Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 6. Daire Kararı
Karar Tarihi:
3/22/2022
Karar No:
49
Esas No:
860
KARAR
Damga Vergisi Kesintisi
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Denetçi tarafından, …… ……. Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşine ait hakediş ödemelerinden damga vergisi kesintisi yapılmaması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3’üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu ve resmi daireler ile kişiler arasındaki kağıtların damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği; 4’üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, 26’ncı maddesinde, resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların damga vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları tespit etmeye ve bunları tutanağı düzenlemek üzere vergi dairesine göndermeye mecbur oldukları hükümlerine yer verilmiştir.
488 sayılı Kanun’a ekli 1 sayılı cetvelde ise ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları, belli bir parayı ihtiva eden mukaveleler ve resmî daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle kişiler tarafından resmî dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmî daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kâğıtlar yer almaktadır.
İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında 2017/4 sayılı Tebliğin “Belgeli işlemler” başlıklı 6’ncı maddesinde;
“(1) Aşağıda belirtilen ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler çerçevesinde vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak isteyen firmalar, elektronik ortamda Bakanlığa müracaat ederek dahilde işleme izin belgesi ve/veya vergi resim harç istisnası belgesi almak zorundadırlar. Vergi, resim harç istisnası, belgenin geçerlilik süresi içerisinde ve belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla uygulanacak olup, belge müracaat tarihi ile belge tarihi arasında yapılan işlemlere istisna uygulanmaz. Ancak, bu süre içerisinde gerçekleştirilen hizmet ve faaliyetler taahhüde sayılır.
(2) İhracat işlemleri; dahilde işleme izin belgesi kapsamında ve bu belgenin geçerlilik süresi içerisinde, ihracat amaçlı olmak kaydıyla; yapılan ithalat ile yurt içinde hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ve ambalaj malzemesi alımları ve bunlarla ilgili verilecek her türlü teminat mektupları ile diğer işlemlerdir.
(3) İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler;
a) Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç);
1) Tam mükellef firma olması halinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri,
…”,
denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuata göre, vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak isteyen firmaların elektronik ortamda Ticaret Bakanlığına müracaat ederek vergi resim harç istisnası belgesini almak zorunda oldukları ve vergi, resim harç istisnasının belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla uygulanacağı belirtilmektedir. Ayrıca, 2017/4 sayılı Tebliğin 6’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasının (a) bendinde, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin ne olduğuna açıklık getirilerek, Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan uluslararası ihale niteliği olan veya yabancı para ile finanse edilenlerin bu kapsamda olduğu belirtilmiştir.
Dosya kapsamından, “Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşi”nin …….. tarihinde …….. İnş. San. Turz. ve Tic. AŞ’ye ……… TL’ye ihale edildiği, söz konusu işin tamamının yabancı para ile finanse edildiği, Firma adına Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından yukarıda belirtilen 2017/4 sayılı Tebliğin 6/3-a-1 maddesine dayanılarak …… tarih ve …./…… sayı ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesinin düzenlendiği, bu belgede istisnanın sözleşme bedelinin tamamını kapsadığı ve söz konusu ihalenin Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan yabancı para ile finanse edilen yatırım olduğu anlaşılmıştır.
Buna göre, söz konusu ihalenin yukarıda belirtilen 2017/4 sayılı Tebliğin 6’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasının (a) bendine göre ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler olarak değerlendirilmesi ve ihaleye ilişkin Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından anılan Tebliğin 6/3-a-1 maddesine dayanılarak ……. tarihli ve …../…… sayılı “Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi”nin düzenlenmesi hususları bir arada değerlendirildiğinde “…… ………. Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşi”ne ait hakediş ödemelerinden damga vergisi kesintisi yapılmamasında mevzuata aykırılığın bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, mevzuatına uygun olduğu anlaşılan ………. TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy:
Üye …… ……..’nun karşı oy gerekçesi:
Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşi ………. Tarihinde …….. İnş. San. Turz. ve Tic. AŞ’ye ……… TL’ye ihale edilmiştir. Firma adına Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından, 2017/4 sayılı Tebliğin 6/3-a-1 maddesine dayanılarak …… tarih ve …./……. sayı ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi düzenlenmiştir.
İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında 2017/4 sayılı Tebliğin 6/3-a-1 maddesinde, “Tam mükellef firma olması halinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri”nin damga vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Firma tarafından alınan belgede istisna, sözleşme bedelinin tamamı için verilmiştir. Diğer yandan işin tamamı yabancı para ile finanse edilmektedir. Yabancı para ile finanse edilmesi halinde yabancı paraya isabet eden oranda istisna uygulanacağı tebliğde belirtilmektedir. Buradan anlaşılmaktadır ki, döviz kazandırıcı işlemde dövizin ülke içinde tutulması başka ifadeyle ülkeye döviz kazandırılması oranında vergi teşviki verilmesi amaçlanmaktadır. Tersine uygulamada ise yabancı paranın ülke içinde tutulmaması halinde de vergi teşvikinin bu oranda verilmemesi gerekmektedir. Söz konusu işte de yabancı kaynaklardan finanse edilen yatırımın bugüne kadar (31.12.2020 itibariyle) …….. TL’lik kısmı için ithalat yapılmıştır. İthalat yapılması döviz kazandırıcı işlem değildir.
Bu itibarla, sorgu konusu kamu zararı tutarı ………. TL’nin Muhasebe Yetkilisi …… ……..’a ödettirilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerin incelenmesi sonucunda;
Denetçi tarafından, …… ……. Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşine ait hakediş ödemelerinden damga vergisi kesintisi yapılmaması sonucu kamu zararına neden olunduğu iddia edilmişse de;
488 sayılı Damga Vergisi Kanunu’nun 1’inci maddesinde, bu Kanuna ekli (1) sayılı tabloda yazılı kağıtların damga vergisine tabi olduğu; 3’üncü maddesinde, damga vergisinin mükellefinin kağıtları imza edenler olduğu ve resmi daireler ile kişiler arasındaki kağıtların damga vergisinin kişiler tarafından ödeneceği; 4’üncü maddesinde, bir kağıdın tabi olacağı verginin tayini için o kağıdın mahiyetine bakılacağı ve buna göre tabloda yazılı vergisinin bulunacağı, 26’ncı maddesinde, resmi dairelerin ilgili memurları kendilerine ibraz edilen kağıtların damga vergisini aramaya ve vergisi hiç ödenmemiş veya noksan ödenmiş olanları tespit etmeye ve bunları tutanağı düzenlemek üzere vergi dairesine göndermeye mecbur oldukları hükümlerine yer verilmiştir.
488 sayılı Kanun’a ekli 1 sayılı cetvelde ise ihale kanunlarına tabi olan veya olmayan resmi daire ve kamu tüzel kişiliğini haiz kurumların her türlü ihale kararları, belli bir parayı ihtiva eden mukaveleler ve resmî daireler tarafından yapılan mal ve hizmet alımlarına ilişkin ödemeler (avans olarak yapılanlar dahil) nedeniyle kişiler tarafından resmî dairelere verilen ve belli parayı ihtiva eden makbuz ve ibra senetleri ile bu ödemelerin resmî daireler nam ve hesabına, kişiler adına açılmış veya açılacak hesaplara nakledilmesini veya emir ve havalelerine tediyesini temin eden kâğıtlar yer almaktadır.
İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında 2017/4 sayılı Tebliğin “Belgeli işlemler” başlıklı 6’ncı maddesinde;
“(1) Aşağıda belirtilen ihracat, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler çerçevesinde vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak isteyen firmalar, elektronik ortamda Bakanlığa müracaat ederek dahilde işleme izin belgesi ve/veya vergi resim harç istisnası belgesi almak zorundadırlar. Vergi, resim harç istisnası, belgenin geçerlilik süresi içerisinde ve belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla uygulanacak olup, belge müracaat tarihi ile belge tarihi arasında yapılan işlemlere istisna uygulanmaz. Ancak, bu süre içerisinde gerçekleştirilen hizmet ve faaliyetler taahhüde sayılır.
(2) İhracat işlemleri; dahilde işleme izin belgesi kapsamında ve bu belgenin geçerlilik süresi içerisinde, ihracat amaçlı olmak kaydıyla; yapılan ithalat ile yurt içinde hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ve ambalaj malzemesi alımları ve bunlarla ilgili verilecek her türlü teminat mektupları ile diğer işlemlerdir.
(3) İhracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler;
a) Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan ve Milli Savunma Bakanlığı, Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığının bu programda yer almayan kamu yatırımlarından uluslararası ihaleye çıkarılanların ihalesini kazanan veya yabancı para ile finanse edilenlerin yapımını üstlenen ana yüklenici firmaların (alt yükleniciler hariç);
1) Tam mükellef firma olması halinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri,
…”,
denilmektedir.
Yukarıda yer alan mevzuata göre, vergi, resim ve harç istisnasından yararlanmak isteyen firmaların elektronik ortamda Ticaret Bakanlığına müracaat ederek vergi resim harç istisnası belgesini almak zorunda oldukları ve vergi, resim harç istisnasının belgede yer alan tutarla sınırlı olmak kaydıyla uygulanacağı belirtilmektedir. Ayrıca, 2017/4 sayılı Tebliğin 6’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasının (a) bendinde, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerin ne olduğuna açıklık getirilerek, Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan uluslararası ihale niteliği olan veya yabancı para ile finanse edilenlerin bu kapsamda olduğu belirtilmiştir.
Dosya kapsamından, “Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşi”nin …….. tarihinde …….. İnş. San. Turz. ve Tic. AŞ’ye ……… TL’ye ihale edildiği, söz konusu işin tamamının yabancı para ile finanse edildiği, Firma adına Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından yukarıda belirtilen 2017/4 sayılı Tebliğin 6/3-a-1 maddesine dayanılarak …… tarih ve …./…… sayı ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesinin düzenlendiği, bu belgede istisnanın sözleşme bedelinin tamamını kapsadığı ve söz konusu ihalenin Kalkınma Bakanlığınca yayımlanan cari yıl yatırım programında yer alan yatırımlardan yabancı para ile finanse edilen yatırım olduğu anlaşılmıştır.
Buna göre, söz konusu ihalenin yukarıda belirtilen 2017/4 sayılı Tebliğin 6’ncı maddesinin 3’üncü fıkrasının (a) bendine göre ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler olarak değerlendirilmesi ve ihaleye ilişkin Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından anılan Tebliğin 6/3-a-1 maddesine dayanılarak ……. tarihli ve …../…… sayılı “Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi”nin düzenlenmesi hususları bir arada değerlendirildiğinde “…… ………. Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşi”ne ait hakediş ödemelerinden damga vergisi kesintisi yapılmamasında mevzuata aykırılığın bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, mevzuatına uygun olduğu anlaşılan ………. TL ile ilgili olarak ilişilecek husus bulunmadığına 6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca İlamın tebliğ tarihinden itibaren altmış gün içerisinde Sayıştay Temyiz Kurulu nezdinde temyiz yolu açık olmak üzere oy çokluğuyla karar verildi.
Karşı Oy:
Üye …… ……..’nun karşı oy gerekçesi:
Hafif Raylı Sistem Hatları Yapım İşi ………. Tarihinde …….. İnş. San. Turz. ve Tic. AŞ’ye ……… TL’ye ihale edilmiştir. Firma adına Ticaret Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü tarafından, 2017/4 sayılı Tebliğin 6/3-a-1 maddesine dayanılarak …… tarih ve …./……. sayı ile Vergi Resim ve Harç İstisnası Belgesi düzenlenmiştir.
İhracat, Transit Ticaret, İhracat Sayılan Satış ve Teslimler ile Döviz Kazandırıcı Hizmet ve Faaliyetlerde Vergi, Resim ve Harç İstisnası Hakkında 2017/4 sayılı Tebliğin 6/3-a-1 maddesinde, “Tam mükellef firma olması halinde, uluslararası ihalelerde tamamı üzerinden, yabancı para ile finanse edilenlerde ise yabancı paraya isabet eden oranda yapacakları teslim, hizmet ve faaliyetler ile tam mükellef imalatçı firmaların, bahse konu işte kullanılmak üzere bu işin yapımını yüklenen firmaya üreterek yapacakları mal ve malzeme ile hizmet satış ve teslimleri”nin damga vergisinden müstesna olduğu hüküm altına alınmıştır.
Firma tarafından alınan belgede istisna, sözleşme bedelinin tamamı için verilmiştir. Diğer yandan işin tamamı yabancı para ile finanse edilmektedir. Yabancı para ile finanse edilmesi halinde yabancı paraya isabet eden oranda istisna uygulanacağı tebliğde belirtilmektedir. Buradan anlaşılmaktadır ki, döviz kazandırıcı işlemde dövizin ülke içinde tutulması başka ifadeyle ülkeye döviz kazandırılması oranında vergi teşviki verilmesi amaçlanmaktadır. Tersine uygulamada ise yabancı paranın ülke içinde tutulmaması halinde de vergi teşvikinin bu oranda verilmemesi gerekmektedir. Söz konusu işte de yabancı kaynaklardan finanse edilen yatırımın bugüne kadar (31.12.2020 itibariyle) …….. TL’lik kısmı için ithalat yapılmıştır. İthalat yapılması döviz kazandırıcı işlem değildir.
Bu itibarla, sorgu konusu kamu zararı tutarı ………. TL’nin Muhasebe Yetkilisi …… ……..’a ödettirilmesi gerektiği düşüncesiyle çoğunluk görüşüne katılmıyorum.
Kararla ilgili sorunuz mu var?