KARAR: Esas inceleme raporu ve ekleri incelendi:

İtirazen şikâyet dilekçesinde özetle; idare tarafından EKAP üzerinden 29.02.2024 tarihinde iletilen tebligat ile iptal edildiğinin bildirildiği, ihalenin iptali için gösterilen gerekçelerin yerinde olmadığı, zira ihale konusu işin süreklilik arz eden bir iş olduğunun açık olduğu ve dolayısıyla mahalli idareler seçiminin yapılacağı 2024 yılının Eylül ayını aşacak şekilde ihale konusu iş için ihaleye çıkılmasının mümkün olduğu, sunmuş oldukları teklifin yaklaşık maliyetin altında olduğu da dikkate alındığında ihalenin iptali kararının iptal edilmesi gerektiği iddialarına yer verilmiştir.

İptal gerekçeleri ile sınırlı olarak yapılan inceleme sonucunda aşağıdaki hususlar tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur…” hükmü,

“Bütün tekliflerin reddedilmesi ve ihalenin iptali” başlıklı 39’uncu maddesinde “İhale komisyonu kararı üzerine idare, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbesttir. İhalenin iptal edilmesi halinde bu durum bütün isteklilere derhal bildirilir. İdare bütün tekliflerin reddedilmesi nedeniyle herhangi bir yükümlülük altına girmez. Ancak, idare isteklilerin talepte bulunması halinde, ihalenin iptal edilme gerekçelerini talep eden isteklilere bildirir” hükmü,

“İhalenin karara bağlanması ve onaylanması” başlıklı 40’ıncı maddesinde “… İhale yetkilisi, karar tarihini izleyen en geç beş iş günü içinde ihale kararını onaylar veya gerekçesini açıkça belirtmek suretiyle iptal eder. İhale; kararın onaylanması halinde geçerli, iptal edilmesi halinde ise hükümsüz sayılır. İhale kararları ihale yetkilisince onaylanmadan önce idareler, ihale üzerinde kalan istekli ile varsa ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi isteklinin ihalelere katılmaktan yasaklı olup olmadığını teyit ettirerek buna ilişkin belgeyi ihale kararına eklemek zorundadır. İki isteklinin de yasaklı çıkması durumunda ihale iptal edilir.” hükmü,

“Kesinleşen ihale kararlarının bildirilmesi” başlıklı 41’inci maddesinde “İhale sonucu, ihale kararının ihale yetkilisi tarafından onaylandığı günü izleyen en geç üç gün içinde, ihale üzerinde bırakılan dahil olmak üzere, ihaleye teklif veren bütün isteklilere bildirilir. İhale sonucunun bildiriminde, tekliflerin değerlendirmeye alınmama veya uygun bulunmama gerekçelerine de yer verilir. İhale kararının ihale yetkilisi tarafından iptal edilmesi durumunda da isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılır…” hükmü,

“Kuruma itirazen şikayet başvurusu” başlıklı 56’ncı maddesinde “…Kurum itirazen şikayet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikayet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlal edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikayet veya itirazen şikayet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir…” hükmü yer almaktadır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun “Yüklenmeye girişilmesi” başlıklı 26’ncı maddesinde “Yüklenme, usulüne uygun olarak düzenlenmiş sözleşme esaslarına veya kanun veya Cumhurbaşkanlığı kararnamesi hükmüne dayanılarak iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması karşılığında geleceğe yönelik bir ödeme yükümlülüğüne girilmesidir. Bütçede yeterli ödeneği bulunmayan işler için yüklenmeye girişilemez. Yüklenme süresi malî yılla sınırlıdır. Harcama yetkilileri, tahsis edilen ödenekler dahilinde yüklenmeye girebilirler. Yüklenmeye girişilen tutara ait ödenekler saklı tutulur; başka iş yaptırılması, mal veya hizmet alınması için kullanılamaz.” hükmü,

“Ertesi yıla geçen yüklenme” başlıklı 27’nci maddesinde “Niteliğinden dolayı malî yılla sınırlı tutulamayan ve sürekliliği bulunan aşağıdaki iş ve hizmetler için; her iş itibarıyla, bütçelerinde öngörülen ödeneklerin yüzde ellisini, izleyen yılın Haziran ayını geçmemek ve yüklenme süresi on iki ayı aşmamak üzere, ilgili üst yöneticinin onayıyla ertesi yıla geçen yüklenmelere girişilebilir:

a) Türk Silahlı Kuvvetlerinin yapım, onarım, etüt ve proje işleri, araştırma-geliştirme projeleri, giyecek ve yiyecek alımları, makine-teçhizat, silah-mühimmat-teçhizat alımlarıyla bunların bakım, onarım ve imalat işleri. b) Yiyecek, yakacak, akaryakıt ve madeni yağ ihtiyaçları. c) Temini ve korunması güç olan ilaç, aşı, serum ve tıbbi sarf malzemeleri. d) Süreli yayın alımı, taşıma, koruma ve güvenlik, temizlik ve yemek hizmetleri.” hükmü yer almaktadır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmeleri” başlıklı 67’nci maddesinde “Belediyede belediye meclisinin, belediyeye bağlı kuruluşlarda yetkili organın kararı ile park, bahçe, sera, refüj, kaldırım ve havuz bakımı ve tamiri; araç kiralama, kontrollük, temizlik, güvenlik ve yemek hizmetleri; makine-teçhizat bakım ve onarım işleri; bilgisayar sistem ve santralleri ile elektronik bilgi erişim hizmetleri; sağlıkla ilgili destek hizmetleri; fuar, panayır ve sergi hizmetleri; baraj, arıtma ve katı atık tesislerine ilişkin hizmetler; kanal bakım ve temizleme, alt yapı ve asfalt yapım ve onarımı, trafik sinyalizasyon ve aydınlatma bakımı, sayaç okuma ve sayaç sökme-takma işleri ile ilgili hizmetler; toplu ulaşım ve taşıma hizmetleri; sosyal tesislerin işletilmesi ile ilgili işler, süresi ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçmemek üzere ihale yoluyla üçüncü şahıslara gördürülebilir.” hükmü yer almaktadır.

2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un “Seçim Dönemi-Seçim Başlangıç Tarihi ve Seçim Günü” başlıklı 8’inci maddesinin ilk fıkrasında “Mahalli İdareler seçimleri beş yılda bir yapılır. Her seçim döneminin beşinci yılındaki 1 Ocak günü seçimin başlangıç tarihidir, Aynı yılın Mart ayının son Pazar günü oy verme günüdür.” hükmü yer almaktadır.

İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmelik’in “Kurum tarafından inceleme” başlıklı 18’inci maddesinde “… (3) Şikayet veya itirazen şikayet başvurusu üzerine idare tarafından alınan ihalenin iptali kararına karşı yapılacak itirazen şikayet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir. …” hükmü yer almaktadır.

İdari Şartname’nin “İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler” başlıklı 2’nci maddesinde “Madde 2 - İhale konusu işe/alıma ilişkin bilgiler 2.1. İhale konusu işin/alımın; a) Adı: 310 Kişiye 365 Gün Süre ile Günde 1 Defa 113.150 Öğün Sıcak Yemek Hizmeti b) Türü: Hizmet alımı c) İlgili Uygulama Yönetmeliği: Hizmet Alımı İhaleleri Uygulama Yönetmeliği ç) Yatırım proje no’su (yapım işlerinde): Bu madde boş bırakılmıştır. d) Kodu: e) Miktarı: 310 Kişiye 365 Gün Süre ile Günde 1 (Bir) defa verilmek üzere toplam 113.150 (YüzOnÜçBinYüzElli) Öğün Sıcak Yemek Hizmet Alımı Ayrıntılı bilgi idari şartnamenin ekinde yer almaktadır. f) İşin yapılacağı/malın teslim edileceği yer: Yalova” düzenlemesi yer almaktadır.

Sözleşme Tasasının “İşin süresi” başlıklı 9’uncu maddesinde “9.1. İşin süresi, işe başlama tarihinden itibaren 365 (ÜçyüzAltmışBeş) gündür 9.2. Bu sözleşmenin uygulanmasında sürelerin hesabı takvim günü esasına göre yapılmıştır.” düzenlemesi,

“İşin yapılma yeri, işyeri teslim ve işe başlama tarihi” başlıklı 10’uncu maddesinde “10.1. İşin yapılacağı yer/yerler: YALOVA 10.2. İşyerinin teslimine ilişkin esaslar ve işe başlama tarihi: İşyeri teslimi yapılmayacak ve sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (On) gün içinde işe başlanacaktır.” düzenlemesi yer almaktadır.

Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerinden, idarelerin bu kanuna göre yapacakları ihalelerde saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumlu oldukları, ihale komisyonu kararı üzerine idarenin, verilmiş olan bütün teklifleri reddederek ihaleyi iptal etmekte serbest olduğu, ihale yetkilisi tarafından da ihale komisyonu kararı üzerine gerekçesi açıkça belirtmek suretiyle ihalenin iptal edilebileceği, idarenin ihaleyi iptal etmekteki takdir yetkisinin sınırsız olmayıp kanunun temel ilkelerine uygun olarak kamu yararı ve hizmet gerekleri ile sınırlı olduğu, idare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvurularının idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı olarak inceleneceği anlaşılmaktadır.

Diğer taraftan, ihalenin iptal edilmesine ilişkin işlemlerin gerçekleştirilmesinde takdir yetkisinin, gerekçe belirtilmek suretiyle kullanımı bu işlemin hukuka uygunluğu noktasında önem arz etmekte olup, anılan Kanun’da ihalenin iptal edilmesi durumunda isteklilere gerekçeleri belirtilmek suretiyle bildirim yapılması gerektiğine işaret edilmiştir.

Yapılan incelemede, başvuruya konu ihalenin açık ihale usulü ve birim fiyat teklif alınmak suretiyle ihale edildiği, ancak tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında ihalenin ihale yetkilisi tarafından iptal edildiğinin EKAP üzerinden 29.02.2024 tarihinde istekilere iletilen “İhale iptali” konulu yazı ile bildirildiği, anılan yazıda ihalenin iptal gerekçesi olarak “2024/44904 İKN’li 310 Kişiye 365 Gün Süre ile Günde 1 Defa 113150 Öğün Sıcak Yemek Hizmeti işinin değerlendirme sürecinde yapılan kontroller neticesinde, Kadın ve Aile Hizmetleri Müdürlüğü tarafından ekteki yazıda belirtildiği üzere; özet olarak ihale dosyasında yapılan inceleme neticesinde, 5393 sayılı Belediye Kanununun 67. Maddesi gereğince, işin süresinin mali yıl içerisinde bitmesi gerekirken bitmediği ve bir sonraki mali yıla sarktığı idare yetkilisi tarafından tespit edilmiştir. Bu sebeple, mevzuata aykırılık ve işin miktarında meydana gelecek değişiklik de göz önüne alınarak ihale yetkilisi tarafından ihalenin iptaline karar verilmiştir.” ifadelerine yer verildiği tespit edilmiştir.

EKAP üzerinden 29.02.2024 tarihinde istekilere bildirilen yazı içeriği ile bu yazı ekinde yer alan ihale yetkilisi imzalı yazı incelendiğinde, ihale yetkilisi tarafından ihalenin iptaline gerekçe olarak gösterilen hususların;

-İhale konusu işin süreklilik arz etmeyen nitelikte olması ve bu sebeple de 5018 sayılı Kanun’un 27’nci maddesi kapsamında bir sonraki yıla geçebilecek mahiyette olmadığı,

-İhale konusu işin 5018 sayılı Kanun’un 26’ncı maddesine göre bir mali takvim yılı ile sınırlı (01.01.2024-31.12.2024) bir şekilde gerçekleştirilmesi zorunlu olan işlerden olduğunun anlaşıldığı, ihale konusu işin 31.12.2024 tarihinde bitirilecek şekilde ihaleye konu edilmediği, bir sonraki mali takvim yılına sarkan nitelikte olduğunun görüldüğü,

-Belediye Kanunu’nun 67’nci maddesi kapsamında sayılan işlerden olan ihale konusu işin gelecek yıllara yaygın nitelikte ihaleye konu edildiği, ancak ilgili maddeye istinaden süresinin ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçecek şekilde ihaleye konu edilmesinin tabi bulunan mali mevzuata aykırı olduğunun anlaşıldığı şeklinde olduğu görülmüştür.

2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanun’un “Seçim Dönemi - Seçim Başlangıç Tarihi ve Seçim Günü” başlıklı 8’inci maddesinin ilk fıkrasında yer alan hükme istinaden ilk mahalli idareler genel seçiminin 31 Mart 2024 Pazar günü yapılacağı, Belediye Kanunu’nun 67’nci maddesi kapsamında sayılan işlerden olduğu anlaşılan ihale konusu yemek hizmeti işinin, gelecek yıllara yaygın hizmet alımı olarak değerlendirilmemesi için ilgili mali yıl içerisinde tamamlanmasının öngörülmesi koşuluyla ihale edilebileceği, gelecek yıllara yaygın hizmet yüklenmelerinin ise ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçecek şekilde ihale edilemeyeceği,

Başvuruya konu ihaleye ait Sözleşme Tasarısı’nın 9’uncu maddesinde işin süresinin, işe başlama tarihinden itibaren 365 (üçyüz altmış beş) gün olacağının düzenlendiği, 10’uncu maddesinde ise işyeri tesliminin yapılmayacağı ve sözleşmenin imzalandığı tarihten itibaren 10 (on) gün içinde işe başlanacağının düzenlendiği, dolayısıyla ihale tarihi ve işin süresine ilişkin doküman düzenlemeleri dikkate alındığında, işin her halükarda ihaleye çıkılan mali yıl içerisinde tamamlanmayacağı ve ilk mahallî idareler genel seçimlerini izleyen altıncı ayın sonunu geçeceği açık olduğundan, Yalova Belediyesi tarafından ihale konusu yemek hizmeti alımının bu şartlar altında gerçekleştirilmesinin anılan Kanun hükmüne aykırılık teşkil ettiği anlaşılmıştır.

Bu itibarla, idarelerin sözleşme imzalanmadan önce geriye dönerek daha önceki aşamalardaki işlemleri yeniden gözden geçirmesi ve hatalı olarak gerçekleştirdiğini tespit ettiği işlemlerini geri almasının mümkün olduğu da dikkate alındığında, ihale yetkilisince tekliflerin değerlendirilmesi aşamasında Belediye Kanunu’nun 67’nci maddesine aykırılık nedeniyle ihalenin iptaline yönelik tesis edilen işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, başvuru sahibinin iddiasının yerinde olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

Diğer yandan, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendinde “Başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması halinde, Kurul kararı ile itirazen şikâyet başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesine karar verilir. Kurul kararının başvuru sahibine bildirimini izleyen otuz gün içinde başvuru sahibinin Kuruma yazılı talebi üzerine, bu talep tarihini izleyen otuz gün içinde Kurum tarafından itirazen şikâyet başvuru bedelinin iadesi yapılır ve son ödeme tarihine kadar geçen süre için faiz işlemez. Diğer hallerde başvuru bedeli iade edilmez. Bu fıkranın (1) numaralı bendi uyarınca tahsil edilen bedel hiçbir durumda iade edilmez.” hükmü yer almaktadır.

Aktarılan Kanun hükmüne göre, başvuru sahibinin itirazen şikâyete konu iddialarının tamamında haklı bulunması halinde başvuru bedeli iadesinin söz konusu olabileceği dikkate alındığında, yukarıda yer verilen tespit ve değerlendirmeler neticesinde, başvuru sahibinin iddialarında haklı bulunmadığı anlaşıldığından başvuru bedelinin başvuru sahibine iadesi için Kanun’un öngördüğü şekilde "başvuru sahibinin iddialarının tamamında haklı bulunması" koşulunun gerçekleşmediği, dolayısıyla 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 53’üncü maddesinin (j) fıkrasının 9’uncu alt bendi hükmü gereğince başvuru bedelinin iadesinin mümkün bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

Açıklanan nedenlerle, 4734 sayılı Kanun’un 65’inci maddesi uyarınca bu kararın tebliğ edildiği veya tebliğ edilmiş sayıldığı tarihi izleyen 30 gün içerisinde Ankara İdare Mahkemelerinde dava yolu açık olmak üzere,

Anılan Kanun’un 54’üncü maddesinin onbirinci fıkrasının (c) bendi gereğince itirazen şikâyet başvurusunun reddine,

Oybirliği ile karar verildi.