktar ve fiyatların tespiti” başlıklı 8’inci maddesinde “(1) İdareler, yaklaşık maliyetin hesaplanabilmesi için öncelikle ihale konusu hizmeti oluşturan iş kalemlerini veya gruplarını ve bunlara ilişkin miktarları tespit ederler. Bu amaçla, idare tarafından gerek duyulduğunda, aşağıda belirtilen esas ve usuller çerçevesinde miktar araştırması da yapılabilir. (2) Yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde; … b) İhaleyi yapan idare veya diğer idarelerce gerçekleştirilmiş aynı veya benzer işlerdeki fiyatlar, … Esas alınır. (3) İdareler yaklaşık maliyete ilişkin fiyatların tespitinde, (a), (b), (c), (ç) ve (d) bentlerinde belirtilen fiyatların birini, birkaçını veya tamamını herhangi bir öncelik sırası olmaksızın kullanabilirler. (4) Fiyat araştırması için yapılan çalışmalarda fiyat sorulacak kişi ve kuruluşlara yazılan yazıda fiyatı tespit edilecek iş grubu veya iş kaleminin ayrıntılı özelliklerine yer verilir. Fiyat istenecek kişi ve kuruluşlara aynı koşulları taşıyan yazılarla başvurulur ve fiyatlar KDV hariç istenir. İstenen özellikleri taşımayan veya gerçek piyasa rayiçlerini yansıtmadığı düşünülen fiyat bildirimleri ve proforma faturalar değerlendirmeye alınmaz ve buna ilişkin gerekçeler yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir. (5) Özelliği bulunan hizmet alımlarında; önceki yıllarda bitirilmiş benzer nitelikteki işlerde oluşan fiyatların piyasa fiyatları ile karşılaştırılması suretiyle bulunan fiyatlar veya benzer nitelikteki hizmetlerde uzmanlık ve deneyimini kanıtlamış kamu ve özel sektör kuruluşları ile gerçek kişilerden soruşturularak oluşturulan fiyatlar kullanılabilir. Yapılan her türlü araştırmaya rağmen fiyatın tespit edilemediği veya tespit edilen fiyatların rayiçleri yansıtmadığının anlaşıldığı durumlarda; idarece re’sen fiyat belirlenir ve gerekçesi yaklaşık maliyet hesap cetvelinde gösterilir.” hükmü,

Bahse konu Yönetmelik’in “Yaklaşık maliyetin hesaplanması ve güncellenmesi” başlıklı 9’uncu maddesinde “ (1) Birim fiyat üzerinden teklif alınan ihalelerde; a) Her bir iş kaleminin miktarını ve gerçekleştirilmesine ilişkin şartları gösteren bir cetvel hazırlanır. Bu cetvelde her bir iş kaleminin adı, birimi, birim fiyatı ve bu fiyata dahil olan maliyetler ile varsa diğer unsurlar gösterilir. b) Birim fiyata dahil olan maliyetler, iş kalemi ile ilgili bütün unsurları içerecek şekilde düzenlenir ve bu iş kalemine dahil olmayan başka giderler öngörülmez. … (3) Hizmetin gerçekleştirilmesi için gerekli olan iş kalemlerine veya iş gruplarına ilişkin miktarların tespit edilen fiyatlarla çarpımı sonucu bulunan tutarların toplanması ile elde edilen genel toplam tutar, sözleşme giderleri ve genel giderler ile KDV hariç olarak belirlenir. Bulunan bu tutara işin niteliği dikkate alınarak % 7 oranını geçmemek üzere yüklenici kârı eklenir. Bu tutar, kâr hariç belirlenen genel toplam tutar üzerinden hesaplanan sözleşme giderleri ve genel giderler ile toplanarak yaklaşık maliyet hesaplanır. Buna ilişkin hesap cetveli hazırlayanlarca imzalandıktan sonra, ihale onay belgesinin ekine konularak ihale yetkilisine sunulur. Yüklenici için öngörülen kar tutarının bu cetvelde gösterilmesi zorunludur. (4) Yaklaşık maliyetin, hesaplandığı tarihten itibaren ihalenin ilk ilan veya davet tarihine kadar güncelliğini kaybettiği durumlarda, işi oluşturan unsurlara ilişkin maliyetler idarelerce, endeks üzerinden güncellenir.” hükmü yer almaktadır.

İhale işlem dosyası incelendiğinde; başvuruya konu ihaleye ilişkin yaklaşık maliyetin idare tarafından daha önceki ihalelerdeki teklif bedellerinin ortalaması alınarak hesaplandığı tespit edilmiştir.

Yapılan incelemede; başvuru sahibinin iddiasının aksine, idare tarafından yaklaşık maliyetin daha önceki ihalelerdeki teklif bedellerinin ortalaması alınarak hesaplandığı anlaşıldığından; başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

Ayrıca, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesinin ikinci fıkrası yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda belirtilen mevzuata aykırılıkların düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte olduğu tespit edildiğinden, Lider Kur. Hiz. Tic. Ltd. Şti.nin teklifinin 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (j) bendi hükmü gereğince değerlendirme dışı bırakılması ve bu aşamadan sonraki ihale işlemlerinin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

1. Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

2. Lider Kur. Hiz. Tic. Ltd. Şti. tarafından ihaleye katılımda kullanılan 30.11.2023 tarih ve EFT2023000000206 numaralı faturanın Vergi Usul Kanunu’nda sayılan fiiller kapsamında incelenmesini teminen Gelir İdaresi Başkanlığı’na bildirimde bulunulmasına,

   Oybirliği ile karar verildi.