Karar Künyesi
KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.
İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,
- İhale dokümanı incelendiğinde sadece 1 adet örnek analiz formatına yer verildiği, söz konusu formatta analiz girdileri ile miktarlara yer verilmemiş olduğu, ancak 11.03.2024 tarihinde aşırı düşük teklif sorgulama yazısı ekinde yeni analiz formatlarının gönderildiği ve bu analizlerde girdi ve miktarlarının belirtildiği, sunulan analizlerin ihale dokümanı kapsamında yer alan analiz formatına uygun olduğu, bu nedenle aşırı düşük teklif sorgulaması ekinde yer alan analiz formatına göre değerlendirme yapılamayacağı, idarenin cevap yazısında her iki analiz formatının başta farklılıklar içerdiği, daha sonra her ikisinin de birbirine uyumlu olduğunun belirtildiği,
KKT-01 poz numaralı “kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” iş kalemi tanımında “dolguya konulması” ifadesine yer verilse dahi, idarenin ihale komisyonu kararında ve cevabında ifade edilen hususların nakliye mesafesi, kazı malzemesi yoğunluğu, kazılan malzemenin ne kadarının dolguya kullanılacağı ve ne kadarının depoya nakledileceğinin belirtilmediği, ihale dokümanı kapsamında yer alan projelere göre anılan iş kaleminde dolgu yapılacağının açıkça görüldüğü,
14.03.2024 tarihinde MAPEG “e-Maden” üzerinden yapılan sorgulama neticesinde söz konusu alana (ihale kapsamında) en yakın yerler ve bu yerlerin durumunun belirlendiği, söz konusu sorgulamaya esas alanların başvuru konusu ihale sahası kapsamında olduğunun görüldüğü, ayrıca 11 km çapta yapılan sorgulama neticesinde 2-A grubu başka bir ocağa rastlanmadığı, sayılan nedenlerle anılan iş kalemine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olduğu,
- KKT-14 poz numaralı “Korkuluk, ızgara, kapak vb. basit demir işleri yapılması” iş kalemine ilişkin fiyat teklifi alınan firmanın teklife konu alanda faaliyet yetkisinin olduğu, anılan iş kaleminin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde yer alan inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemi kapsamında olmadığına ilişkin teknik veri bulunmadığı, fiyat teklifinde yer alması zorunlu olan meslek mensubuna ait ifade olmasa da, söz konusu teklifin Tebliğ maddesinde yer alan teklif birim fiyatının satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığı sonucunu değiştirmeyeceği,
Söz konusu eksikliğin idarece bilgi eksikliği olarak değerlendirilerek tamamlatılabileceği, ayrıca şikayet başvurusunun reddedilmesinin ihale üzerinde bırakılan istekliye ait teklif ile kendi teklifleri arasındaki tutar farkı nedeniyle kamu zararına sebebiyet vereceği iddialarına yer verilmiştir.
A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.
- Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:
Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 60’ıncı maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. (2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır. a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;
- Yapım yönteminin ekonomik olması,
- Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
- Teklif edilen işin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. b) Aşırı düşük teklif sınır değerinin altında teklif sunan isteklilerin teklifi açıklama istenmeksizin reddedilir. (3) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine eşit veya bu değerin üzerinde olan ihalelerde, ikinci fıkranın (a) bendinin kullanılması zorunludur. (4) Yaklaşık maliyeti Kanunun 8 inci maddesinde öngörülen eşik değerin üçte birine kadar olan ihalelerde ikinci fıkranın (a) veya (b) bendindeki seçeneklerden birisinin kullanılması zorunludur. (5) Kurum tarafından yayımlanan aşırı düşük teklif açıklama istenilmeksizin reddedilecek tekliflere ilişkin alımlar listesinde yer alan işlerin ihalelerinde ikinci fıkranın (b) bendinin kullanılması zorunludur.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.2. Sınır değerin altındaki teklif sahiplerinden yaklaşık maliyetin % 80’lik bölümünü oluşturan iş kalemleri/gruplarına ilişkin ayrıntılar yazılı olarak istenir. Bu çerçevede; istenen açıklamanın niteliği dikkate alınarak, isteklilere beş (5) iş gününden az olmamak üzere makul bir süre verilir. Yazıda ayrıca, ihale konusu işe özgü alanlara (malzeme ocağı vb.) ilişkin olan ve açıklama istenecek girdi niteliğinde bulunan nakliyelere dair yaklaşık maliyet hesabında esas alınan mesafeler belirtilir.
45.1.2.1. İhale komisyonunca, (38.1) maddesi kapsamında idarece hazırlanan “sıralı iş kalemleri/grupları listesi” kullanılarak yaklaşık maliyetin % 80’lik kısmına giren iş kalemleri/grupları belirlenir.
Sıralı listeye göre, tutarlarının yaklaşık maliyete oranlarının kümülatif toplamı % 80 oranına kadar olan iş kalemleri/grupları ile kümülatif toplama eklendiğinde % 80 oranının aşılmasına neden olan iş kalemi/grubu, sorgulamaya tabi tutulacak olan iş kalemleri/grupları olarak belirlenecektir. Bunların dışında kalan iş kalemleri/grupları için sorgulama yapılmayacaktır.
45.1.2.2. İhale komisyonu tarafından, açıklama istenilmesi gereken iş kalemleri/gruplarına ait idarece (38.1) maddesine göre oluşturulan “sıralı analiz girdileri listesi” kullanılarak tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit ve bu tutarın altında olan analiz girdileri tespit edilecektir.
Yaklaşık maliyeti oluşturan iş kalemi/grubu analizlerindeki analiz girdilerinden, tutarı kar ve genel gider hariç analiz toplamının %3’üneeşit ve altında olanlar için isteklilerden açıklama yapılması istenilmeyecektir.
Tutarı, kar ve genel gider hariç analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olması nedeniyle sorgulamaya tabi tutulmayacak analiz girdilerinin tutarlarının kümülatif toplamının kar ve genel gider hariç analiz toplamının %15’ini aşması durumunda; en küçük tutardan itibaren kümülatif toplamda % 15’lik tutarın aşılmasına neden olan analiz girdisi belirlenecek, tutarı bu girdinin tutarından daha az olan girdiler için açıklama istenilmeyecektir.
Aynı girdinin yaklaşık maliyeti oluşturan birden fazla iş kalemi/grubunun analizinde yer alması halinde bu girdinin oranı her analiz için ayrı ayrı değerlendirilerek analiz toplamının % 3’ünün altında kalıp kalmadığına göre işlem yapılır. Herhangi bir analizdeki oranı %3’ün üstünde olan analiz girdisi için açıklama istenilecektir.
Analizlerdeki işçilik girdisi, tutarları analiz toplamının % 3’üne eşit veya altında olsa dahi, açıklama istenilmeyecek girdiler arasında yer alamaz.
45.1.2.3. İhale komisyonu teklifleri aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerden (45.1.2.1) maddesinde belirlediği iş kalemleri/grupları için isteyeceği açıklama ile ilgili yazıda, (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdilerini de belirtecektir.
İstekliler, teklifi kapsamında yer alan iş kalemleri/grupları için hazırlayacakları analizlerde (45.1.2.2) maddesine göre açıklama istenilmeyecek olan analiz girdileri de dahil analizlerini oluşturan tüm girdileri göstereceklerdir.
…
45.1.3. İsteklilerden teklifleri kapsamında analiz ve hesap cetveli sunmaları istenmeyecektir. Analizler ve hesap cetveli, Kanunun 38 inci maddesi uyarınca teklif fiyatı aşırı düşük olarak tespit edilen isteklilerin tekliflerinin önemli bileşenleri ile ilgili ayrıntıların belirlenmesi amacıyla, sadece aşırı düşük teklif sahibi isteklilerden istenecektir. Bu çerçevede; teklif fiyatının aşırı düşük olduğu tespit edilen istekliler tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenlerine ilişkin olarak yapacakları açıklama kapsamında;
…
b) Teklif birim fiyatlı işlerde; açıklama istenen iş kalemlerinin birim fiyatlarına ilişkin olarak ihale dokümanında verilen analiz formatına uygun analizleri
sunacaklardır. Sorgulamaya konu edilmeyen iş kalemleri/grupları için analiz sunulması istenmeyecektir…
45.1.4. İdare tarafından ihale dokümanı kapsamında;
a) Teklif birim fiyatlı işlerde; her bir iş kaleminin yapım şartlarına, tarif ve içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
b) Anahtar teslimi götürü bedel işlerde; iş kalemleri ve/veya iş gruplarının yapım şartlarına bağlı kalınarak, her iş kalemi/iş grubunun içeriğine göre analizde yer almasını istediği “malzeme, işçilik, makine ve diğerleri (varsa; nakliyeler, inşaat yerindeki yükleme, boşaltma, yatay ve düşey taşımalar, zamlar vb.)” sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği,
(Ek-Y.2)’de yer alan örneğe uygun analiz formatının isteklilere verilmesi, isteklilerin de tekliflerinin aşırı düşük olarak tespit edilerek kendilerinden açıklama istenmesi durumunda, yapacakları açıklamada sunacakları analizlerin verilen bu formata uygun olması gerekmektedir.
İdare tarafından bütün iş kalemleri/iş grupları için tek bir analiz formatı düzenlenebileceği gibi, iş kalemleri/iş gruplarının yapım şartlarına göre birden fazla analiz formatı da düzenlenebilir. Ancak bu durumda, idare ihale dokümanında hangi analiz formatının hangi iş kalemleri/iş grupları için kullanılacağını belirtmek zorundadır.
Kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış birim fiyatlar ile uyumlu olmayan iş kalemleri (özel iş kalemleri) ile idarelerce tasarlanan ve birden fazla iş kalemini ihtiva eden iş kalemleri (paçal iş kalemi) için bu iş kalemlerinde bulunan analiz girdileri ve miktarlarının gösterildiği analiz formatlarının, ihale dokümanı kapsamında veya aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazı ekinde verilmesi gerekmektedir. Ancak idarece niteliği gereği analiz formatı hazırlanamayan iş kalemlerine ilişkin isteklilerin açıklamaları kapsamında analiz sunmalarına gerek olmayıp, anılan iş kalemlerine ilişkin açıklamalar 45.1.13 maddesi uyarınca yapılabilir.
…
45.1.8. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak yaptığı açıklamada sunduğu analizler, ihale dokümanı kapsamındaki analiz formatına, birim fiyat tariflerine, idarece tanımlanan yapım şartlarına veya teknik şartnameye uygun olmayan, analiz fiyat tutarları teklif fiyatların üzerinde olan isteklilere ait teklifler reddedilecektir. Analizler üzerinde yapılan incelemede; çarpım ve toplamlarda hesaplama hatası bulunması durumunda, analiz girdilerine ait fiyatlar esas alınarak, hesaplama hatası ihale komisyonu tarafından re’sen düzeltilir. Bu şekilde düzeltilmiş analiz fiyatı, teklif fiyatın üzerinde olan isteklilerin teklifleri reddedilir.
45.1.10. İhale komisyonu, sınır değerin altındaki tekliflerin önemli bileşenlerini;
a) Yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda istekliler tarafından yapılan yazılı açıklamaları da dikkate almak suretiyle değerlendirir ve ihaleyi sonuçlandırır.
45.1.11. Yapım yönteminin ekonomik olması hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; kullanılan yapım yöntemi ve teknolojisinin sağlayacağı maliyet avantajının açıklanması gereklidir.
45.1.12. Seçilen teknik çözümler, yapım işinin yerine getirilmesinde kullanılacak avantajlı koşullar veya yapım işinin özgünlüğü hususunda bir açıklamada bulunulması durumunda; belirtilen çözüm, avantajlı koşul ve özgünlük sayesinde elde edilen maliyet avantajı açıklanmalıdır.
…
45.1.13.15. Sözleşme veya eklerinde, taş, kum, çakıl, gravye, balast, stabilize vb. yapı malzemelerinin idarenin belirlediği ocaklardan temininin öngörüldüğü haller dışında, bu Tebliğin 45.1.2 maddesi gereğince nakliye girdilerine ilişkin idarece belirtilen mesafelerden daha düşük mesafe kullanarak açıklama yapan isteklilerin, ihale konusu işe özgü alanlara ilişkin açıklamalarını kamu kurum ve kuruluşları tarafından düzenlenen veya onaylanan belgeler ile tevsik etmeleri gerekmektedir.
…
45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.
45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklaması,
İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Kahramanmaraş-Onikişubat Kurucaova ve Tekir Mahalleleri Tekir Çayı, Boğazkavak ve Kandil Dereleri Taşkın Koruma b) Türü: Yapım işleri c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): 2010A06-209784 ( - Taşkın Koruma) d) Kodu: 5-24.64.167.21545-0076.0065-02-06.05.70.90-42310001653-20-46 e) Miktarı: 7000 m kargir duvarlı, 800m betonarme duvarlı taşkın tesisi inşaatı, 19 adet menfez, 5 adet tersip bendi, 2 adet geçirgen tersip bendi, 1 adet ıslah sekisi, tesis giriş yapıları ve bu işlere ait her türlü imalatın yapılması Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Kahramanmaraş İli Onikişubat İlçesi” düzenlemesi,
Teknik Şartname’nin “İnşaat malzemeleri ve işleri” başlıklı 5’inci bölümünde “…10- İmalat ve inşaat yapıldıktan sonra kazı yerinde kalan boşlukların veya İdarenin göstereceği yerlerin dolgusu yapıldıktan sonra artan kazı malzemesi Yapı Denetim Görevlisinin göstereceği dolgu alanlarına veya depoya konulacak olup, depo veya dolgu alanları tekniğine uygun bir şekilde tesviye edilerek muntazam hale getirilecektir. Yüklenici depo yerini herhangi bir şikayete mahal vermeyecek şekilde belirleyecek ve depo edecek olup İdarece depo yeri gösterilmeyecektir. Depo sahalarına ait her türlü işlemler (müracaat, ruhsat, işletme belgesi, emisyon raporu, ÇED, GSM, mülkiyet izni, her türlü harç ve giderler, teknik nezaretçi atanması vb.) yükleniciye aittir. Ayrıca, bu işler için yapılacak her mesafeye taşımalar teklif birim fiyatlara dahil olduğundan ayrıca ilave bir bedel ödenmesi ve/veya mevcut teklif fiyatlarda değişiklik yapılması talep edilmeyecektir. Kazıdan çıkan fazla malzemenin nakli ve depo edilmesi sırasında 3. şahıslara zarar verilmesi halinde de sorumluluk yükleniciye aittir…” düzenlemesi,
“Kazı işleri” başlıklı 9’uncu bölümünde “…Kazılardan çıkan ve dolgularda kullanılmayan malzemeler yüklenici tarafından belirlenen ve İdare tarafından uygun görülen depo sahalarına taşınacak ve üzeri tesviye edilecektir. Belediyelerin döküm sahası kısıtlamaları ve döküm bedeli talep etmesi halinde işlemler ve ödemeler yüklenici tarafından yapılacak ve tüm bunlar için bir bedel talep etmeyecektir. Ayrıca kazı esnasında her türlü temizlik işleri (ağaçların kesilmesi, iş mahalinden uzaklaştırılması vb. işler) yüklenici tarafından yapılacak ve tüm bunlar için bir bedel talep edilmeyecektir. Kazı işleri kapsamındaki tüm taşımalar teklif birim fiyata dâhil olduğundan ayrıca ilave bir bedel ödenmesi ve/veya mevcut teklif fiyatlarda değişiklik yapılması talep edilmeyecektir. … İmalatlar tamamlandıktan sonra kazı boşlukları ve duvar arkaları İdarenin talimatına uygun olarak doldurulacaktır.” düzenlemesi,
“İnşaat malzemeleri ve malzeme ocakları” başlıklı 10’uncu maddesinde “Yüklenici proje kapsamında kullanılacak taş, kum, çakıl, kırma taş vb. her türlü inşaat malzemesini sözleşme ve eklerinde istenen özelliklere ve standartlara uygun olması kaydıyla İdare tarafından uygun bulunan tedarikçilerden temin edebileceği gibi İdare tarafından uygun görülen malzeme ocaklarından da temin edebilecektir. Ayrıca bu iş kapsamında İdare tarafından herhangi bir malzeme ocağı gösterilmeyecektir. 1 - İdarece ocak yeri gösterilmeyecektir. Yüklenici proje kapsamında kullanacağı malzemeyi İdare tarafından onaylanan sahalardan temin edecek olup, başka yerden temin edilen malzeme kesinlikle kabul edilmeyecektir. Ayrıca sahanın işletilmesi hiçbir şekilde üçüncü şahıs ve kişilere devredilemez, üretilen malzeme hiçbir şekilde proje amacı dışında kullanılamaz, ticarete konu edilemez ve satılamaz. İnşaat için gerekli her türlü malzeme (çimento, su, betonarme demiri, profil, sac, çelik, ocak taşı vs.) sözleşme ve eklerinde istenilen özelliklere ve standartlara uygun olması ve İdarece uygun görülmesi halinde, Yüklenici tarafından temin edilecektir. Yüklenici, İdarenin uygun görmediği veya onay vermediği malzemeleri itiraz etmeden inşaat mahalli dışına taşımak zorundadır. 2 – Kazı ve dolgu (sedde, imla gibi) fazlası malzeme ile moloz, Yüklenici tarafından bulunan ve İdarece uygun görülen depo sahalarına konacaktır. Ancak; döküm işlemleri için gerekmesi durumunda ilgili kurum ve kuruluşlardan gerekli izinlerin alınması Yüklenici sorumluluğundadır.” düzenlemesi yer almaktadır.
İhale dokümanı kapsamında yer alan “KKT-01 kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” iş kalemine ilişkin birim fiyat tarifi “Projelere, teknik şartnamelere ve İdare’nin talimatına uygun olarak, her türlü zeminde kazı yapılması, her mesafedeki depo veya dolguya (sedde, imla gibi) konulması, (TL/m³) Birim Fiyata Dâhil Olan Masraflar: Projelere, teknik şartnamelere ve İdare’nin talimatına uygun olarak; her türlü zeminde dere yatağı temizlenmesi, kanal açılması, yapının temelinde ve yamaçlardaki sıyırma kazıları, yüksek eğimli yamaçlardaki yarmalar, varsa akarsu yatağı içinde kalan bölümde her derinlikteki temel kazıları da dâhil olmak üzere patlatma veya kırıcı ile parçalama gerektiren veya gerektirmeyen her türlü zeminde (batak, balçık, kaya, su içinde vd.) kazının her derinlik, her yükseklik ve her genişlikte yapılması, Her türlü kazı malzemesinin çalışma sahası içinde ve dışındaki taşıma ve nakliyeleri, kazılan malzemenin tekrar kazılması ve ilave yükleme ve boşaltmalar, … Kazıdan çıkan malzemelerin kullanılır / kullanılamaz ya da kalın / ince malzeme şeklinde sınıflandırılması, inşaat alanından uzaklaştırılması amacıyla taşıtlara yüklenmesi, İdare’ce belirlenen depo alanına taşınması ve boşaltılması, boşaltım alanında istiflenmesi, üstünün tesviye edilerek düzeltilmesi, bu amaçla kazı makineleri ile taşıma araçlarının uyumlu şekilde işletilmesi, taşımalar için gereken geçici servis yollarının yapılması, Kazılardan çıkan malzemenin dolguya elverişli olan kısımlarının her mesafedeki sedde dolgusuna konulması veya bu malzeme ile temel boşluklarının ve duvar arkası boşluklarının doldurulması, … Notlar: 1- Sedde oluşturulması için yapılan kazılar da dahil olmak üzere bu iş kapsamında yapılacak tüm imalat ve inşaat kısımlarında yapılacak nakliyeli veya nakliyesiz tüm kazı ve dolgular bu birim fiyattan ödenecektir. 2- Her mesafeye kazı nakli fiyatlara dahildir. 3- Projelerde gösterilsin ya da gösterilmesin, Depo ve Ariyet sahaları idare tarafından gerekli görüldüğünde değiştirilebilir. Depo ve ariyet sahalarının değiştirilmesi sebebiyle bu birim fiyatta değişiklik yapılamaz ve ilave bir bedel talep edilemez. … 6- Projelerde ve Özel Teknik Şartname’de belirtilen kazı sınırları dışında yapılan (not 4’deki durumlar hariç) fazla kazılar ve nakliyeleri (yükleme, boşaltma dahil) için herhangi bir ödeme yapılmaz. Bu fazla kazılar her türlü masrafları yükleniciye ait olmak üzere İdarece onaylanacak malzeme ve usullerle yüklenici tarafından doldurulacaktır. … 13- Her türlü müşkülat ve itina zamları ile sıkıştırma, nakliye, yükleme, boşaltma ve istifleme bedeli birim fiyata dâhildir.” şeklinde düzenlenmiştir.
Devlet Su İşleri 20. Bölge Müdürlüğü tarafından 22.02.2024 tarihinde e-ihale olarak gerçekleştirilen “Kahramanmaraş-Onikişubat Kurucaova ve Tekir Mahalleleri Tekir Çayı, Boğazkavak ve Kandil Dereleri Taşkın Koruma” yapım işi ihalesinde, 26.04.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararına göre tek aşırı düşük teklif sahibi istekli olarak başvuru sahibi Ilgazlar İnşaat Tic. ve San. A.Ş. - Smh Grup Madencilik İnş. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığının belirlendiği, anılan iş ortaklığına 11.03.2024 tarihinde “Beyan edilen bilgileri tevsik eden belgelerin ve aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazı ile söz konusu yazı ekinde açıklanması istenilen 6 adet iş kalemi ve açıklama yapılması istenilmeyen analiz girdileri listesinin gönderildiği, söz konusu iş ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklamasının sunulduğu, ancak KKT-01 ve KKT-14 poz numaralı iş kalemlerine ilişkin açıklamaların mevzuata uygun olmadığı gerekçeleriyle anılan istekliye ait teklifin reddedildiği görülmüştür.
İdarece ilk olarak Kamu İhale Genel Tebliği’nin ekinde yer alan Ek-Y.2 “Örnek analiz formatı”nın ihale dokümanı kapsamında düzenlendiği, söz konusu formatta anılan Tebliğ’in 45.1.4’üncü maddesine uygun olarak sadece girdi cinslerinin belirlendiği, analiz girdileri ile miktarlarının ve tutarlarının belirtilmediği, daha sonra aşırı düşük teklif sorgulaması kapsamında söz konusu örnek analiz formatına uygun olarak idare tarafından açıklanması istenilen 6 adet iş kalemine ilişkin analizlerin aşırı düşük teklif sahibi istekliye gönderildiği, bahse konu durumda mevzuata aykırı bir durum bulunmadığı anlaşılmıştır.
Başvuru sahibinin KKT-01 poz numaralı iş kalemine dair açıklamalarına ilişkin olarak İhale komisyonu kararında “Yüklenicinin KKT-01 (Kazı Yapılması, Depo Veya Dolguya Konulması) pozu için sunmuş olduğu açıklamada 2 adet KKT-01 ve KKT-01/2000 poz numaraları ile iki adet analiz sunmuş olduğu tespit edilmiştir. Söz konusu analizlerden KKT-01 poz no’lu analizde kazı naklinin 19.100.2495 poz numaralı kazı nakli analiz girdisinin miktarının idare tarafından verilen analiz formatında 1,0 m³ iken yüklenici tarafından yapılan hesap neticesinde 0,3951 m³ olarak alındığı, 0,6049 m³’ünün de dolguda kullanılacağından bahisle, bu kısmının nakliyesinin vermiş oldukları teklifte dikkate alınmadığı tespit edilmiştir. Ancak idaremiz tarafından kazıdan çıkan malzemenin ne kadarının dolguda kullanılabileceği ihale öncesinde öngörülemediğinden (zeminin balçık vb. geri dolguya uygun olmayan malzeme olma ihtimali nedeniyle) kazıdan çıkan tüm malzemenin depo yerine nakledileceği öngörülerek maliyet hesaplanmıştır. Ayrıca yüklenici tarafından sunulan KKT-01’de kazının depoya ortalama taşıma mesafesi olarak 11 km olarak alınmışken KKT-01/2000 poz numaralı analizinde 2000 m olarak hesaplandığı görülmüştür. Yüklenicinin taş ocağı ve döküm yeri olarak göstermiş olduğu yaklaşık 2000 m mesafede olan analiz ekinde sunulan Ek-6 ve Ek-7’de sunulan haritaların incelenmesi neticesinde Boğazkavak ve Kandil Dereleri için gösterilmiş olan taş ocağı ve döküm yeri olarak belirlenen alanın bir bölümünün idaremiz tarafından yapımı tamamlanmış olan Püren Göleti Sulama Alanında kaldığı tespit edilmiştir. Tekir Deresi için gösterilmiş olan taş ocağı ve döküm yeri olarak belirlenen alanın, ağırlık merkezine kadar olan mesafede, her ne kadar orman arazisi olsa da yerleşim yeri ve tarım arazisi olarak kullanılmakta olan arazilere yakın mesafede olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca söz konusu alanın kazı malzemesi döküm yeri olarak değerlendirildiğinde taşkın kontrol tesisi yapılacak olan derenin de söz konusu döküm alanın alt kotları olması nedeniyle akışa geçecek olan suyun etkisi ile yapılması düşünülen taşkın kontrol tesisinin pasa ile erken dolarak olumsuz etkilenebileceği düşünülmektedir. Yüklenicinin Ek-6 ve Ek-7’de belirlenen alanların uygunsuzluklarının giderilmesi bu alanın döküm yeri olarak maddi külfet getirecek ilave tedbirler (rölekasyon yolu, kamulaştırma, ilave istinat duvarı vb.) alınmaksızın kullanılması idaremizce uygun görülmemiştir. Taş ocağı olarak kullanılacak alandan elde edilecek olan taşın uygun olup olmadığı hakkında da herhangi bir veri bulunmamaktadır. Tüm bunlara ilave olarak istekli tarafından söz konusu alanlar için uygunluk iznini alınabilmesi için resmi sözleşme imzalanması gerektiği yönünde beyanı olmasına karşın idaremiz açısından beyan edilen izinlerin alınamaması durumunda can ve mal emniyeti amacıyla yapılan taşkın kontrol tesisinin yapımının gecikme riski oluşturacağı değerlendirilmektedir… Netice olarak yukarıda yapılan gerekçeler ve idare tarafından aşırı düşük teklif sorgulaması yazı ekinde gönderilen analiz formatına uygun olarak sunulmadığından KKT-01 nolu poza ait açıklama komisyonumuzca uygun görülmemiştir.” ifadelerine yer verildiği, anılan istekliye ait teklifin reddedildiği görülmektedir. Anılan karar ekinde aşırı düşük teklif sahibi isteklinin açıklamasında belirttiği boş alanlara ilişkin idare tarafından “Tekir Deresi taş ocağı döküm yeri ağırlık merkezi ile yerleşim yerlerinin durumunu gösterir Google Earth görüntüsü” ve “Boğazkavak ve Kandil Dereleri taş ocağı döküm yeri ağırlık merkezi ile Püren Sulama Alanı’nın çakışma durumunu gösterir Google Earth görüntüsü”nün yer aldığı görülmüştür.
İdarece açıklanması istenilen iş kalemleri arasında KKT-01 poz numaralı “Kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” isimli iş kaleminin bulunduğu, anılan iş kaleminin açıklanması istenilen analiz girdileri arasında miktarı 1 m³ olarak belirlenen “Kazı nakli” alt analizinin bulunduğu, söz konusu analize ilişkin nakliye mesafe formülünün de analiz devamında (F=AxKx(0,0007M+0,01)xG (A=1, M=11 km, G=2,1 ton/m³) şeklinde idarece verildiği görülmüştür.
Ilgazlar İnşaat Tic. ve San. A.Ş. - Smh Grup Madencilik İnş. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ön yazıda KKT-01 iş kalemine ilişkin olarak “İdarenizce İlgi: 11.03.2024 tarih, E-26803318-755.02.06-4428963 sayılı yazınız ekinde göndermiş olduğunuz KKT-01 KAZI YAPILMASI, DEPO VEYA DOLGUYA KONULMASI analizi 19.100.2495 KAZI NAKLİ (F=AxKx(0,0007M+0,01)xG (A=1, M=11 km, G=2,1 ton/m³) şeklinde verilmiştir. İhale dokümanı ve eki projelerde ve teknik şartnamelerde kazı malzemesinin paçal yoğunluğunun=2,1 ton/m³, kazı fazlası malzeme nakliye mesafesinin = 11 km ve kazıdan çıkan malzemenin tamamının nakledileceği (1 m³ kazı için 1 m³ 11 km’ye kazı nakli) hakkında bir bilgi bulunamamıştır (Ek-4). Yüklenicinin sorumluluğunda olan döküm yerine ait 11 km nakliye mesafesi Özel Teknik Şartnamenin Madde 5, Madde 9 ve Madde 10’u ile çelişmektedir. Firma yetkililerimiz, İnşaat Mühendislerimiz ve Maden Mühendislerimiz 09.02.2024 tarihinde iş sahasını kapsamlı olarak gezmiş ve yapmış oldukları değerlendirmeler doğrultusunda teklifimizi oluşturmuş bulunmaktayız. İsteklilerin görmesinin mümkün olmadığı İhale Onay Belgesi ve eki dokümanlarda alınmış olan kazı fazlası döküm nakliye mesafesinin 11 km olarak tespit edildiğini bilmemiz mümkün değildir. Ayrıca iş sahasının meskun mahal dışında olması ve yüklenicinin sorumluluğunda olan “Yüklenici depo yerini herhangi bir şikayete mahal vermeyecek şekilde belirleyecek ve depo edecek olup idarece depo yeri gösterilmeyecektir. Depo sahalarına ait her türlü işlemler (müracaat, ruhsat, işletme belgesi, emisyon raporu, ÇED, GSM, mülkiyet izni, her türlü harç ve giderler, teknik nezaretçi atanması vb.) yükleniciye aittir. ” (Ek-5). döküm yerleri ile ilgili olarak firmamızca yer tespiti (proje akslarına maksimum 2 km mesafede) yapılmış ve Mapeg ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğüne başvuru yapılarak (BAS No: 40106 ve BAS No : 40120) Taş Ocağı ve Döküm yeri için gerekli çalışmalar tamamlanmıştır (Ek-6,7). Teknik Şartnameye göre gerekli izinler alınarak bu yerlere döküm yapılacaktır. Malumlarınız olduğu üzere bu işlemlerin yapılabilmesi için resmi bir sözleşmemiz olması gerekmektedir. Bu şartlar altında Tüm haklarımız saklı kalmak kaydı ile İdareniz tarafından verilen analiz formatına uyulmuş ve pdf formatında verilen paftalardan okuyabildiğimiz arazi kotları (siyah kot) ve akar kotlar (kırmızı kot) dikkate alınarak hazırlamış olduğumuz kesitlerden hesaplanan kazı ve dolgu miktarlarına göre 1 m³ kazının 0,3951 m³’ünün nakledileceği, 0,6049 m³’ünün de dolguda kullanılacağı hesaplanmıştır (Ek-8). Bu hesaplamalar sonucunda 1 m³ kazı fiyatımız 83,00 TL /m³’tür (Ek-9). Ayrıca halen taahhüdümüz altında yapımı devam eden; İdare : DSİ 19. Bölge Müdürlüğü İKN : 2023/1026166 İşin Adı : Sivas Gemerek İlçe Merkezi Taşkın ve Rusubat Kontrolü Söz. Tutarı : 94.761.980,00 TL Söz. Tarihi : 31.01.2024 (Ek-10) Poz No: KAZ Birim : m³ Açıklama : Açıkta her türlü zeminde kazı yapılması Tanım : El veya her çeşit iş makinesi ile patlayıcı kullanılarak veya kullanılmadan, her derinlik ve her genişlikte her cins zeminin kazılması, taşıtlara yükletilip boşaltılması, depo veya dolguya konulması, kazı, depo veya dolgu yerinde tesviye ve tanzim yapılması işinde teklif birim fiyatımız 83,00 TL/m³ olup, İdarenize söz konusu poz için teklif ettiğimiz 83,00 TL/m³ teklif birim fiyat günümüz piyasa şartlarında yapılabilir ve taahhüt altında yapımı devam eden işte uygulanabilir bir fiyattır (Ek-11). Ayrıca; Döküm yeri nakliye mesafesi ~ 2.000 m alınarak hesaplanan gerçek verilere dayanan KKT- 1/2000 KAZI YAPILMASI, DEPO VEYA DOLGUYA KONULMASI yapım analizi ekte sunulmuştur. (Ek-12)” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Söz konusu ön yazı ekinde iddia konusu KKT-01 poz numaralı iş kalemine ilişkin analizin sunulduğu, sunulan analizde 19.100.2495/K poz numaralı “kazı nakli” girdisinde yer alan nakliye mesafelerinin idarece verilen ile aynı formül baz alınarak hesaplandığı, ancak analiz miktarının 1 m³ olarak değil, 0,3951 m³ olarak dikkate alındığı, bahse konu durumun açıklamasının “Kazı miktarı: 255.457,726 m³, kazı nakli: 100.942,019 m³, nakliye oranı: 0,3951” şeklinde yapıldığı, ek olarak 19.100.2495/K poz numaralı “Kazı nakli” girdisine ilişkin ayrı olarak sunulan nakliye analizinde aynı şekilde idare tarafından düzenlenen formül baz alınarak hesaplama yapıldığı görülmektedir.
Yukarıda yer alan ön yazıda bahsedilen KKT-1/2000 “kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” iş kaleminin, anılan istekli tarafından yapımı devam eden başvuru konusu ihaleden farklı bir ihalede kullanıldığı, söz konusu iş kalemine ilişkin analizde nakliye mesafesinin 2.000 m olarak baz alındığı, açıklamanın KKT-01 iş kaleminde yapılan açıklama ile aynı şekilde olduğu (Kazı miktarı: 255.457,726 m³, kazı nakli: 100.942,019 m³, nakliye oranı: 0,3951), ek olarak 19.100.2495/K/2000 poz numaralı “Kazı nakli” girdisine ilişkin ayrı olarak sunulan nakliye analizinde yine mesafenin 2.000 m dikkate alınarak hesaplama yapıldığı görülmüştür.
Başvuru sahibinin iddiasında yer alan 14.03.2024 tarihinde MAPEG “e-Maden” üzerinden yapılan sorgulama neticesinde söz konusu alana (ihale kapsamında) en yakın yerler ve bu yerlerin durumunun belirlendiği ifadesine ilişkin olarak; Boğazkavak, Kandil ve Tekir dereleri için 14.03.2024 tarihinde Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü’nden “Koordinatlı Saha ile Boş Alan Sorgu Sonuç Raporu”nun alındığı görülmüştür.
Yukarıda yer verilen ihale dokümanı düzenlemelerinden, idarenin de ihale komisyonu kararında ve şikayete cevabında belirttiği üzere KKT-01 poz numaralı “Kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” iş kaleminde kazı sonrası ortaya çıkan malzemenin ne kadarının dolguya kullanılacağı, ne kadarının depo edileceğine dair bir açıklık bulunmadığının anlaşıldığı, her ne kadar idarece depo ve ocak yerlerinin yüklenici tarafından belirleneceği ihale dokümanında düzenlenmiş olsa da, bahse konu yerlerin kullanılabilmesinin yine idare tarafından uygun görülme şartına bağlı olduğu anlaşılmaktadır.
Yapılan tespitler neticesinde, idarece ihale dokümanı kapsamında örnek analiz formatını Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.4’üncü maddesine uygun olarak düzenlediği, daha sonra aşırı düşük sorgulama aşamasında söz konusu formata uygun olarak aşırı düşük teklif sahibi istekliden 6 iş kalemine ilişkin açıklama istenildiği, anılan iş kalemleri arasında KKT-01 poz numaralı “Kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” iş kaleminin bulunduğu ve alt analiz olarak 19.100.2495 poz numaralı “Kazı nakli” girdisinde nakliye formülünün ve mesafelerinin idarece belirlendiği,
Söz konusu analiz formatının aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısı ekinde istekliye gönderildiği, anılan istekli tarafından KKT-01 poz numaralı “Kazı yapılması, depo veya dolguya konulması” iş kalemi analizinde belirtilen kazı nakli miktarının ve nakliye mesafesinin hatalı olduğuna yönelik olarak açıklama isteme yazısının tebliğ tarihini izleyen 10 günlük şikayet süresi içerisinde idareye herhangi bir şikayet başvurusunda bulunulmadığı, bu durumunda ilgili iş kalemi analizinin istekli tarafından kabul edildiği ve yapılacak açıklamalarında iş kalemi analizine uygun yapılması gerektiği sonucunu doğurduğu,
Buna karşın anılan istekli tarafından yukarıda aktarıldığı şekilde varsayımlardan hareketle bahse konu iş kalemine ilişkin analizlerde idarece verilen nakledilecek malzeme miktarı ve nakliye mesafelerinin değiştirildiği, ilgili iş kalemi analizine göre 1 m³ olarak hesaplanması gereken nakledilecek kazı malzemesi miktarının 0,3951 m³ olarak hesaplandığı, 11 km olarak hesaplanması gereken nakliye mesafesinin ise 2 km olarak hesaplandığı görülmüş, anılan istekliye ait açıklamanın idarece gönderilen analiz formatına uygun olmadığı anlaşılmıştır.
Söz konusu analiz formatına ek olarak, anılan istekli tarafından yapımı devam eden diğer bir ihale için kullanılan KKT-01/2000 poz numaralı aynı isimli iş kaleminde, 19.100.2495 poz numaralı “Kazı nakli” girdisinde nakliye mesafesinin 2.000 m olarak belirtildiği, söz konusu analiz girdisinde yer alan açıklamaların ve miktarın başvuru konusu ihalede açıklanması istenilen KKT-01 iş kalemi ile aynı olduğu,
Ancak KKT-01/2000 poz numaralı iş kaleminin kullanıldığı ihale konusu işin gerçekleştirileceği yerin Sivas İli Gemerek İlçesi olduğu, dolayısıyla her ihalenin farklı şartlar altında değerlendirileceği göz önüne alındığında, söz konusu iş kaleminde ilişkin analizlerin başvuru konusu ihalede kullanılmasının mümkün olmadığı, sonuç olarak aşırı düşük teklif sahibi Ilgazlar İnşaat Tic. ve San. A.Ş. - Smh Grup Madencilik İnş. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından sunulan KKT-01 iş kalemine ilişkin açıklamanın, idarece gönderilen analize uygun olmadığı anlaşıldığından başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
- Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,
Yapım İşleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Başvuruların ve tekliflerin alınması, açılması ve belgelerdeki bilgi eksikliklerinin tamamlatılması” başlıklı 57’nci maddesinde “…(4) Başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan belgelerden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler idarelerce tamamlatılamaz. (5) Başvuru veya teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması kaydıyla, sunulan belgelerde bilgi eksikliği bulunması halinde idarece belirlenen sürede bu eksik bilgilerin tamamlanması yazılı olarak istenir. Bu çerçevede, tamamlatılması istenen bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak, idare tarafından iki iş gününden az olmamak üzere tamamlama süresi verilir. Belirlenen sürede bilgileri tamamlamayanların başvuru veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve geçici teminatları gelir kaydedilir. (6) İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin son başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgelerin, aday veya isteklinin son başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını göstermesi gereklidir. (7) Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunup bulunmadığı incelenir. Birim fiyat teklif cetvellerinde aritmetik hata bulunduğu tespit edilen isteklilere ait teklifler değerlendirme dışı bırakılır.” hükmü,
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “İdarelerce belgelerdeki eksik bilgilerin tamamlatılması” başlıklı 16.6’ncı maddesinde “16.6.1 İhale dokümanında başvuru veya teklif zarfı içinde sunulması istenilen belgeler ve bu belgelere ilgili mevzuat gereğince eklenmesi zorunlu olan eklerinden herhangi birinin, aday veya isteklilerce sunulmaması halinde, bu eksik belgeler ve ekleri idarelerce tamamlatılmayacaktır. Ancak, a) Geçici teminat ve teklif mektuplarının Kanunen taşıması zorunlu hususlar hariç olmak üzere, sunulan belgelerde ihale sonucu açısından teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmayan bilgi eksikliklerinin bulunması halinde, bu tür bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, b) Aday ve isteklilerce sunulan ve başka kurum, kuruluş ve kişilerce düzenlenen belgelerde, belgenin taşıması zorunlu asli unsurlar dışında, belgenin içeriğine ilişkin tereddüt yaratacak nitelikte olan ve belgeyi düzenleyen kurum, kuruluş veya kişilerden kaynaklanan bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, İdarelerce tamamlatılacaktır. Bu çerçevede, bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgeler, idarece ilgili kurum veya kuruluştan re’sen istenebilir. Söz konusu belgelerin aday veya istekliler tarafından tamamlatılmasının istenilmesi halinde ise bilgi eksikliklerinin giderilmesine ilişkin belgelerin niteliği dikkate alınarak idarelerce aday veya isteklilere iki iş gününden az olmamak üzere makul bir tamamlama süresi verilecektir. 16.6.2. İdarelerce bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin olarak verilen süre içinde aday veya isteklilerce sunulan belgelerin, başvuru veya ihale tarihinden sonraki bir tarihte düzenlenmesi halinde, bu belgeler, aday veya isteklinin başvuru veya ihale tarihi itibarıyla ihaleye katılım şartlarını sağladığını tevsik etmesi halinde kabul edilecektir. 16.6.3. Bilgi eksikliklerinin tamamlatılmasına ilişkin belgelerin yazılı olarak istenilmesi ve aday ve isteklilerce bir dilekçe ekinde sunulması gerekmektedir. İdarece belirlenen sürede eksik bilgileri tamamlamayan aday ve isteklilerin başvuruları veya teklifleri değerlendirme dışı bırakılır ve isteklilerin geçici teminatları gelir kaydedilir. 16.6.4. İlgili mevzuatına göre ihaleye katılma şartı olarak istenmesi gereken belge veya bilgilerin idarece istenmediği ve bu durumun tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında tespit edildiği hallerde, idarelerce bu tür belge veya bilgiler başvuruların ya da tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aday veya isteklilerden talep edilemeyecek ve tamamlatılamayacaktır.” açıklaması,
Anılan Tebliğ’in “Sınır değer tespiti ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 45’inci maddesinde “…45.1.13. Teklifi aşırı düşük bulunan isteklilerin, tekliflerinde önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili olarak 4734 sayılı Kanunun 38 inci maddesi uyarınca yapacakları açıklamada, sorgulamaya konu iş kalemlerine/gruplarına ilişkin analizler ile bu analizlere dayanak teşkil eden bilgi ve belgeleri sunmaları gerekmektedir. İsteklilerin analizlerine dayanak teşkil eden bilgi ve belgeler; a. Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, b. Çimento ve demir ürünleri için ilan edilmiş üretici fiyat tarifeleri, c. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından sunulan mal ve hizmetlere ilişkin ilan edilmiş fiyat tarifeleri veya bunlardan alınmış fiyat teklifleri, ç. Kamu kurum ve kuruluşları tarafından ilgili mal veya hizmetlere ilişkin ilan edilen asgari fiyatlar, d. Ürettiği, aldığı veya sattığı mallara ilişkin maliyet/satış tutarı tespit tutanakları, e. Stoğunda bulunan mallara ilişkin stok tespit tutanakları, f. İdarece istenmesi durumunda yardımcı analizler v.b. dir. İstekliler tekliflerine ilişkin olarak yukarıda sayılan belgelerden kendileri için uygun olanları açıklamaları kapsamında sunacaklardır. Yukarıda sayılan bilgi ve belgelerden herhangi biri ile açıklama yapılmasının fiilen mümkün olmadığının anlaşıldığı durumlarda, istekliler tarafından gerekçesi belirtilmek suretiyle ilgili mevzuatına göre son 12 ay içinde düzenlenen açıklamaya elverişli diğer bilgi ve belgeler kullanılarak da açıklama yapılabilir (Örnek: Yurt dışından ithal edilen mallara ilişkin olarak gümrük giriş beyannamesi kullanılarak açıklama yapılabilir). Yüklenicinin dışında üçüncü kişilerce inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemlerinin üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri ile açıklanması durumunda, bu iş kalemlerine ilişkin analiz sunulması zorunlu değildir. Ayrıca, istekliler tarafından teklif kapsamındaki harita, kadastro ve proje işlerine ilişkin yapılacak açıklamalarda üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin sunulması yeterlidir. 45.1.13.1. Teklifi oluşturan maliyet bileşenlerine ilişkin üçüncü kişilerden fiyat teklifi alınması durumunda, öncelikli olarak fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından ilgisine göre teklife konu mal veya hizmet için maliyet tespit tutanağı (Ek-O.5) veya satış tutarı tespit tutanağı (Ek-O.6) düzenlenecektir. Tutanaklar fiyat teklifinin dayanağı olarak düzenlenecek olup, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulacaktır. Maliyet tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için, fiyat teklifinin mamul/mala ilişkin olması halinde mamul/malın birim fiyatının, tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim maliyetin altında olmaması; fiyat teklifinin hizmete ilişkin olması halinde ise bu hizmetin birim fiyatının, tutanakta tespit edilen toplam birim maliyetin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.5) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Mala ilişkin fiyat teklifi verilebilmesi için ayrıca fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mal miktarının en az 1/20’si kadar alım yapılmış olması gerekir. Satış tutarı tespit tutanağı dayanak alınarak fiyat teklifi sunulabilmesi için öncelikle fiyat teklifini veren kişi tarafından son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminde 45.1.2.1 inci maddeye göre ihale komisyonunca belirlenen sorgulamaya tabi tutulacak iş kalemleri/gruplarında kullanılması öngörülen fiyat teklifi konusu mamul/mal/hizmet miktarının en az 1/20’si kadar satış yapılmış olması, teklif edilen birim fiyatın, ilgili tutanakta tespit edilen ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmaması, bu tespitin (Ek-O.6) formunda yapılması, fiyat teklifi üzerine meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılarak imzalanması ve iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle kaşelenmesi/mühürlenmesi gerekmektedir. Üçüncü kişilerden alınan fiyat tekliflerinin teklife konu alanda faaliyet gösterenlerden alınması gerekmekte olup, bu belgelerin ihale tarihinden önce düzenlenmiş olması zorunlu değildir. Kaşeleme işlemi 8.4 üncü maddede belirtilen özel kaşe kullanılmak suretiyle yapılabileceği gibi, bu kaşe dışında meslek mensubuna ilişkin bilgileri içeren kaşe kullanılmak suretiyle de yapılabilir. … 45.1.13.10. Meslek mensubu; üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi üzerindeki beyanın ve emsal bedel beyanı ile Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanaklardaki bilgilerin doğruluğundan sorumludur. Meslek mensubu ibaresinden Yeminli Mali Müşavirler veya Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler anlaşılır. 45.1.13.11. Ek-O.5, Ek-O.6, Ek-O.7 ve Ek-O.8 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmesi zorunludur. Son veya bir önceki geçici vergi beyanname döneminin tespitinde; 4734 sayılı Kanunun 21 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (d) ve (e) bentlerine göre pazarlık usulü ile yapılan ihalelerde ilk yazılı fiyat tekliflerinin alındığı tarih, diğer ihale usulleri ile yapılan ihalelerde ise ihale tarihi esas alınır. Örneğin; 11.1.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Ekim-Kasım-Aralık 2013”, 15.7.2014 tarihinde açık ihale usulü ile yapılan ihalede son geçici vergi beyanname dönemi “Nisan-Mayıs-Haziran 2014” tür. … 45.1.14. Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 - 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir. 45.1.16. Aşırı düşük teklifine ilişkin olarak istenen sürede açıklama yapmasına rağmen teklifi reddedilen isteklilerin açıklamalarının yeterli görülmeme nedenlerinin, sadece ilgili madde numaralarına atıf yapılmakla yetinilmeyerek hangi düzenlemeye aykırılık bulunduğu da belirtilmek suretiyle kesinleşen ihale kararının bildirilmesi zorunludur.” açıklaması yer almaktadır.
İdare tarafından alınan 26.04.2024 onay tarihli ihale komisyonu kararında “…Yüklenici tarafından idaremizce aşırı düşük teklif sorgulaması ekinde KKT-14 poz numaralı poz kaleminin tamamı için üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifi ile savunduğu görülmüştür. Ancak söz konusu teklif sahibi üçüncü kişinin teklife konu alanda faaliyet yetkisi olup olmadığı ile verilen teklifin KKT-14 poz numaralı imalatın tamamını karşılayıp karşılamadığının herhangi bir tespiti yapılamamıştır ve yine fiyat teklifini veren kişiyle tam tasdik sözleşmesi yapan veya beyannamelerini imzalamaya yetkili olan meslek mensubu tarafından düzenlenmiş olan satış tutan tespit tutanağında olması zorunlu olan “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (...) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin yazılmadığı tespit olunmuştur. Ayrıca söz konusu KKT-14 poz numaralı Korkuluk, Izgara, Kapak Vb. Basit Demir İşleri Yapılması iş kaleminin yapıya esaslı işçilik katkısı ile monte edilecek bir iş kalemi olduğundan anılan iş kaleminin Kamu İhale Genel Tebliğinin 45.1.13 üncü maddesinin inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemi olarak değerlendiremeyeceğinden, söz konusu iş için analiz düzenlenmesi gerektiğinden, verilen analiz formatına uygun olarak sunulmayan isteklinin bu poz kalemi için de yapmış olduğu açıklama komisyonumuzca uygun görülmemiştir.” ifadelerine yer verildiği, iddia konusu KKT-14 poz numaralı iş kalemine ilişkin fiyat teklifinin mevzuata uygun olmadığı, fiyat teklifi alınan firmanın teklife konu alanda faaliyet yetkisi bulunmadığı ve anılan iş kaleminin Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13’üncü maddesinde yer alan inşaat mahalli dışında imal edilen ve esaslı başka bir işçilik veya malzeme katkısı yapılmaksızın yapıya monte edilen iş kalemi olarak değerlendiremeyeceği, diğer bir deyişle analiz sunulmasının zorunlu olduğu değerlendirilerek aşırı düşük açıklamasının mevzuata uygun olmadığı gerekçesiyle Ilgazlar İnş. Tic. ve San. A.Ş. - Smh Grup Madencilik İnş. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığına ait teklifin reddedildiği anlaşılmıştır.
İdare tarafından aşırı düşük teklif sahibi (başvuru sahibi) anılan iş ortaklığına 11.03.2024 tarihli “Aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulması” konulu yazı ekinde açıklanması istenilen 6 adet iş kalemine ilişkin analizlerin gönderildiği, söz konusu analizler arasında KKT-14 poz numaralı “Korkuluk, ızgara, kapak vb. basit demir işleri yapılması” iş kaleminin bulunduğu görülmüştür.
Anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan ön yazıda söz konusu iş kalemine ilişkin “…Kamu İhale Genel Tebliği’nde belirtilen hususlar doğrultusunda USS Mekanik Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.’den alınan 14.03.2024 tarihli proforma fatura ve eki tevsik edici belgelere göre demir işleri için 1 kg fiyatımız 64,00 TL/kg’dır… Ayrıca halen taahhüdümüz altında yapımı devam eden DSİ 19. Bölge Müdürlüğü Sivas Gemerek İlçe Merkezi Taşkın ve Rusubat Kontrolü… işinde teklif birim fiyatımız 60,00 TL/kg olup, idarenize söz konusu poz için teklif ettiğimiz 64,00 TL/kg teklif birim fiyat günümüz şartlarında yapılabilir ve taahhüt altında yapımı devam eden işte uygulanabilir bir fiyattır.” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Söz konusu iş kalemine ilişkin olarak anılan istekli tarafından USS Mekanik Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.den fiyat teklifi alındığı, ancak fiyat teklifi yerine firmadan alınan proforma faturanın sunulduğu, söz konusu fatura ekinde 4. vergi beyanname dönemine ait, 14.03.2024 tarihli ve sayısı belirtilmemiş, üzerinde anılan firmanın kaşesi ve imzası, ayrıca meslek mensubuna ait kaşe ve imzanın bulunduğu Ek-O.6 satış tutarı tespit tutanağının, bunlara ek olarak proforma fatura sahibi firmaya ait imza beyannamesi ile ticaret sicil tasdiknamesi ve meslek mensubuna ait faaliyet belgesinin sunulduğu, ayrıca birim fiyat analizinin de sunulduğu görülmüştür.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesi açıklamaları uyarınca, meslek mensubu tarafından imzalanarak sunulacak fiyat teklifi üzerinde “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” ibarelerine yer verilmesinin zorunlu olduğu,
Ancak yukarıda bilgileri aktarılan iddia konusu KKT-14 iş kalemine ilişkin sunulan belgeler incelendiğinde, USS Mekanik Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.’den alınan proforma faturanın sunulduğu, söz konusu proforma faturanın fiyat teklifi olarak değerlendirilebilmesi için üzerinde yer alması gereken “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın, mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan (.../.../...) tarih ve (…) sayılı satış tutarı tespit tutanağındaki ağırlıklı ortalama birim satış tutarının % 80’inin altında olmadığını beyan ederim.” şeklindeki ibarenin bulunmadığı tespit edilmiştir.
Ayrıca Kurum tarafından USS Mekanik Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.ye ilişkin Ticaret Sicil Gazetesi’nin resmi internet sitesi “www.ticaretsicil.gov.tr” üzerinden yapılan araştırma neticesinde, 27.05.2017 tarihli ve 9332 sayılı ticaret sicil gazetesinde anılan firmaya ilişkin “…3-Yurt içinde ve dışında her türlü; mekanik işleri, inşaat, yol, kanalizasyon, sondaj, iskele, liman, havaalanı, baraj, endüstri tesisleri, boru hatları, tesisat ve taahhüdü ve yapımı bu işlerle ilgili her nevi projelerin ve mühendislik hizmetlerini, fizibilite hizmetlerinin gerçekleştirilmesi, konusu ile ilgili her türlü dekorasyon işleri projelendirilmesi, bunlara ait malzemelerin araç ve gereçlerin imal ve montajının yapılıp, taşeron firmalara yaptırılması, satın alınması, kiralanması veya kiraya verilmesi,…” ifadelerinin bulunduğu, dolayısıyla söz konusu firmanın teklif verdiği alanda faaliyet yetkisinin bulunduğu,
İdarece gönderilen ilgili iş kalemi analizinde malzeme girdisi ile montaj ve diğer işler için ayrıca işçilik girdilerinin bulunduğu, ancak anılan istekli tarafından malzeme, nakliye ve işçilik gidilerinin birlikte fiyat teklifine konu edildiği, ayrıca söz konusu iş kalemine ilişkin proforma fatura ve ekinde yer alan belgelerde işçilik girdisine ilişkin ayrı bir maliyetin yer almadığı görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri ve ihale dokümanı düzenlemeleri ile yapılan tespitler neticesinde, fiyat teklifi alınan USS Mekanik Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.nin teklife konu alanda faaliyette bulunduğunun ticaret sicili kayıtlarından anlaşılabildiği,
Öte yandan, başvuru sahibi tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan KKT-14 poz numaralı iş kalemi analizinde yer alan malzeme ve işçilik girdilerinin USS Mekanik Taahhüt San. ve Tic. A.Ş.den alınan proforma faturaya birlikte konu edildiği, anılan proforma fatura üzerinde meslek mensubu tarafından yazılması zorunlu olan Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13.1’inci maddesinde yer alan ibarenin bulunmadığı, dolayısıyla ekindeki diğer belgelerinde dikkate alınamayacağı bu nedenle KKT-14 poz numaralı iş kalemi analizinde yer alan girdilere ilişkin açıklamaların mevzuata uygun olmadığı, bu itibarla başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Ayrıca Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin ilgili maddeleri uyarınca, idarelerce istekliler tarafından sunulan belgelerde eksik bilgilerin yer aldığı tespit edilmesi halinde bu eksikliklerin tamamlatılabilmesinin, başvuru veya teklifin esasını değiştirecek nitelikte olmaması şartına bağlandığı, iddia konusu hususta ise anılan istekli tarafından üçüncü kişiden alınan fiyat teklifine ilişkin proforma fatura ve ekinde yer alan belgelerde, ilgili Tebliğ maddesinde yer alan meslek mensubuna ait zorunlu ibarenin bulunmaması durumunda söz konusu beyanın tamamlatılması halinin, teklifin esasını değiştirecek bir durum olduğu değerlendirildiğinden başvuru sahibinin bu konuya ilişkin iddiasının da yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.
Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.
B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden incelenecek bir husus bulunmamaktadır.
Diğer taraftan, 17.05.2024 tarih ve 32549 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan tasarruf tedbirlerine ilişkin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde, “…GENEL İLKELER Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir. … TAŞINMAZ EDİNİLMESİ, KİRALANMASI VE KULLANILMASI Kamu kurum ve kuruluşları tarafından 3 yıl süreyle yurt içinde ve yurt dışında hiçbir şekilde yeni hizmet binası alınmayacak, kiralanmayacak, yapılmayacak veya bu amaçla arsa veya arazi satın alınmayacak, kamulaştırılmayacaktır. … RESMÎ TAŞITLARIN EDİNİLMESİ VE KULLANILMASI Kamu kurum ve kuruluşlarınca, 3 yıl süreyle her ne şekilde olursa olsun yeni taşıt edinilmeyecektir. Ancak, savunma ve güvenlik hizmetleri için ihtiyaç duyulan taşıtlar ile ambulans ve itfaiye araçları acil ve zorunlu hallerde edinilebilecektir. Mevcut taşıtlar ihtiyaç analizleri ve tasarruf anlayışı çerçevesinde ivedilikle gözden geçirilecektir. Ekonomik ömrünü tamamlamış taşıtlar tasfiye edilecek, ihtiyaç fazlası taşıtlar ise tasfiye edilmek ya da ihtiyacı olan kurumlara devredilmek üzere Hazine ve Maliye Bakanlığına bildirilecektir. Kamu kurum ve kuruluşlarınca hizmet alımı suretiyle kullanılan mevcut taşıtlar, sözleşme süresi sonunda izin alınmadan yeniden kiralanmayacaktır. … HABERLEŞME GİDERLERİ Kamu kurum ve kuruluşlarının harcama yetkilileri, haberleşme giderlerini hizmet gerekleri ve teknolojik imkânlar çerçevesinde gözden geçirerek kaynakların verimli kullanılması hususunda sayı, tutar veya kullanım kısıtlamaları da dâhil gerekli her türlü tedbiri alacaklardır. … PERSONEL GÖREVLENDİRMELERİ Kamu kurum ve kuruluşlarının hizmet içi eğitim, konferans, seminer, çalıştay, sempozyum, toplantı, organizasyon ve benzeri her türlü faaliyetlerinin uzaktan erişim yöntemleriyle yapılması esastır. Söz konusu faaliyetlerin yüz yüze yapılmasının zorunluluk arz ettiği durumlarda kamu tesisleri kullanılacak, bu faaliyetler mümkün olduğunca kamu personeli tarafından yürütülecek, görev süresi ve görevli sayısı asgari seviyede tutulacaktır. … KIRTASİYE VE DEMİRBAŞ ALIMLARI Kamu kurum ve kuruluşlarınca zorunlu haller hariç olmak üzere 3 yıl süreyle büro malzemesi, makine ve teçhizat, tefrişat, bilgisayar ve donanımı ile benzeri demirbaş alımı yapılmayacaktır. Bu varlıklar, ekonomik ömrü tamamlanmadan hiçbir şekilde elden çıkarılmayacaktır. … ENERJİ VE SU ALIMLARI Kamu kurum ve kuruluşları, enerji maliyetlerini azaltmak amacıyla Kamu Binalarında Tasarruf Hedefi ve Uygulama Rehberinde yer alan tasarruf önlemlerine uyacaklardır. Ayrıca doğalgaz ve elektrik enerjisi tedarikinde serbest tüketici kriterlerini sağlayan binalarda ihale usulleri uygulanarak enerji giderlerinin azaltılmasına yönelik gerekli tedbirler alınacaktır. Genel aydınlatmada LED dönüşümü ve diğer tasarruf sağlayıcı tedbirler ivedilikle uygulamaya geçirilecektir. Kamu bina ve tesislerinde enerji verimliliğini artıran uygulamalar geliştirilecek, yenilenebilir enerji kaynaklarından faydalanılması hususunda azami gayret gösterilecektir. … PERSONEL SERVİSİ HİZMETİNE İLİŞKİN GİDERLER Savunma ve güvenlik hizmetleri hariç; kamu kurum ve kuruluşlarınca toplu taşıma olan yerlerde personel servisi hizmeti sonlandırılacak, hizmet alımı suretiyle sağlanan personel servisi hizmeti ise sözleşme süresinin bitimine kadar devam edebilecektir. Kamu kurum ve kuruluşları, toplu taşıma olmayan yerlerde ilgili mevzuatına uygun olarak sağlayacakları personel servis hizmetinde en etkin ve ekonomik yöntemleri tercih edecekler; personel servisi temininin hizmet alımı suretiyle sağlanması durumunda aşağıda belirtilen kriterlere uyacaklardır: Yakın yerleşkelerdeki kamu kurum ve kuruluşlarının personel servisi hizmetini birlikte ihale etmeleri esas olacaktır. Personel servisi hizmetinden fiilen yararlanan kişi sayısının araç kapasitesinin yüzde 70’inin altında olması durumunda ilgili hatta servis sunumu yapılmayacaktır. Personel servisi ihale şartnamelerinde araç yaşı kriteri belirlenirken model yılı yeni araçlar yerine maliyet tasarrufu sağlayacak şekilde 6/2/2004 tarihli ve 2004/6801 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve Kuruluşları Personel Servis Hizmet Yönetmeliğine uygun olarak model yılı yeni olmayan araçlara öncelik verilecektir.
DİĞER HUSUSLAR … Bu Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirler alınacak, her kademedeki yönetici tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacaktır. … Bu Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacaktır. Ancak kamu idareleri Cumhurbaşkanlığından izin talebinde bulunmadan önce Hazine ve Maliye Bakanlığı ile Strateji ve Bütçe Başkanlığından görüş alacaktır. Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatlan, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin talepleri münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderilecektir. İl özel idareleri ve belediyeler bakımından izin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verilecektir. Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir. Genelgenin yayımından önce yürürlükte bulunan mevzuat çerçevesinde, bu Genelge kapsamına giren hususlarla ilgili münferit olarak izin alınmış iş ve işlemler için bu Genelgenin yayımı tarihinden itibaren 3 ay içerisinde yeniden izin alınacaktır.” düzenlemelerine yer verilmiştir.
Resmi Gazetede 17 Mayıs 2024 tarihinde yayımlanan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesinde yer verilen düzenlemelerden;
Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinin gözden geçirileceği ve Genelge hükümlerine uygun olmayan ihalelerin iptal edileceği,
Genelgede belirtilen hükümler hilafına ortaya çıkabilecek zorunlu ihtiyaçların karşılanabilmesi veya izin gerektiren durumlar için bakanlıklar, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar ile diğer idareler bakımından Cumhurbaşkanlığından, il özel idareleri bakımından İçişleri Bakanlığından, belediyeler bakımından Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığından izin alınacağı,
Bakanlıkların merkez, taşra ve yurt dışı teşkilatları, bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları bakımından istenecek izin taleplerinin münhasıran bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından hassasiyetle değerlendirildikten sonra gönderileceği, İl özel idareleri ve belediyeler bakımından ise izin talebinin ilgili bakan veya Genelgenin uygulanmasından sorumlu bakan yardımcısı tarafından verileceği,
Genelgenin uygulanması ile ilgili olarak tüm kamu kurum ve kuruluşları tarafından gereken tedbirlerin alınacağı, her kademedeki yöneticinin tasarruf ilkelerinin uygulanmasından sorumlu olacağı,
Genelge hükümlerinin bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından hassasiyetle izleneceği ve denetleneceği, aksine hareket edenler hakkında ilgili mevzuat hükümlerine göre işlem yapılacağı, bu yöneticilerin Genelgenin uygulanmasından öncelikle sorumlu olacağı anlaşılmaktadır.
İnceleme sürecinde başvuruya konu ihalenin yukarıda aktarılan 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden değerlendirilmesini teminen 27.05.2024 tarih ve E-13983960-101.01.02-54535 sayılı yazıyla “Kurumumuz, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 56’ncı maddesi gereğince ihalelere ilişkin itirazen şikâyet başvurularını incelemekte ve sonuçlandırmaktadır. Bu çerçevede 2023/1580956 İhale Kayıt Numaralı “Kahramanmaraş-Onikişubat Kurucaova ve Tekir Mahalleleri Tekir Çayı, Boğazkavak ve Kandil Dereleri Taşkın Koruma” ihalesine yönelik olarak Ilgazlar İnş. Tic. ve San. A.Ş. - Smh Grup Madencilik İnş. ve San. Tic. Ltd. Şti. İş Ortaklığı tarafından yapılan itirazen şikayet başvurusunun Kurumumuzca incelemesi devam etmektedir. Bilindiği üzere, 17 Mayıs 2024 Tarihli ve 32549 Sayılı Resmî Gazete’de Tasarruf Tedbirleri ile İlgili 2024/7 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yayımlanmış olup anılan Genelge’nin "Genel İlkeler" başlıklı maddesinde "Kamu kurum ve kuruluşları kendi kuruluş mevzuatında belirtilen faaliyet alanları ile doğrudan ilgili olmayan herhangi bir harcama veya taahhütte bulunmayacak, ihale şartname ve sözleşmelerine idare tarafından kullanılmak üzere araç, makine, ekipman temini gibi alım ya da yapım konusuyla ilgisi olmayan unsurları dâhil etmeyeceklerdir.” açıklaması, "Resmî Taşıtların Edinilmesi ve Kullanılması" başlıklı maddesinde ".5/1/1961 tarihli ve 237 sayılı Taşıt Kanununa ekli (1) ve (2) sayılı cetvel kapsamındaki hizmetlere ve koruma altına alınanlara tahsis edilen taşıtlar dışında hiçbir makama taşıt tahsis edilmeyecektir..." açıklaması, "Diğer Hususlar " başlıklı maddesinde "...Bu Genelgenin yayımlandığı tarih itibarıyla kamu kurum ve kuruluşları tarafından sözleşmesi imzalanmamış tüm mal ve hizmet alımları ile yapım işleri ihaleleri gözden geçirilecek ve bu Genelge hükümlerine uygun olmayan ihaleler iptal edilecektir..." açıklamasına yer verilmiştir. Bu kapsamda, idareniz tarafından anılan Genelge açıklamalarına ilişkin herhangi bir işlem tesis edilip edilmediği hususu ile yeni bir işlem tesis edilecekse bu hususlar hakkında tarafımıza ivedilikle bilgi verilmesi rica olunur.” ifadelerine yer verilerek bilgi talep edilmiştir.
İhaleyi gerçekleştiren idare tarafından gönderilen cevap yazısında “…Konu incelenmiştir. Buna göre; 27.05.2024 tarihli ve 2024/DK.D-91 karar nolu Kamu İhale Kurulu Kararının "...2- İhale dokümanlarında (idari şartname, sözleşme tasarısı, işin projesini de kapsayan teknik şartname ile birim fiyat tarifleri dahil gerekli diğer belge ve bilgilerde) sözleşme konusu işlerin kontrolü, takibi vb. amaçlarla idarenin kullanımı için alım ya da yapım konusu ile ilgisi olmayan araç, makine ve ekipmanın (kontrollük, makam hizmetleri gibi yerlerde kullanılacak araçlar, bilgisayar, telefon, tablet vb.) yüklenici tarafından temin edileceğine ilişkin düzenleme yapılmış olan ve devam eden ihalelerde; a) 4734 sayılı Kanunun 29 uncu maddesine göre zeyilname düzenlenerek bu yöndeki hükmü ile kamuda tasarruf genelgesi amacı düzenlemelerin ihale dokümanlarından çıkarılmasına,..." doğrultusunda düzenleme yapılmıştır. Bahse konu iş taşkın kontrol tesisi olduğu için tekrar ihale edilmesi zaruridir. Aynı amaç doğrultusunda; İhalesi gerçekleştirilmiş ancak henüz sözleşmeye bağlanmamış ihale dokümanında sözleşme bedeline oranla çok düşük bir denetim hizmetleri için araç temini vb. bulunan işlerde; bedeli olduğu hesaplanan araç temini vb.nin zamana bağlı piyasa şartlarının etkilerinin en azda tutulması, yeniden ihale yapılması sebebiyle oluşacak kaynak kullanımdaki kaybı en aza indirmek suretiyle kamu faydası sağlanacağı dikkate alınarak sözleşme imzalanması, devamında yükleniciden kesilmesi suretiyle işlem yapılması hususunu görüşlerinize;” gerekçeleri belirtilerek ihale sürecine devam edileceği bilgisinin verildiği görülmüştür.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na göre gerçekleştirilen ihalelerde, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelere ait olduğu açıktır.
Kurum tarafından itirazen şikayet başvurusuna ilişkin inceleme kapsamında, başvuru konusu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi yönünden değerlendirilmesini teminen ihaleyi gerçekleştiren idareden Genelge kapsamında işlem tesis edilip edilmeyeceği hususunda bilgi talep edilmiş ve idare tarafından gönderilen cevap yazısında ihale sürecine devam edileceği yönünde görüş bildirilmiştir.
Yukarıda aktarıldığı üzere, ihaleye konu edilen ihtiyacın uygunluğu, yerindeliği veya gerekliliği noktasında yetki ve sorumluluğun ihaleyi yapan idarelerde olduğu ve ihaleyi yapan idareden gelen cevap yazısında da ihale sürecine devam edileceğinin belirtildiği anlaşılmakta ise de 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesi hükümlerinin uygulanmasında öncelikli olarak Genelge’de belirtilen yöneticiler sorumlu olacağından, bakanlıklarda bakan veya bu konuda görevlendirilen bakan yardımcısı, kurumlarda üst yöneticiler, il özel idarelerinde ve illerde valiler, belediyelerde ise belediye başkanları tarafından ihale sürecinin gözden geçirileceği ve değerlendirmede bulunulacağı açıktır.
Bu doğrultuda ihalelerin Genelge hükümlerine uygunluk yönünden değerlendirilerek ihalelere ilişkin işlem tesis etme yükümlülüğü ve sorumluluğu ilgili idarelere ait bulunduğundan, Kurul tarafından bu hususa ilişkin ayrıca değerlendirmede bulunulmamış olup itirazen şikayet başvurusunun esasına ilişkin karar verilmesi başvuruya konu ihalenin 2024/7 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genelgesine uygun kabul edildiği sonucunu doğurmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen otuz gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,
Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,
Oybirliği ile karar verildi.