KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi.

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle,

1. İdari Şartname’nin 7’nci maddesi gereğince “Ağaç Kesme Faaliyet Belgesi”nin yeterlilik bilgileri tablosunda beyan edilmesi gerektiği, ihale üzerinde bırakılan isteklinin ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin söz konusu belgeye sahip olmadığı, bu isteklilerin yeterlilik bilgileri tablosunun ilgili kısmının boş bırakıldığı,

2. İhale üzerinde bırakılan isteklinin ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun olmadığı, şöyle ki;

• Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79’uncu maddesinde belirtilen yöntemlerle her bir giderin ayrı ayrı belgelendirilmediği, söz konusu giderler için sektörde faaliyette bulunan firmalardan fiyat teklifi alınmadığı, Ek-O.5, Ek-O.6 ve Ek-O.7 numaralı tutanakların son veya bir önceki geçici vergi beyanname dönemine ilişkin olarak düzenlenmediği, tutanaklarda bulunması zorunlu ibarenin yer almadığı,

• Fiyat tekliflerinin YMM veya SMMM tarafından imzalanması ve TÜRMOB kaşesi ile kaşelenmesi gerektiği halde, sunulan fiyat tekliflerinin ve tespit tutanaklarının bu özellikleri taşımadığı, meslek mensubuna ait geçerlilik süresi sona ermemiş olan faaliyet belgesinin sunulmadığı,

• Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.2.2.1’inci maddesi gereğince, fiyat teklifine konu malların ve hizmetlerin satışının faaliyet alanı içerisinde bulunmasının zorunlu olduğu, ancak fiyat tekliflerini veren firmaların bu fiyat tekliflerine konu mallar/hizmetlerle ilgili herhangi bir faaliyetlerinin bulunmadığı,

• Sunulan tespit tutanaklarının tarih ve sayıları ile fiyat tekliflerinde yer alan tarih ve sayıların birbiriyle uyuşmadığı, tespit tutanaklarının ekinde fiyat teklifini sunan üçüncü kişilerin temsile yetkili kişilerinin yetkisinin belgelendirilmesi ve imza beyannamesi/sirkülerinin sunulması gerektiği, bu belgelerin sunulan her fiyat teklifi için tevsik edilmesinin şart olduğu, ancak eksik belgeler ile açıklama yapıldığı,

-İmza beyannamelerindeki imzalar ile fiyat tekliflerinin ve tespit tutanaklarının üzerindeki imzaların uyumsuz olduğu, fiyat tekliflerinin ve tespit tutanaklarının fiyat teklifi sunan şirketi temsile yetkisi bulunmayan kişilerce imzalandığı, müşterek imza ile şirketin temsil edildiği durumlarda tek imza ile verilen fiyat teklifinin ve tespit tutanaklarının uygun olmadığı; diğer taraftan, vekâlet ile imza atılmış olması halinde vekâletnamenin fiyat teklifi verme yetkisi vermemesi nedeniyle açıklamanın uygun olmadığı,

• Tespit tutanaklarının 3’üncü maddesinde defterin cinsini (yevmiye/işletme defteri ve envanter defteri) tasdik eden makamın, tasdik tarihinin ve numarasının yer aldığı, ancak envanter defterleri yönünden defter tasdik makamı, tarih ve sayı bilgilerinin boş bırakıldığı ya da “E-defter” olarak belirtilmesinin hukuka aykırı olduğu,

• Satış tutarı tespit tutanağının 4 numaralı kısmında ağırlıklı ortalama birim satış tutarının hesaplandığı, aşırı düşük teklif sorgulamasına konu edilen mallar için sunulan tespit tutanaklarının 4 numaralı kısmında yer alan toplam miktarların ve toplam tutarların fatura bilgileri tablosundan hatalı ve eksik şekilde getirilerek ortalama birim satış tutarının düşürüldüğü ve haksız maliyet avantajı elde edildiği, olması gerekenden düşük birim satış tutarları üzerinden fiyat teklif edildiği,

-Satış tutarı tespit tutanağı içerisinde yer alan fatura bilgileri tablosunda belirtilen malın/hizmetin, idare tarafından sorgulamaya konu edilen iş kaleminin içeriğinde yer alan mal/hizmet ile aynı olmadığı,

• Hizmet alımında çalışacak aracın kilometrede akaryakıt tüketimini göstermek üzere yetkili servisten alınacak beyan yazısının sunulması gerekirken, başka belgeler üzerinden yapılan akaryakıt tüketim değeri tevsikinin ve akaryakıt maliyeti hesaplamasının uygun olmadığı,

• Kamu İhale Genel Tebliğinin 79.2.7’nci maddesi gereğince aracın akaryakıt fiyatının İstanbul İli, Avrupa Yakasında bulunan bayiler adına beyan edilmiş fiyatların ortalamasını yansıtan En Yüksek İşlem Hacimli 8 Firmanın Akaryakıt Fiyatlarına İlişkin Raporda yer alan fiyatların ihale ve ilan tarihi arasında açıklanmış tutarları üzerinden açıklanması gerekirken farklı değerler üzerinden açıklama yapıldığı iddialarına yer verilmiştir.

A) Başvuru sahibinin iddialarının değerlendirilmesi sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir. Başvuru sahibinin 1’inci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhaleye katılımda yeterlik kuralları” başlıklı 10’uncu maddesinde “İhaleye katılacak isteklilerden, ekonomik ve malî yeterlik ile mesleki ve teknik yeterliklerinin belirlenmesine ilişkin olarak aşağıda belirtilen bilgi ve belgeler istenebilir: … b) Mesleki ve teknik yeterliğin belirlenmesi için;

1. İsteklinin, mevzuatı gereği ilgili odaya kayıtlı olarak faaliyette bulunduğunu ve teklif vermeye yasal olarak yetkili olduğunu kanıtlayan belgeler, … İhale konusu işin niteliğine göre yukarıda belirtilen bilgi veya belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı, ihale dokümanında ve ihale veya ön yeterliğe ilişkin ilân veya davet belgelerinde belirtilir…” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Aday veya isteklinin mesleki faaliyetini sürdürdüğünü ve teklif vermeye yetkili olduğunu gösteren belgeler” başlıklı 38’inci maddesinde “…(4) İhale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin adaylar veya istekliler tarafından sunulmasına ilişkin hükümlere, ilan ve ön yeterlik şartnamesi veya idari şartnamede yer verilir…” hükmü,

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: Bölge Müdürlüğümüze Bağlı Kahramanmaraş İşletme Bakım Müdürlüğü Sorumluluk Sahasında Bulunan 16 Adet 154 Kv/Enerji İletim Hatları direkleri arasındaki ağaçların kesim işi…” düzenlemesi,

Aynı İdari Şartname’nin “İhaleye katılabilmek için gereken belgeler ve yeterlik kriterleri” başlıklı 7’nci maddesinde “7.1. İsteklilerin ihaleye katılabilmeleri için aşağıda sayılan belgeler ve yeterlik kriterleri ile fiyat dışı unsurlara ilişkin bilgileri e-teklifleri kapsamında beyan etmeleri gerekmektedir. … ı) Teklif verecek istekliler ağaç kesme faaliyet belgesini teklif kapsamında yeterlilik bilgileri tablosuna işlemek zorundadır…” düzenlemesi yer almaktadır.

İhale üzerinde bırakılan Çapa Orm. Taş. İnş. Tem. San. Ltd. Şti.nin Yeterlik Bilgileri Tablosu’nda “Teklif Vermeye Yetkili Olunduğuna İlişkin Bilgiler” satırının “Sicil, İzin, Ruhsat ve Faaliyet Belgeleri” kısmında 4 adet belgenin beyan edildiği, “Belge Adı ve Düzenleyen Kurum/Kuruluş” ile “Belgenin Tarihi, Sayısı ve Geçerlik Tarihi” satırlarının;

-“Ağaç Kesme ve Boylama Eğitimi Sertifikası, İstanbul Gedik Üniversitesi; 22.09.2022, UN_04105 715 947 062 936 1361”,

-“Ağaç Kesme ve Boylama Eğitimi Sertifikası, İstanbul Gedik Üniversitesi; 19.07.2022, UN_04105 740 978 228 594 1361”,

-“Ağaç Kesme ve Boylama, Esenyurt Üniversitesi Sürekli Eğitim Merkezi; 27.10.2022, UN_0413 8838 1313 2340 8E8GK”;

-“Ağaç Kesme ve Boylama Eğitimi Sertifikası, İstanbul Gedik Üniversitesi; 22.09.2022, UN_04105 7577 6928 3502 1361” şeklinde beyan edildiği görülmüştür.

Anılan istekli tarafından beyan edilen belgelerin tevsiki kapsamında, 4 farklı kişi adına düzenlenen ve yukarıda bilgileri beyan edilmiş olan belgelerin sunulduğu görülmüştür.

Ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan Havsan Orman Ür. Müh. Tarım İnş. Mad. Tem. Nakl. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.nin Yeterlik Bilgileri Tablosu’nda “Teklif Vermeye Yetkili Olunduğuna İlişkin Bilgiler” satırının “Sicil, İzin, Ruhsat ve Faaliyet Belgeleri” kısmında ilgili belgenin beyan edildiği, “Belge Adı ve Düzenleyen Kurum/Kuruluş” ile “Belgenin Tarihi, Sayısı ve Geçerlik Tarihi” satırlarının “Mesleki Yeterlilik Belgesi, Orman Mühendisleri Odası İktisadi İşletmesi; 29.12.2023, Belge No. YB0279/15UY0236-3/01/1170, 28.12.2028” şeklinde beyan edildiği görülmüştür.

Anılan istekli tarafından beyan edilen belgelerin tevsiki kapsamında idareye sunulan belgeler incelendiğinde; “orman üretim işçisi” olarak bir kişi adına düzenlenen ve bilgileri beyan edilmiş olan “Mesleki Yeterlilik Belgesi”nin ve bu belgenin belge doğrulama sertifikasının sunulduğu görülmüştür.

Yukarıda aktarılan mevzuat ve İdari Şartname düzenlemelerinden, ihale konusu işin yerine getirilmesi için alınması zorunlu olan ve ilgili mevzuatında o iş için özel olarak düzenlenen sicil, izin, ruhsat vb. belgelerin istekliler tarafından sunulmasına ilişkin hükümlere, ilanda ve idari şartnamede yer verileceği, işbu ihalede de isteklilerin “ağaç kesme faaliyet belgesi”ni teklifleri kapsamında yeterlilik bilgileri tablosunda beyan etmek zorunda olduğu, söz konusu belgenin yeterlik kriteri olarak düzenlendiği anlaşılmıştır.

İhale üzerinde bırakılan Çapa Orm. Taş. İnş. Tem. San. Ltd. Şti.nin ve ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan Havsan Orman Ür. Müh. Tarım İnş. Mad. Tem. Nakl. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.nin “Teklif Vermeye Yetkili Olunduğuna İlişkin Bilgiler” kapsamında istenilen “ağaç kesme faaliyet belgesi”ne ilişkin bilgileri yeterlik bilgileri tablosunda beyan ettikleri, daha sonra da ilgili belgeleri idareye sundukları, beyan edilen ve sunulan belgelerdeki bilgilerin aynı olduğu görülmüş olup başvuru sahibinin söz konusu iddiasının yerinde olmadığı sonucuna varılmıştır.

2. Başvuru sahibinin 2’nci iddiasına ilişkin olarak:

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde “İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü,
gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir. Kurum, ihale konusu işin türü, niteliği ve yaklaşık maliyeti ile ihale edilme usulüne göre aşırı düşük tekliflerin tespiti, değerlendirilmesi ve ekonomik açıdan en avantajlı teklifin belirlenmesi amacıyla sınır değerler ve sorgulama kriterleri belirlemeye, ihalenin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin sonuçlandırılabilmesine, ayrıca yaklaşık maliyeti 8 inci maddede öngörülen eşik değerlerin yarısına kadar olan hizmet alımları ile yapım işleri ihalelerinde sınır değerin altında olan tekliflerin bu maddede öngörülen açıklama istenilmeksizin reddedilmesine ilişkin düzenlemeler yapmaya yetkilidir. İhale komisyonu bu maddenin uygulanmasında Kurum tarafından yapılan düzenlemeleri esas alır.” hükmü,

Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği’nin “Sınır değer ve aşırı düşük teklifler” başlıklı 59’uncu maddesinde “(1) İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra Kurum tarafından belirlenen yönteme göre sınır değeri hesaplar. (2) Aşırı düşük teklif tespit ve değerlendirme işlemlerine ilişkin olarak, ihale ilanı ve dokümanında belirtilmek kaydıyla üçüncü, dördüncü ve beşinci fıkralardaki koşullar çerçevesinde aşağıdaki seçeneklerden bir tanesi kullanılır. a) Sınır değerin altında olan teklifler ihale komisyonunca aşırı düşük teklif olarak tespit edilir ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğu tespit edilen bileşenler ile ilgili ayrıntılar yazılı olarak istenir. İhale komisyonu;

1. Verilen hizmetin ekonomik olması,
2. Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
3. Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir…” hükmü,

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde “79.1. Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir. … 79.1.2. Personel çalıştırılmasına dayalı olmayan hizmet alımı ihalelerinde sınır değer; SD: Sınır değeri, YM: Yaklaşık maliyeti, n: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif sayısını, T1, T2, T3…Tn: İhalenin ilk oturumunda teklif mektubu ve geçici teminatı usulüne uygun olduğu anlaşılan ve teklif tutarı yaklaşık maliyetin yüzde 60’ından düşük ve yaklaşık maliyetten yüksek olanlar dışındaki isteklilerin teklif bedellerini, R: Sınır Değer Tespit Katsayısını

79.1.3. 79.1.2 nci maddede yer alan R değeri her yıl 1 Şubat tarihinden geçerli olmak üzere Kurum tarafından belirlenir ve ilan edilir. İhalenin konusu veya işin niteliğine göre Kurum tarafından farklı R değerleri belirlenebilir. 79.2. İhale ilanında ve dokümanında teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden açıklama isteneceği belirtilen hizmet alımı ihalelerinde, aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında aşağıdaki düzenlemelere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir…” açıklaması,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25’inci maddesinde “25.1. Sözleşmenin uygulanması sırasında, ilgili mevzuat gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri teklif fiyatına dâhildir. 25.2. 25.1. maddesinde yer alan gider kalemlerinde artış olması ya da benzeri yeni gider kalemlerinin oluşması hallerinde, teklif edilen fiyatın bu tür artış ya da farkları karşılayacak payı içerdiği kabul edilir. Yüklenici, bu artış ve farkları ileri sürerek herhangi bir hak talebinde bulunamaz. 25.3. Teklif fiyata dâhil olan diğer giderler aşağıda belirtilmiştir: 25.3.1. Her türlü vergi, resim, harç, nakliye, ambalaj, sigorta giderleri teklif fiyatına dâhildir. 25.4. Sözleşme konusu işin bedelinin ödenmesi aşamasında doğacak Katma Değer Vergisi (KDV), ilgili mevzuatı çerçevesinde İdare tarafından yükleniciye ayrıca ödenir…” düzenlemesi,

Aynı İdari Şartname’nin “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 33’üncü maddesinde “33.1. Teklifi sınır değerin altında kalan isteklilerden Kanunun 38 inci maddesine göre açıklama istenecektir. Bu kapsamda; ihale komisyonu sınır değerin altında kalan teklifleri aşırı düşük teklif olarak tespit eder ve bu teklif sahiplerinden Kurum tarafından belirlenen kriterlere göre teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister. İhale komisyonu; a) Verilen hizmetin ekonomik olması, b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin işin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar, c) Teklif edilen hizmetin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifi reddedilir.” düzenlemesi,

Teknik Şartname’nin;

“İş Emniyeti ve Sağlık Tedbirleri” başlıklı 1’inci maddesinde “1-)…Söz konusu EİH güzergâhındaki ağaçların kesilmesi, ağaçların temizlenmesi, kaldırılması işlerinin yapılabilmesi için, yüklenici firma tarafından temin edilecek olan kesim makinalarını kullanacak operatörlerin 4857 sayılı İş Yasası’nın İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Yönetmelikleri ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve İş Güvenliği Kanunu uyarınca tarif edilen iş makinası kullanma belgesi sahibi operatörler olması zorunludur… … 8-) İhale ilan tarihi itibariyle yüklenici firma Ağaç Kesim Belgesi bulunan personel bulundurmak zorundadır. Yüklenici firma bünyesinde ağaç kesiminde alınması gereken önlemler kapsamında İş Güvenliği Eğitimi almış personel bulundurmak zorundadır…” düzenlemesi,

“İstihsal İşleri” başlıklı 2’nci maddesinde “…15-) Söz konusu işin yanında her türlü masraf (gidiş-geliş, barınma, benzin, yemek vs.) kesim yapan Firmaya aittir. … 17-) Kullanılacak olan iş güvenliği malzemeleri çeşidi ve standardı aşağıdaki şekilde olacaktır.

• Ağaç Kesme Pantolonu (zincir kesmez) TS EN 381-5 -Ağaç Kesme Ceketi (zincir kesmez) TS EN 381-5 ve TS EN 381-11 -Baret TS EN 397 -İş Ayakkabısı TS EN ISO 20345 -Kulak koruyucu TS EN 352 -Vizör TS EN 1731” düzenlemesi,

“Diğer Hususlar” başlıklı 4’üncü maddesinde “1-) İhale konusu işte yüklenici tarafından kullanılacak olan her türlü araç gereç ve malzeme giderleri yükleniciye aittir…” düzenlemesi,

Sözleşme Tasarısı’nın “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 90 (Doksan) gündür.” düzenlemesi yer almaktadır.

Birim fiyat teklif cetvelinin aşağıdaki şekilde olduğu görülmüştür:

A1 B2
Sıra No İş Kaleminin Adı ve Kısa Açıklaması 6 Birimi Miktarı Teklif Edilen4 Birim Fiyat Tutarı
1 Bölge Müdürlüğümüze Bağlı Kahramanmaraş İşletme Bakım Müdürlüğü Sorumluluk Sahasında Bulunan 16 Adet 154 KV/ Enerji İletim Hatları direkleri arasındaki ağaçların kesim işi. direk 16

TOPLAM TUTAR (K.D.V Hariç)

Yapılan incelemede, ihale konusu işin, Kahramanmaraş İşletme Bakım Müdürlüğü sorumluluk sahasında bulunan 16 adet 154 Kv/enerji iletim hatları direkleri arasındaki ağaç ve makilerin kesimi, budanması ve istiflenmesi hizmetleri olduğu, işin süresinin 90 gün olduğu, birim fiyat teklif cetvelinde “direk” birimi üzerinden tek bir kalemde teklif alındığı,

İdari Şartname’nin “Teklif fiyata dâhil giderler” başlıklı 25’inci maddesinde, sözleşmenin uygulanması sırasında ilgili mevzuatı gereğince ödenecek ulaşım, sigorta, vergi, resim ve harç giderleri ile her türlü nakliye, ambalaj ve sigorta giderlerinin teklif fiyata dâhil olan diğer giderler arasında sayıldığı,

Teknik Şartname düzenlemeleri gereğince, kesim makinelerinin ve bu makineleri kullanacak operatör ile işçilerin maaş, geliş gidiş, barınma, benzin ve yemek giderlerinin, iş güvenliği malzemelerinin (ağaç kesme pantolonu, ceketi, baret, iş ayakkabısı, kulak koruyucu, vizör) ve her türlü araç gereç ve malzemenin yükleniciye ait olduğu anlaşılmıştır.

13 adet ihale dokümanının indirildiği ihaleye 9 isteklinin katıldığı, 7 isteklinin teklifinin sınır değerin altında olduğu, 4 isteklinin açıklama sunmadığı, açıklama sunan başvuru sahibi dâhil 3 isteklinin açıklamalarının uygun kabul edilerek ihalenin Çapa Orm. Taş. İnş. Tem. San. Ltd. Şti. uhdesinde bırakıldığı; Havsan Orman Ür. Müh. Tarım İnş. Mad. Tem. Nakl. Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti.nin de ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi istekli olarak belirlendiği tespit edilmiştir.

İdare tarafından teklifi sınır değerin altında olduğu tespit edilen isteklilere gönderilen 22.02.2024 tarihli ve “Aşırı düşük teklif açıklama talebi hk.”konulu yazıda “…Söz konusu hizmet alım işine ait maliyet unsurlarını oluşturan (işçilik, konaklama, ulaşım, vergi, resim, harç, sigorta) vb. giderlerinize ilişkin aşırı düşük sorgulamasına esas teşkil edecek yazılı açıklamanızı, 4734 Kamu İhale Kanunu’nun 38. maddesi ve Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45. maddesinde belirtilen usul ve esaslara uygun olarak gerekli bilgi ve belgeler hazırlanarak tebliğ tarihine müteakip en geç 5 (beş) iş günü (29.02.2024) içinde mesai bitimine kadar Bölge Müdürlüğümüze bildirilmesi” şeklinde açıklama istenildiği; teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler net bir şekilde belirlenmeden, genel ifadelere ve “vb. giderler” ifadesine yer verilerek açıklama istenildiği görülmüştür.

Söz konusu düzenlemelerden, aşırı düşük teklif sorgulamasının yapıldığı ihalelerde, idareler tarafından sınır değerin altında teklif veren isteklilerden aşırı düşük teklif açıklamasının istenileceği, sınır değerin altında teklif veren isteklilere gönderilecek olan aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38’inci maddesinde yer alan hükümler ile Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79’uncu maddesinde yer alan açıklamalar uyarınca, “teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenleri”ne yer verilmesinin ve isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olan bahse konu önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesinin zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.

Aşırı düşük teklif açıklaması talep yazısında “önemli maliyet bileşenleri”nin belirlenmemesinin, ihale konusu işin niteliği ve ihale dokümanı kapsamında yapılan düzenlemeler dikkate alındığında, başvuruya konu ihalede aşırı düşük teklif açıklamalarının sunulmasına ve sunulan açıklamaların da sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesine imkân tanımadığı anlaşılmaktadır.

Netice itibariyle, Teknik Şartname’de yer alan maliyet unsurları dikkate alınarak tespiti gereken “önemli teklif bileşenleri” için idarece sınır değerin altında teklif veren isteklilere gönderilen aşırı düşük teklif açıklama talebi yazısında, “vb. giderler” ifadesine yer verilmesi nedeniyle önemli teklif bileşenlerinin tüm istekliler açısından somut olacak şekilde belirlenmediği, dolayısıyla aşırı düşük teklif sorgulamasının kamu ihale mevzuatına uygun şekilde yapılmadığı anlaşıldığından, idare tarafından teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin, iddialarının tamamında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanunun öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı anlaşılmıştır.

B) İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in 18’inci maddesi yönünden yapılan inceleme sonucunda herhangi bir aykırılık tespit edilmemiştir.

Sonuç olarak, yukarıda mevzuata aykırılıkları belirtilen işlemlerin düzeltici işlemle giderilebilecek nitelikte işlemler olduğu tespit edildiğinden, teklifte önemli olduğu tespit edilen maliyet bileşenlerinin açık ve tereddüde mahal vermeyecek şekilde belirlenerek aşırı düşük teklif sorgulamasının yeniden yapılması ve bu aşamadan sonraki işlemlerin mevzuata uygun olarak yeniden gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (b) bendi gereğince düzeltici işlem belirlenmesine,

Oybirliği ile karar verildi.