Karar Künyesi
Karar Türü:
Sayıştay 7. Daire Kararı
Karar Tarihi:
2/16/2023
Karar No:
Yok
Esas No:
571
KARAR
İdare tarafından yükleniciye karşılıksız/bedelsiz şantiye taşınmazı kullandırılması:
Turizm Taşımacılık Hizmetleri ve Temizlik İnşaat Sanayi Dış Ticaret Limited Şirketine …. TL bedel üzerinden pazarlık usulüyle ihale edilen çevre temizliği işi için 50 adet araç ve ekipman kiralama hizmet alım işinde, İdare tarafından yükleniciye karşılıksız/bedelsiz şantiye taşınmazı kullandırılarak kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;
Yukarıda adı geçen ihaleden önce ve sonra çevre temizliği işi için araç ve ekipman kiralama hizmet alımı işi için yapılan ihalelerin tamamında (sorgu konusu yapılan ihaleden önce gerçekleştirilen 2020/459407 ihale kayıt numaralı ihale ile sorgu konusu yapılan ihaleden sonra gerçekleştirilen 2021/52381 ihale kayıt numaralı ihale örneklerinde olduğu gibi) şantiye alanına ilişkin olarak işlerin teknik şartnamelerinde;
“ŞANTİYE ALANI:….
Şantiye alanı, hizmetin daha kısa sürede hizmet alıcılara sunulması, kent trafiğini hafifletmek amacı ve tasarruf kriteri düşünülerek Maltepe İlçesi Sınırları İçerisinde bulunması öngörülmüştür. Şantiye alanı idarenin belirleyeceği (idare herhangi bir yer belirleyemediği durumda) veya yüklenici firmanın belirleyeceği (idarenin onayı olması şartıyla) Şantiye alanına ait kurulum masrafları yüklenici firma tarafından karşılanacaktır. Cins ve miktarları belirtilen hizmet araçlarının sevk idaresi, park edilmesi, yıkanması, bakım onarımının yapılması amacıyla kullanılacak olan şantiyenin, İdare çalışanları ve ziyaretçilerinin; barınma, çalışma, yeme içme ve benzeri günlük ihtiyaçlarını karşılayacak olan alanlarının her türlü vergi, resmi harç, sigorta, kasko, elektrik, su vb. giderleri idareye ait olmak üzere gerekli hizmet işlerinin yürütülmesinde kullanılacak araç park ve bakım onarım şantiyesinin özellikleri aşağıdaki gibi olacaktır.
1-Şantiye alanı idare yer belirleyemediği durumda yüklenici firma en az 10.000 M2 alan yer belirleyecektir.
. ” hükmüne ve bu hükmü tamamlayıcı nitelikte ayrıntılı tariflere yer verilmiştir.
Ancak sorgu konusu yapılan 2020/711032 ihale kayıt numaralı pazarlık usulü ihalede, önceki ve sonraki benzer ihalelerde olduğu gibi şantiye alanına ilişkin herhangi bir düzenleme yer almamıştır.
696 Sayılı kanun Hükmünde Kararname yürürlüğe girmeden önce şantiye alanının tarif edilmesi çok önem arz etmekteydi. Şantiyelerin kurulması ve idare edilmesi yüklenici firmalar tarafından yürütülüyor, tüm giderleri yüklenici firmalar tarafından karşılanıyordu. Şantiyede çalışan tüm personel yüklenicinin bünyesinde çalışıyor olup ihale edilen işin yürütülmesi sırasında sevk ve idari giderlerin tümü de yüklenici firmalar tarafından karşılanmaktaydı. İdari ve hukuki tüm sorumluluk yüklenici firmalar üzerinde idi. Yerleşik bir şantiyenin olmaması ve şehrin gelişimi ile değiştirilen şantiye yerlerinin kuruluş ve sürdürülebilir idari maliyetleri çok yüksek bütçeler gerektirmekteydi. Bu maliyetlerden İdarelerin koruması için detaylı tanımlamalar yapılarak; yaklaşık maliyetlerin hesaplanması ile ihalelere teklif verecek istekli firmaların teklif fiyatlarının hesaplanmasında göz önünde bulundurulması gereken ciddi bütçeler idi. KHK’dan önce Temizlik Hizmet Alım İşleri bir bütün olarak (personel + araç gereç + iş makinesi + bu işin yürütülmesi için kullanılan tüm yardımcı mal ve malzeme + işin organizasyonu idari ve teknik tüm vb. gibi giderler dahil) ihale edilmekte idi.
24 Aralık 2017 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanan 696 sayılı KHK ve sonrası yapılan düzenlemeler ile Temizlik İşleri Müdürlüğünde hizmet alım işlerinde çalışan personelin belediye iştiraki şirketlerde kadrolu işçi olarak çalışmaya başlaması ile ihalelerin sadece “araç ve iş makinesi kiralama işi”ne dönüşmesi ile şantiye yerlerinin idareler tarafından gösterilmesi gerekliliği doğmuştur. İhaleler sadece “araç veya iş makinesi kiralanması hizmet alımı işi” ne dönüşünce; şantiyelerde sevk ve yönetim yüklenici eli ile değil İdareler tarafından yürütülmeye başlanmıştır. Bu şantiyelerde çalışan personel kamu personelidir. Şantiyelerin tüm sorumlulukları idareler üzerindedir. Şantiyelerdeki tüm yasal ve idari yükümlülükler İdarelerin üzerine kalmıştır. İşin yürütülmesi sırasında doğacak her türlü yönetimsel, teknik ve hukuki olumsuzluktan da İdareler sorumlu hale gelmiştir. Bu yüzden KHK’dan sonra “şantiye alanı” kamu yararı gözetilmek üzere işin yürütülmesi, çevre temizliğinin sağlanması, araçların ve konteynırların yıkanması, çıkacak arızaların ivedilikle çözümü için kullanılan yerler olmuştur.
Denetçi, …Belediyesinin, …Mahallesi 16237 (eski 3410) ada/ 34 pafta/ 3 parseldeki 47.686,00 m2’lik hisseli taşınmazındaki kendi hissesini ve …. Vakfı hissesini (Toplam 26.694,28 m2) şantiye olarak kullandığını belirtmektedir. Sorumlular sözkonusu husus ile ilgili savunmalarında; Belediye tarafından Temizlik işleri Müdürlüğüne tahsis edilen şantiye alanının Zümrütevler mahallesinde 47.686 m2’lik parsel üzerinde yaklaşık 12.000 m2’lik bir alan üzerinde olduğunu ve bu alanda Temizlik İşleri Müdürlüğüne bağlı Şantiye Şefliği İdari Binası, işçilerin soyunma giyinme yerleri, araç giriş çıkışlarının kontrol ve sevkiyatının yapıldığı Vardiya Amirliği Binası, Çöp Konteyner Tamir Bakım Atölyesi ve Temizlik İşleri Müdürlüğü Deposunun bulunduğunu; bu sayılan birimlerin kullanımı, sevk ve idaresinin teknik ve mali olarak İdareye ait olduğunu, sözleşme süresi boyunca kiralanan tüm araç ve iş makinelerinin kendi vardiyaları sonrasında yüklenici sorumluluğunda olmak üzere iç (Araç Kabini) ve dış (Araç Kabin Dışı, Kasa Dışı, Kasa İçi, Kepçe Haznesi) temizliğinin yapılmasının takibi gibi iş ve işlemlerin Kontrol Teşkilatı ve İdarece zaman kaybetmeden çözüme kavuşturulması amacıyla ve yapılan işin ehemmiyeti dolayısıyla işin aksatılmadan yürütülmesi için müteahhit firmaya kamu yararı gözetilerek tahsis edildiğini sadece 650 m2’lik kapalı bir alan bulunduğunu belirtmektedirler. Sorumlular yine aynı savunmalarında tahsis edilen bu alanın işin yürütülmesi sırasında çıkacak her türlü araç ve iş makinesi arızası, kazası ve diğer sorunların zamanında ve ivedilikle çözüme kavuşturulması, işin aksatılmadan daha iyi yürütülmesi ve sorumlu kişilerin her zaman şantiyede bulunmalarını sağlamak üzere kamunun yararı gözetilmek sureti ile verildiği ifade edilmektedir. Yine savunmalarda, metropol şehirlerde çöp toplama ve temizlik hizmetlerinin 7/24 saat devamlılık arz eden bir iş olduğu ve bu işin aksatılmadan yürütülmesinin kamu ve çevre sağlığı bakımından oldukça önemli olduğu vurgulanmakta, 650 m2’lik bu alanın yukarıda sayılan gerekçelerle kamu yararı gözetilerek yüklenici firmaya kullandırıldığı dolayısıyla sorguda iddia edildiği gibi 26.694,28 m2’lik bir alanın ise yükleniciye verilmediği belirtilmektedir.
Sonuç itibariyle; araç ve ekipman kiralama hizmet alım işinde, İdare tarafından yükleniciye karşılıksız olarak 26.694,28 m2 şantiye taşınmazı kullandırılarak kamu zararına sebebiyet verilmesi iddia edilmiş olsa da, şantiye alanının kullanıldığı yer bakımından,denetçi tarafından raporda, herhangi bir tutanak, kamera kaydı veya kanıtlayıcı herhangi bir belge sunulamadığı görüldüğünden … TL kamu zararı ile ilgili olarak,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren altmış gün içinde temyiz başvurusu ve aynı Kanunun 56’ncı maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren 5 yıl içinde yargılamanın iadesi başvurusu yolları açık olmak üzere, ilişilecek husus bulunmadığına oy çokluğuyla;
Ayrıca raporda bahsi geçen ihbar mektubunun araştırılması ve incelemeye konu olabilmesi için durumun ihbar mektubu ile birlikte İçişleri Bakanlığına yazılmasına oy birliğiyle;
Azınlık Görüşü;
Üye … azınlık görüşünde; “İdare tarafından yükleniciye karşılıksız/bedelsiz şantiye taşınmazı kullandırılması hususuyla ilgili olarak; şantiye alanının kullanıldığı yer bakımından denetçi tarafından tutanak düzenlenerek, kamu zararı tutarının yeniden tespit edilmesini sağlamak üzere konunum denetçisine iadesi uygun olur.” Denilmektedir.
Turizm Taşımacılık Hizmetleri ve Temizlik İnşaat Sanayi Dış Ticaret Limited Şirketine …. TL bedel üzerinden pazarlık usulüyle ihale edilen çevre temizliği işi için 50 adet araç ve ekipman kiralama hizmet alım işinde, İdare tarafından yükleniciye karşılıksız/bedelsiz şantiye taşınmazı kullandırılarak kamu zararına neden olunduğu iddiası ile ilgili olarak yapılan incelemede;
Yukarıda adı geçen ihaleden önce ve sonra çevre temizliği işi için araç ve ekipman kiralama hizmet alımı işi için yapılan ihalelerin tamamında (sorgu konusu yapılan ihaleden önce gerçekleştirilen 2020/459407 ihale kayıt numaralı ihale ile sorgu konusu yapılan ihaleden sonra gerçekleştirilen 2021/52381 ihale kayıt numaralı ihale örneklerinde olduğu gibi) şantiye alanına ilişkin olarak işlerin teknik şartnamelerinde;
“ŞANTİYE ALANI:….
Şantiye alanı, hizmetin daha kısa sürede hizmet alıcılara sunulması, kent trafiğini hafifletmek amacı ve tasarruf kriteri düşünülerek Maltepe İlçesi Sınırları İçerisinde bulunması öngörülmüştür. Şantiye alanı idarenin belirleyeceği (idare herhangi bir yer belirleyemediği durumda) veya yüklenici firmanın belirleyeceği (idarenin onayı olması şartıyla) Şantiye alanına ait kurulum masrafları yüklenici firma tarafından karşılanacaktır. Cins ve miktarları belirtilen hizmet araçlarının sevk idaresi, park edilmesi, yıkanması, bakım onarımının yapılması amacıyla kullanılacak olan şantiyenin, İdare çalışanları ve ziyaretçilerinin; barınma, çalışma, yeme içme ve benzeri günlük ihtiyaçlarını karşılayacak olan alanlarının her türlü vergi, resmi harç, sigorta, kasko, elektrik, su vb. giderleri idareye ait olmak üzere gerekli hizmet işlerinin yürütülmesinde kullanılacak araç park ve bakım onarım şantiyesinin özellikleri aşağıdaki gibi olacaktır.
1-Şantiye alanı idare yer belirleyemediği durumda yüklenici firma en az 10.000 M2 alan yer belirleyecektir.
. ” hükmüne ve bu hükmü tamamlayıcı nitelikte ayrıntılı tariflere yer verilmiştir.
Ancak sorgu konusu yapılan 2020/711032 ihale kayıt numaralı pazarlık usulü ihalede, önceki ve sonraki benzer ihalelerde olduğu gibi şantiye alanına ilişkin herhangi bir düzenleme yer almamıştır.
696 Sayılı kanun Hükmünde Kararname yürürlüğe girmeden önce şantiye alanının tarif edilmesi çok önem arz etmekteydi. Şantiyelerin kurulması ve idare edilmesi yüklenici firmalar tarafından yürütülüyor, tüm giderleri yüklenici firmalar tarafından karşılanıyordu. Şantiyede çalışan tüm personel yüklenicinin bünyesinde çalışıyor olup ihale edilen işin yürütülmesi sırasında sevk ve idari giderlerin tümü de yüklenici firmalar tarafından karşılanmaktaydı. İdari ve hukuki tüm sorumluluk yüklenici firmalar üzerinde idi. Yerleşik bir şantiyenin olmaması ve şehrin gelişimi ile değiştirilen şantiye yerlerinin kuruluş ve sürdürülebilir idari maliyetleri çok yüksek bütçeler gerektirmekteydi. Bu maliyetlerden İdarelerin koruması için detaylı tanımlamalar yapılarak; yaklaşık maliyetlerin hesaplanması ile ihalelere teklif verecek istekli firmaların teklif fiyatlarının hesaplanmasında göz önünde bulundurulması gereken ciddi bütçeler idi. KHK’dan önce Temizlik Hizmet Alım İşleri bir bütün olarak (personel + araç gereç + iş makinesi + bu işin yürütülmesi için kullanılan tüm yardımcı mal ve malzeme + işin organizasyonu idari ve teknik tüm vb. gibi giderler dahil) ihale edilmekte idi.
24 Aralık 2017 tarihinde Resmî Gazetede yayımlanan 696 sayılı KHK ve sonrası yapılan düzenlemeler ile Temizlik İşleri Müdürlüğünde hizmet alım işlerinde çalışan personelin belediye iştiraki şirketlerde kadrolu işçi olarak çalışmaya başlaması ile ihalelerin sadece “araç ve iş makinesi kiralama işi”ne dönüşmesi ile şantiye yerlerinin idareler tarafından gösterilmesi gerekliliği doğmuştur. İhaleler sadece “araç veya iş makinesi kiralanması hizmet alımı işi” ne dönüşünce; şantiyelerde sevk ve yönetim yüklenici eli ile değil İdareler tarafından yürütülmeye başlanmıştır. Bu şantiyelerde çalışan personel kamu personelidir. Şantiyelerin tüm sorumlulukları idareler üzerindedir. Şantiyelerdeki tüm yasal ve idari yükümlülükler İdarelerin üzerine kalmıştır. İşin yürütülmesi sırasında doğacak her türlü yönetimsel, teknik ve hukuki olumsuzluktan da İdareler sorumlu hale gelmiştir. Bu yüzden KHK’dan sonra “şantiye alanı” kamu yararı gözetilmek üzere işin yürütülmesi, çevre temizliğinin sağlanması, araçların ve konteynırların yıkanması, çıkacak arızaların ivedilikle çözümü için kullanılan yerler olmuştur.
Denetçi, …Belediyesinin, …Mahallesi 16237 (eski 3410) ada/ 34 pafta/ 3 parseldeki 47.686,00 m2’lik hisseli taşınmazındaki kendi hissesini ve …. Vakfı hissesini (Toplam 26.694,28 m2) şantiye olarak kullandığını belirtmektedir. Sorumlular sözkonusu husus ile ilgili savunmalarında; Belediye tarafından Temizlik işleri Müdürlüğüne tahsis edilen şantiye alanının Zümrütevler mahallesinde 47.686 m2’lik parsel üzerinde yaklaşık 12.000 m2’lik bir alan üzerinde olduğunu ve bu alanda Temizlik İşleri Müdürlüğüne bağlı Şantiye Şefliği İdari Binası, işçilerin soyunma giyinme yerleri, araç giriş çıkışlarının kontrol ve sevkiyatının yapıldığı Vardiya Amirliği Binası, Çöp Konteyner Tamir Bakım Atölyesi ve Temizlik İşleri Müdürlüğü Deposunun bulunduğunu; bu sayılan birimlerin kullanımı, sevk ve idaresinin teknik ve mali olarak İdareye ait olduğunu, sözleşme süresi boyunca kiralanan tüm araç ve iş makinelerinin kendi vardiyaları sonrasında yüklenici sorumluluğunda olmak üzere iç (Araç Kabini) ve dış (Araç Kabin Dışı, Kasa Dışı, Kasa İçi, Kepçe Haznesi) temizliğinin yapılmasının takibi gibi iş ve işlemlerin Kontrol Teşkilatı ve İdarece zaman kaybetmeden çözüme kavuşturulması amacıyla ve yapılan işin ehemmiyeti dolayısıyla işin aksatılmadan yürütülmesi için müteahhit firmaya kamu yararı gözetilerek tahsis edildiğini sadece 650 m2’lik kapalı bir alan bulunduğunu belirtmektedirler. Sorumlular yine aynı savunmalarında tahsis edilen bu alanın işin yürütülmesi sırasında çıkacak her türlü araç ve iş makinesi arızası, kazası ve diğer sorunların zamanında ve ivedilikle çözüme kavuşturulması, işin aksatılmadan daha iyi yürütülmesi ve sorumlu kişilerin her zaman şantiyede bulunmalarını sağlamak üzere kamunun yararı gözetilmek sureti ile verildiği ifade edilmektedir. Yine savunmalarda, metropol şehirlerde çöp toplama ve temizlik hizmetlerinin 7/24 saat devamlılık arz eden bir iş olduğu ve bu işin aksatılmadan yürütülmesinin kamu ve çevre sağlığı bakımından oldukça önemli olduğu vurgulanmakta, 650 m2’lik bu alanın yukarıda sayılan gerekçelerle kamu yararı gözetilerek yüklenici firmaya kullandırıldığı dolayısıyla sorguda iddia edildiği gibi 26.694,28 m2’lik bir alanın ise yükleniciye verilmediği belirtilmektedir.
Sonuç itibariyle; araç ve ekipman kiralama hizmet alım işinde, İdare tarafından yükleniciye karşılıksız olarak 26.694,28 m2 şantiye taşınmazı kullandırılarak kamu zararına sebebiyet verilmesi iddia edilmiş olsa da, şantiye alanının kullanıldığı yer bakımından,denetçi tarafından raporda, herhangi bir tutanak, kamera kaydı veya kanıtlayıcı herhangi bir belge sunulamadığı görüldüğünden … TL kamu zararı ile ilgili olarak,
6085 sayılı Sayıştay Kanunu’nun 55’inci maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren altmış gün içinde temyiz başvurusu ve aynı Kanunun 56’ncı maddesi uyarınca ilamın tebliğinden itibaren 5 yıl içinde yargılamanın iadesi başvurusu yolları açık olmak üzere, ilişilecek husus bulunmadığına oy çokluğuyla;
Ayrıca raporda bahsi geçen ihbar mektubunun araştırılması ve incelemeye konu olabilmesi için durumun ihbar mektubu ile birlikte İçişleri Bakanlığına yazılmasına oy birliğiyle;
Azınlık Görüşü;
Üye … azınlık görüşünde; “İdare tarafından yükleniciye karşılıksız/bedelsiz şantiye taşınmazı kullandırılması hususuyla ilgili olarak; şantiye alanının kullanıldığı yer bakımından denetçi tarafından tutanak düzenlenerek, kamu zararı tutarının yeniden tespit edilmesini sağlamak üzere konunum denetçisine iadesi uygun olur.” Denilmektedir.
Kararla ilgili sorunuz mu var?